Philosophia

E Vicipaedia

Philosophia et artes liberales

Philosophia (-ae, f.) etymologice amor sapientiae est (Graece philein <φιλεῖν> = amare, et sophia <σοφία> = sapientia vel scientia). Philosophia est igitur quaestio sapientae vel veritatis, per studium principiorum cogitationis humanarumque actionum.

Homines, qui philosophiam dedicant, philosophi nominantur.

"Philosophia individua dimittit; neque impressiones primas individuorum, sed notiones ab illis abstractas complectitur; atque hoc prorsus officium est atque opificium rationis." (Bacon, De dignitate).

Id verbum a Pythagora fictum est, quia sapientiam deus privilegium habebat et nolebat se ipsum sapientem (sophos) haberi. "Amator sapientae" (vel scientiae) igitur malebat.

Philosophia hodierna multas definitiones habet, inter alias:

Criticum studium omnis humanae quaestionis;
Rationale studium omnis sapientiae humanae;
Quaestio super quaestiones quarum responsi absoluti non sint.

Partes speciales philosophiae sunt philosophia mentis, philosophia scientiarum, philosophia orationis, philosophia historiæ, philosophia religionis etc.

[recensere] Notiones philosophiae

Notiones philosophiae sunt, inter alia: Philosophari; esse, essentia, substantia, existentia, res; perceptio, spatium, tempus, conscientia, veritas; ratio, mens, memoria, voluntas, desiderium; bonus, officium, virtus, libertas; natura, societas, iustitia, potestas, civitas; ars, labor, historia, illuminatio.

[recensere] Divisio

Praecipuae notiones eius realitas et veritas (in Metaphysica, Logica et Ontologia), sapientia (in Epistemologia), bonum et iustitia (in Ethica et Philosophia politica) et pulchrum (in Aesthetica) sunt.

Philosophia dividitur in:

1. Philosophia essendi (seu Metaphysica), quae subdividitur in:

1.1 Metaphysica generalis (seu Ontologia) et

1.2 Metaphysica specialis.

Ontologia dividitur in:

1.1.1 Generalis (in qua Aesthetica, Calologia seu Theoria artis est)

1.1.2 Etiologia et

1.1.3 Categorologia,

Metaphysica specialis dividitur in:

1.2.1 Theologia naturalis (seu Theodicea),

1.2.2 Cosmologia (seu Philosophia Naturae, Cosmologia metaphysica, Cosmologia philosophica) et

1.2.3 Philosophia hominis (seu Psicologia metaphysica, Psicologia philosophica, Psicologia rationalis, Antropologia philosophica).

2. Philosophia cognoscendi (seu Critica, Epistemologia, Gnoseologia, Teoria cognitionis, Logica materialis, Logica maior, Criteriologia, Ideologia, Metodologia)

3. Philosophia operandi (seu Ethica, Philosophia moralis, Moralis, Axiologia et Sociologia philosophica). Subdividitur in

3.1 Ethica generalis et

3.2 Ethica specialis (in qua Philosophia politica est).

Logica (Logica formalis seu Logica minor) scientia quae agitur de causis alteris non est, sed de causis inmediatis. Cum Mathematicae, scientiae formales sunt.

[recensere] Historia philosophiae

Plurum philosophorum nomina discere poteris s.v. Index philosophorum.

[recensere] Philosophia Occidentalis

[recensere] Graecia

[recensere] Origo philosophiae

Occidentalis traditio coepit in Graecia. Res prima fuit indagatio ἀρχῆς, id est principii mundi. Philosophi praeclari fuerunt Thales, Anaximander, Anaximenes, Pythagoras, Xenophanis, Heraclitus, Parmenides, Zeno Eleates, Empedocles, Anaxagoras, Diogenes Apolloniates, Democritus, Epicurus

[recensere] Philosophia classica

Circa 400 a.C.n., disputatio facta est cogitatio de homine. Socrates, Plato et Aristoteles creaverunt classicam philosophiam in Europa.

[recensere] Philosophia hellenistica

Cleanthes, Epictetus, Plotinus

[recensere] Roma

Romani traditionem Graecam secuti sunt. Praeclari philosphi erant Titus Lucretius Carus, Marcus Tullius Cicero, Seneca, Boethius, Marcus Aurelius, Augustinus Aurelius, Lactantius, Minucius Felix, Marius Victorinus, Cassiodorus.

[recensere] Mediaevalis philosophia

Doctor Universalis Albertus Magnus, Anselmus Cantuariensis, Averroes, Boethius Dacii, Doctor Seraphicus Bonaventura, Eckhartus de Hochheim, Franciscus Petrarcha, Doctor Invincibilis Guillelmus de Ockham, Doctor Subtilis Ioannes Duns Scotus, Petrus Abelardus, Petrus Damiani, Raimundus Lullius, Doctor Angelicus Thomas Aquinas, Doctor Subtilissimus Johannes a Ripa.

[recensere] Philosophia Temporis Renatarum Artium

Nicolaus Cusanus Cardinalis, Nicolaus Copernicus, Frater Iordanus Brunus Nolanus, Renatus Cartesius, Petrus Gassendus, Ioannes Ludovicus Vives, Benedictus de Spinoza, Carolus Bovillus, Thomas Campanella, Marsilius Ficinus, Ioannes Picus de Mirandola, Franciscus Patritius, Bernardinus Telesius, Rodolfus Agricola, Petrus Ramus, Laurentius Valla, Faber Stapulensis, Franciscus Suarez, Franciscus de Victoria Nova, Dominicus de Soto, Benedictus Pereira, Petrus Poponatius, Augustinus Steuco, Theodoros Gazes, Johannes Cardinalis Bessarion, Iohannes Althusius, Johannes Bodin, Donatus Giannotti, Iohannes Locke, Gottfried Wilhelm Leibnitz.

[recensere] Hodierna philosophia

[recensere] Philosophia marxistica

Carolus Marx
Fridericus Engels
Ludovicus Althusser
Georgius Lukacs

[recensere] Philosophia existentialistica

[recensere] Philosophia post-moderna

Iacobus Derrida
Michael Foucault
Aegidius Deleuze
Sigmundus Bauman

[recensere] Philosophia phaenomenologica

Phenomenologia
Edmundus Husserl
Max Scheler
Editha Stein
Iohannes Paulus II

[recensere] Hermeneutica

Ioannes Georgius Gadamer
Paulus Ricoeur

[recensere] Philosogia analytica

Ludovicus Wittgenstein
Bertrand Russell
Gottlob Frege
Tadeusz Kotarbinski
Alfred Tarski

[recensere] Philosophia Sinica

Confucius
Mocius seu Micius
Mencius
Laocius

[recensere] Philosophia Indica

[recensere] Vide etiam

[recensere] Nexus externi

Receptum de "http://la.wikipedia.org../../../p/h/i/Philosophia.html"

Categoria: Philosophia