Winterswijk

Gemeente Winterswijk


(Wapen van Winterswijk)		(Vlag van Winterswijk)

Provincie

Gelderland

Hoofdplaats

Winterswijk

Oppervlakte
- Land
- Water

138,29 km²
137,77 km²
0,52 km²

Inwoners
Bevolkingsdichtheid

29.147 (1 augustus 2006)
212 inw./km²

Geografische ligging

51°58' NB 6°43' OL

Geografische ligging

{{{coordinaten}}}

Belangrijke verkeersaders

N318, N319

Station(s)

{{{station}}}

Netnummer

0543

Postcodes

7100-7109, 7113, 7115, 7119

Officiële website

www.winterswijk.nl

Politiek

Burgemeester (lijst)

Thijs van Beem (PvdA)

Bestuur

{{{bestuur}}}

Zetels
{{{partijen}}}

{{{zetels}}}

Het stadhuis van Winterswijk

Het station van Winterswijk

Een trein van Syntus vlakvoor station Winterswijk

Winterswijk ( uitspraak (info·uitleg)) (Nedersaksisch: Wenters of Winterswiek) is een dorp en gemeente in het meest oostelijke deel van de Achterhoek in Gelderland. In de gemeente woonden op 1 juli 2006 29.147 mensen (bron: CBS). Het oppervlak van de gemeente Winterswijk bedraagt 138,29 km², waarvan 0,52 km² water.

[bewerk] Ligging

De gemeente Winterswijk ligt in het uiterste oosten van de Gelderse Achterhoek en grenst aan drie kanten aan Duitsland. Het dorp heeft een groot aantal buitengebieden. Daarin liggen negen buurtschappen die allemaal tot de gemeente Winterswijk behoren. Met de klok mee onderscheiden we achtereenvolgens: Meddo(*), Huppel, Henxel, Ratum, Brinkheurne, Kotten, Woold, Miste en Corle.

(*) dorp maar door de gemeente en sommige instanties aangeven als buurtschap

[bewerk] Geologie

Winterswijk staat bekend om zijn coulissenlandschap en de steengroeve met zijn fossiele resten. Het Juratijdperk Lias komt bij Winterswijk in enkele beekbeddingen aan de oppervlakte.

Aan het eind van het Tertiair (ongeveer 1 miljoen jaar geleden) stond vrijwel geheel Nederland en ook België tot aan de Ardennen onder water. Samen met Zuid-Limburg bleef ook Winterswijk boven water. Maar ook Winterswijk lag ooit ook onder zeeniveau. Op 3 mei 1922 werd bij Winterswijk een zoutlaag aangeboord.

[bewerk] Historie

"Wenterswick is minen naem,
Thegen de vianden ben ick bequaem."

Naar alle waarschijnlijkheid is het dorp Winterswijk op zijn minst 1000 jaar oud. Het oudste document, waaruit het bestaan van Winterswijk als afzonderlijk 'kerspel' (parochie) kan blijken, is een lijst van inkomsten van het St. Maurisstift in Münster (Duitsland). Dit geschift dateert uit de eerste jaren van de 11e eeuw. Daaruit kan worden afgeleid dat de eerste lijnen waaruit het dorp zich ontwikkelde, reeds voor het jaar 1000 zichtbaar waren. Het is waarschijnlijk dat het ontstaan van de bebouwde kom in verband heeft gestaan met de stichting van een kerk. De oudste berichten spreken namelijk van een 'parochia Winterswijk' of vermelden de aanwezigheid van een geestelijke aldaar. Over de betekenis van de naam Winterswijk lopen de meningen uiteen. De meest aannemelijke verklaring is, dat de plaatsnaam is afgeleid van een in onbruik geraakte persoonsnaam. In historische documenten komen onder andere de volgende namen voor: Winterswijk, Winethereswick, Winriswic en Wenterswic. "Wic" betekent wijk of woonplaats van een zekere persoon. De persoon zal dan waarschijnlijk Wenether, Winitar of Winter hebben geheten.

[bewerk] In de Tweede Wereldoorlog

Winterswijk is een gemeente in de Gelderse Achterhoek, en is door zijn ligging van drie zijden ingesloten door het Duitse territorium. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat in het najaar van 1939 bij de plaatselijke politie een melding binnenkwam dat in de buurtschap Woold behorende tot de gemeente Winterswijk personen hadden gezien dat vanaf Duits gebied een of meerdere vliegtuigen over Nederlands grondgebied vlogen,en zich verdacht gedroegen. De politie ging op onderzoek uit, maar vond natuurlijk niets omdat het zeer waarschijnlijk verkenningstoestellen van de Luftwaffe geweest waren, welke na hun verkenning weer waren terug gekeerd naar hun basis. Wat voor de Duitsers interessant zal zijn geweest, is vermoedelijk de staat van de verdedigingsobjecten nabij de grens. Dit waren onder andere de tankvallen in de buurtschap Kotten, en verdere toestanden betreffende de verkenningsbataljons die een waarnemende taak hadden om het achterland in te lichten bij naderende Duitse acties. Dit grenswachtbataljon lag in het Feestgebouw in Kotten en had tot taak om het grensgedeelte tussen Eibergen en Dinxperlo te bewaken.

[bewerk] Het wapen van Winterswijk

Het wapen van Winterswijk stamt uit 1816, maar kwam voor het eerst al voor op een vaandel van de burgerij in 1748. De afbeelding bestaat uit een in azuurblauw springende hazewindhond van zilver met een gouden halsband. Het schild is gedekt door een gouden kroon met vijf bladeren.

[bewerk] Textielindustrie

Zie Winterswijkse textielindustrie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Van oudsher was Winterswijk een boerennederzetting, maar met de opkomst van de textielindustrie groeide het aantal inwoners. Winterswijk had aan het begin van de twintigste eeuw zeven textielfabrieken, waaronder de Batavier en de Tricotfabriek. Winterswijks meest historische straatje, de Lappenbrink, is ook in deze tijd ontstaan.

[bewerk] Verkeer en vervoer

Tot en met de achttiende eeuw was Winterswijk zeer geïsoleerd. De enige vorm van vervoer was via de vaak slecht begaanbare wegen. In 1830 kwam hier verandering in door de aanleg van een verharde weg tussen van Borken via Winterswijk en Groenlo naar Deventer en Zutphen.

Winterswijk heeft twee spoorverbindingen:

De lijn Winterswijk-Zutphen. Deze oudste spoorverbinding in Winterswijk werd in 1878 opgericht op initiatief van de textielfabrikant Jan Willink.
De lijn Winterswijk-Doetinchem-Arnhem

Beide verbindingen worden sinds 1999 bereden door Syntus.

In 2001 is in Winterswijk een nieuw station geopend, Winterswijk West.

In het verleden waren er ook spoorverbindingen naar Borken (1880–1940) en Bocholt (1880–1931) en naar Groenlo (1880-1938). Het oude stationsgebouw van de GOLS is nog aanwezig en als museum in gebruik.

[bewerk] Zetelverdeling gemeenteraad

Winterswijks Belang 8 zetels
PvdA 6 zetels
CDA 3 zetels
VVD 2 zetels
Progressief Winterswijk 2 zetels

[bewerk] Recreatie

Winterswijk is een bekend recreatiegebied met veel campings. Vlak buiten het centrum ligt het Strandbad, een openluchtzwembad die echter vanwege financiële omstandigheden niet meer sinds 2004 geopend is geweest. Ten noorden van Winterswijk ligt recreatiegebied het Hilgelo. Een jaarlijks terugkerend evenement is het bloemencorso in augustus.

Voetbal is een populaire sport in Winterswijk. De meest recent opgerichte voetbalvereniging in Winterswijk is FC Trias. Een fusieclub ontstaan in 2002 uit Fortuna, Kotten en Ratum. Hiermee is het voor een plaats met nog geen 30.000 inwoners zeer grote aantal clubs gereduceerd van 9 tot 7. De clubs uit de gemeente Winterswijk zijn naast FC Trias; W.V.C. Winterswijk, Sportclub Meddo, vv Winterswijk, vv Mec, Vosseveld en SKVW.

Ook muziek is een populaire hobby in winterswijk. In Winterswijk spelen 3 verenigingen in de hoogste divisie van Nederland te weten Excelsior, KWOV en de Eendracht. Daarnaast speelt de Drumband/Slagwerkgroep van Excelsior in de top van Nederland. Door het kampioenschap in 1999 (1e divisie) en in 2001(ere divisie) en het goede presteren op de overige concours is het topconcours van de knfm en het kampioenschap van alle bonden nu in Winterswijk. Schouwburg de storm vormt een toplocatie voor dit soort evenementen. De akoestiek in de concertzaal en de opslagruimte in de feestzaal onderscheid de storm van de andere accommodaties elders. Naast de 3 hoogst spelende verenigingen zijn er nog meer muziekverenigingen. Concordia Kotten, st Jan Meddo, Crescendo Ratum. Daarnaast zijn er nog diverse koren, bandjes, gezelschappen en andere musici.

[bewerk] Afkomstig uit Winterswijk

Geboren te Winterswijk

Helena Kuipers-Rietberg (26 mei 1893 - † 1944), Nederlands verzetsstrijdster
Willem van Otterloo (27 december 1907 - 27 juli 1978), Nederlands componist en dirigent
Bram Stemerdink (6 maart 1936), Nederlands politicus (PvdA)
Gerrit Komrij (30 maart 1944), Nederlands schrijver en dichter
Jan Vreman (17 september 1965), Nederlands voetballer
Jurgen Wevers (12 januari 1979), Nederlands voetbalkeeper
Martijn Meerdink (15 september 1976), Nederlands voetballer
Jelmer Gussinklo (14 januari 1982), Nederlands radiopresentator