Roemeens
| Roemeens (Română) | |
|---|---|
| Gesproken in: | Roemenië, Moldavië, Vojvodina, Canada, Verenigde Staten, Rusland, Oekraïne, Israël, Servië, Hongarije en de Balkan |
| Sprekers: | 24 miljoen moedertaalsprekers, 4 miljoen tweede taal |
| Rang: | 36 (moedertaal) |
| Taalfamilie | Indo-Europees
|
| Dialecten: |
|
| Alfabet: | Latijns |
| Officiële status | |
| Officieel in: | Roemenië, Moldavië en Vojvodina |
| Taalorganisatie: | Academia Română |
| Taalcodes | |
| ISO 639-1: ro ISO 639-2(B): rum/ron SIL: ron | |
Het Roemeens (Română) is een Romaanse taal die gesproken wordt in Roemenië, Moldavië en Vojvodina. In Moldavië heet de taal officieel "de Moldavische taal" en bezit toch een paar kleine verschillen in de spelling. Het Roemeens is de belangrijkste vertegenwoordiger van het Balkanromaans, dat verder de talen van verschillende groepen Vlachen op de Balkan omvat (die vaak ook als dialecten van het Roemeens worden beschouwd). De taal is verwant aan onder andere het Italiaans, Spaans, Catalaans, Frans en Portugees. Tussen de 24 en 26 miljoen mensen hebben het Roemeens als moedertaal. Het Roemeens maakt deel uit van organisaties waaronder de Latijnse Unie.
In andere landen zijn er ook veel mensen die de taal beheersen (meestal zijn het geëmigreerde Roemenen), vooral in Italië, Spanje, Verenigde Staten, Canada, Frankrijk en Duitsland. Het is niet duidelijk om hoeveel mensen het gaat, maar sommige bronnen zeggen dat er meer dan 3 miljoen Roemenen in Europa (buiten de Roemeense, Moldavische en Vojvodaanse grenzen) en Amerika wonen.
Het Balkanromaans ten noorden van de Donau heet ook wel Daco-Romaans: het omvat verschillende dialecten, waarbij het Moldavisch (dat aan weerszijden van de Proet wordt gesproken) aan de Moldavische kant van de grens door de Moldavische autoriteiten wordt opgevat als afzonderlijke taal. Taalkundig gezien is het echter als een taal te beschouwen.
Tegenwoordig wordt het Roemeens in het Latijnse alfabet geschreven, maar tot 1859 werd daar het cyrillische alfabet voor gebruikt. In de Moldavische SSR werd eveneens het cyrillische alfabet gebruikt. Het Roemeens maakt gebruik van een aantal diakritische tekens op een aantal letters ( î, ş, ă, ţ en â ) die deels (ă, ţ) in de Nederlandse schrijftaal onbekend zijn.
Het Roemeens bevat een groot aantal woorden van Slavische oorsprong (misschien 10 à 15%), maar het Romaanse karakter overheerst zeer beslist. In het oude Roemeens was het Slavische element naar verhouding wat sterker, maar sinds de 19e eeuw heeft men er bewust naar gestreefd neologismen te vormen van woordstammen ontleend aan andere Romaanse talen (vooral het Frans). Kenmerkende eigenschappen waardoor het Roemeens zich van de andere Romaanse talen onderscheidt zijn:
- het behoud van twee naamvallen: 1. nominatief + accusatief 2. genitief + datief (uitgangen -ui (mannelijk enkelvoud), -ei (vrouwelijk enkelvoud) en -or (meervoud)
- het achter het zelfstandig naamwoord geplakte bepaalde lidwoord. ("om" = mens, "omul" = de mens)
- het verdwijnen van de infinitief en de vervanging ervan door een "opdat"-constructie naar het voorbeeld "ik wil dat ik zing" i.p.v. "ik wil zingen" . Deze eigenaardigheid komt ook voor in andere talen van het Balkan-gebied, die allesbehalve nauw verwant zijn aan het Roemeens: Albanees, Bulgaars en Nieuw-Grieks. (Zie: Balkan-bond).
[bewerk] Zie ook
 |
Zie de Roemeense editie van Wikipedia |
 |
Wikibooks heeft een cursus over dit onderwerp: Cursus Roemeens (in opbouw) |
 |
Voor woordenboekinformatie, zie de pagina Roemeens op WikiWoordenboek |
| Indo-Europese talen > Kentum-talen > Italische en Romaanse talen > | ||
| Romaanse talen: | Italische talen: | |
| Aragonees | Aroemeens | Arpitaans | Asturisch (Leonees - Mirandees) | Catalaans | Corsicaans | Dalmatisch | Frans | Galicisch | Gascoons (Aranees) | Istriotisch | Istro-Roemeens | Italiaans | Ladino | Mozarabisch | Napolitaans | Occitaans | Portugees | Retoromaans (Ladinisch - Friulisch) | Roemeens | Sardisch | Spaans | Venetiaans | Faliskisch | Latijn | Oskisch | Umbrisch | Zuid-Piceens | |
