Tony Blair
| 6 mei 1953 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Premier van het Verenigd Koninkrijk | ||||||
|
Anthony Charles Lynton Blair (Edinburgh, 6 mei 1953) is sinds 1997 premier van het Verenigd Koninkrijk. Hij is lid van de Labour Party.
Blair is parlementslid sinds 1983. In 1994 volgde hij de plotseling overleden John Smith op als leider van de partij. Onder zijn leiding schoof de partij, onder de noemer New Labour, sterk op naar het midden van het politieke spectrum, in lijn met de ideologie van de Derde Weg. Labour werd, na jarenlang tot de oppositie te zijn veroordeeld, weer verkiesbaar. Inmiddels vervult Blair zijn derde (en naar hij heeft aangekondigd: laatste) termijn als premier. Hij is daarmee de langst zittende Labour-premier uit de Britse geschiedenis.
Inhoud |
[bewerk] Eerste termijn als premier
Bij de verkiezingen van 1997 behaalde New Labour een monsterzege en Blair begon aan zijn eerste ambtstermijn als premier. Hij werd bijgestaan door twee invloedrijke adviseurs: de voormalige journalist Alastair Campbell (bijgenaamd: 'de echte vice-premier') en minister Peter Mandelson, die vanwege hun talent om de publieke opinie te bespelen ook wel als zijn spindoctors werden aangeduid. Een andere belangrijke factor in Blairs regering was minister van Financiën Gordon Brown. De invloed van deze vriend/rivaal van Blair was zo groot dat commentatoren in de loop der jaren gingen spreken over Blairites en Brownites om de machtsverhoudingen binnen het kabinet aan te geven.
Een hoogtepunt in Blairs eerste termijn waren de onderhandelingen met de partijen in het conflict in Noord-Ierland, die in 1998 leidden tot het Goede-Vrijdagakkoord.
Toen Blair benoemd was, waren zijn prioriteiten naar eigen zeggen: "onderwijs, onderwijs en onderwijs". In de aanloop naar de verkiezingen van 2001 breidde hij deze lijst uit met andere publieke voorzieningen, met name de gezondheidszorg (National Health Service).
[bewerk] Tweede termijn als premier
Bij de verkiezingen van 2001 handhaafde Labour zijn grote meerderheid in het parlement.
Na 11 september 2001 werd Blairs agenda gedomineerd door buitenlandse zaken. Het Verenigd Koninkrijk vormde een alliantie met de VS om de Iraakse dictator Saddam Hoessein ten val te brengen. Deze beschikte volgens Bush en Blair over massavernietigingswapens en was daarom een bedreiging voor de wereldvrede. Vanuit zijn eigen partij werd Blair om deze beslissing fel bekritiseerd en zijn populariteit onder het electoraat liep fors terug, zeker nadat in Irak geen massavernietiginswapens werden aangetroffen. Blair werd ervan beschuldigd op basis van leugens een oorlog te zijn aangegaan. Het leidde onder andere tot een affaire rondom wapenexpert David Kelly en tot het terugtreden van Alastair Campbell.
In diverse parlementaire onderzoeken werd geconcludeerd dat Blair in de aanloop naar de oorlog en Irak naar eer en geweten had gehandeld, zij het op grond van onjuiste informatie. De vraag of Blair wel te vertrouwen was werd echter in de aanloop naar de verkiezingen van 2005 regelmatig door zijn politieke tegenstanders opgeworpen.
[bewerk] Derde termijn als premier
Op 5 mei 2005 behaalde Blair zijn derde achtereenvolgende verkiezingszege (een unicum voor een Labourpoliticus). Wel liep de meerderheid van Labour in het Lagerhuis sterk terug.
Bij het aanvaarden van zijn laatste ambtstermijn kondigde Blair nieuwe speerpunten van zijn beleid aan. Een daarvan was: meer aandacht voor fatsoen.
Op 7 juli 2005 was Blair gastheer van een conferentie van de G8 in Perthshire in Schotland, waar onder ander een plan van Blair en Browne voor verlichting van de schuldenlast van derde-wereldlanden aan de orde kwam. De bijeenkomst werd overschaduwd door een reeks bomaanslagen in Londen. De suggestie dat deze aanslagen, en de daarop volgende aanslagen van 21 juli 2005, een direct gevolg zouden zijn van Blairs beleid met betrekking tot Irak werd door hem van de hand gewezen. Na de eerste aanslagen bleek tijdens een enquete dat voor het eerst sinds vijf jaar een meerderheid van de Britten een positief oordeel over de premier had. Daarnaast was 65% van de ondervraagden ervan overtuigd dat de aanslagen een gevolg waren van Blairs Irakbeleid.
In november 2005 lanceerde Blair een voorstel voor een antiterreurwet, volgens welke terreurverdachten 90 dagen konden worden vastgehouden zonder aanklacht. Deze werd door het Lagerhuis weggestemd; onder de tegenstemmers waren ook 49 Labourparlementariërs. Een wet om terreurverdachten 28 dagen zonder proces vast te zetten kwam wel door het parlement.[1]
De gemeenteraadsverkiezingen van 4 mei 2006 werden als een zware klap voor Labour beschouwd. Als reactie voerde Blair drastische veranderingen in de bezetting van zijn kabinet door, waarbij onder andere de omstreden minister Charles Clarke het veld moest ruimen. Ook minister van buitenlandse zaken Jack Straw werd vervangen en wel door minister van milieu, Margaret Beckett. Dergelijke reshuffles zijn in de Britse politiek niet ongebruikelijk, maar in dit geval spraken veel commentatoren van een paniekreactie die volgens deze critici vooral bedoeld was om de aandacht af te leiden van Blairs eigen functioneren.
[bewerk] Opvolging
Al voor de verkiezingen van 2005 kondigde Blair aan dat dit zijn laatste verkiezingen als partijleider zouden zijn. Na de verkiezingen gaf hij te kennen dat hij zijn volledige derde termijn wilde uitzitten.
Op 5 september 2006 werd de kwestie actueel omdat een brief uitlekte waarin 17 Labour-parlementsleden Blair opriepen op korte termijn de datum van zijn vertrek bekend te maken. 49 andere parlementsleden reageerden met een eigen brief waarin ze een dergelijke oproep afwezen. Blair reageerde op dit conflict tussen blairites en brownites met de mededeling dat het jaarlijkse partijcongres van september 2006 zijn laatste congres als Labour-leider zou zijn en dat hij het verdere tijdschema voor de overdracht van de macht tijdig bekend zou maken. De toespraak die hij op het congres gaf had alle kenmerken van een afscheidsspeech. Hij eindigde met de vaderlijke woorden "Nu zijn jullie de toekomst. Maak er het beste van."
Volgens de krant The Sun, die doorgaans goed op de hoogte is van interne Labour-politiek, stapt Blair op 31 mei 2007 op.
[bewerk] Privé
Hij is getrouwd met de advocate Cherie Blair, sinds 29 maart 1980. Ze hebben 4 kinderen, drie zoons (Euan, Nicky en Leo) en een dochter (Kathryn).
[bewerk] Bronnen
- ↑ Blair defeated over terror laws. BBC News, 9 november 2005. URL bezocht op 17 december 2006.
[bewerk] Externe links
- www.number-10.gov.uk Officiële site van de Eerste Minister
- "You're the future now" Blairs laatste toespraak als partijleider op een Labour-congres (26 september 2006). (RealMedia-formaat)
