Saddam Hoessein

Hoessein tijdens zijn rechtszaak (2004)

Saddam Hoessein Abdu al-Majid al-Tikriti (Al-Auja, 28 april 1937) was van 1979 tot 2003 autocratisch president en heerser van Irak.

Saddam Hoessein (صدام حسين) werd in Irak geboren in het dorp Al-Auja, nabij de stad Al-Tikrit in de provincie Salah ad Din. Zijn vader verliet het gezin voordat Saddam werd geboren. Saddam werd naar eigen zeggen mishandeld door zijn stiefvader. Hij mocht niet naar school en bracht zijn vroege jeugd als schaapherder door. Vanaf zijn tiende werd hij opgevoed door zijn xenofobe oom Khairullah Tulfah, een van de weinige geletterden in Tikrit en auteur van het pamflet Drie dingen die God niet had moeten scheppen: Perzen, joden en vliegen.
Behalve door zijn oom werd de jonge Saddam tot politiek activisme geïnspireerd door Nassers pan-arabisme.

In 1957 werd Hoessein lid van de socialistische Ba'ath Partij. In hetzelfde jaar pleegde hij zijn eerste politieke moord; hij liquideerde zijn zwager, een communistische activist.

In 1959 werd Saddam Hoessein, na een mislukte poging tot liquidatie van de Iraakse premier Abdul Karim Kassem, bij verstek ter dood veroordeeld, waarna hij onderdook in het dorpje Adwar (Ad Dawr) en vervolgens via Syrië naar Egypte vluchtte.

Een deel van zijn opleiding ontving Hoessein, door bemiddeling van Nasser (met wie hij in Egypte kennis maakte), aan de rechtenfaculteit van de Universiteit van Caïro. Na de 14e Ramadanrevolutie van 8 februari 1963 keerde hij naar Irak terug.

Hoessein werd na een machtswisseling gevangengezet, maar wist de gevangenis in 1967 te ontvluchten. In 1968 deed hij actief mee aan de geweldloze coup door de Ba'ath Partij. In datzelfde jaar studeerde hij af in rechten aan de Universiteit van Bagdad. Hij werd prompt benoemd tot vicevoorzitter van de Revolutionaire Commandoraad en was vanaf 1973 generaal in de krijgsmacht. In 1979 kondigde president Ahmad Hassan al-Bakr (op 65-jarige leeftijd) zijn aftreden aan waarna Hoessein zich (op 42-jarige leeftijd) zowel het voorzitterschap van de partij als het presidentschap wist toe te eigenen.

Hoessein verkreeg de absolute macht in Irak en benoemde leden van zijn Al-Tikriticlan op bijna alle belangrijke posten in zijn regering. Hij overleefde tal van couppogingen en aanslagen op zijn leven. Ter consolidatie van zijn macht liet hij vele opponenten ombrengen, waaronder leden van zijn eigen familie. Een uitgebreid veiligheids- en inlichtingensysteem, de geheime politie en zeer waarschijnlijk het gebruik van dubbelgangers, hebben hem behoed voor liquidatie.

Onder zijn dictatoriale regime gebruikte hij de oliereserves om van zijn land een belangrijke regionale militaire macht te maken. Tijdens dit regime werden de Koerden, die vooral in het noorden van het land wonen, zwaar onderdrukt. In totaal werden naar schatting 200.000 Koerden vermoord door middel van chemische en conventionele wapens, alsmede dodenmarsen waarbij mensen werden uitgebuit en verhongerd.

[bewerk] Irak-Iranoorlog

Saddam Hoessein voerde van 1980 tot 1988 een bloedige oorlog met het buurland Iran, de Irak-Iranoorlog. Hoessein zette in deze oorlog verschillende chemische massavernietigingswapens in (bevestigd door inspecteurs van de Verenigde Naties). Formeel was het twistpunt de grenslocatie met betrekking tot de Shatt-al-Arab, het gecombineerde kanaal van de Eufraat en de Tigris naar de Perzische Golf.

[bewerk] Golfoorlog

In augustus 1990 bezette hij het eveneens olierijke buurland Koeweit. Het motief dat werd gegeven was de claim dat dat land historisch gezien deel uit zou maken van Irak. Dit was het begin van de Golfoorlog van 1990-1991. Tijdens de oorlog vuurde hij Scud-raketten af op Israël en Saoedi-Arabië. De bezetting werd begin 1991 met Operatie Desert Storm door geallieerde strijdkrachten onder aanvoering van de Verenigde Staten ongedaan gemaakt.

[bewerk] Sancties

Na deze oorlog werd een handelsembargo van de Verenigde Naties afgekondigd. Hoewel het oorspronkelijk bedoeld was als strafmaatregel wegens Hoesseins weigering om mee te werken met de VN op het gebied van wapeninspecties in Irak, gaven de Verenigde Staten aan de sancties te willen handhaven, zelfs al zou Hoessein volledig aan de inspecties meewerken. In 1996 aanvaardde het Iraakse parlement een plan van de VN-Veiligheidsraad om Irak toe te staan een beperkte hoeveelheid olie te verkopen met de opbrengst waarvan iets aan de meest urgente humanitaire noden zou kunnen worden gedaan. Critici van de sancties, waaronder vele humanitaire belangengroepen, stellen dat de sancties miljoenen onnodige slachtoffers hebben geëist. Anderen menen dat de vele doden het gevolg zijn van Hoesseins onbuigzaamheid en economisch mismanagement, en stellen dat de noodzaak om Irak in bedwang te houden van meer belang is dan humanitaire overwegingen.

De Veiligheidsraad van de VN riep Saddam in november 2002 unaniem en onder ultimatum op volledig en onvoorwaardelijk mee te werken aan wapeninspecties. In maart 2003 oordeelden de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en een aantal bondgenoten dat Irak niet aan deze VN-oproep voldeed, en openden de aanval. Het regime was in april verslagen; sindsdien werd Hoessein, tot zijn plotselinge gevangenneming in december, niet meer gezien. Wel liet de televisiezender Al-Arabia enkele malen een geluidsopname horen van een man die opriep tot verzet tegen de Amerikaanse indringers. Volgens de CIA is het zeer waarschijnlijk dat het hierbij ging om de stem van Saddam Hoessein.

Saddam Hoessein is gehuwd met Sajida Talfah. Het echtpaar heeft drie dochters, Raghat, Rana en Chrisnia en had twee zonen. De echtgenoten van twee dochters werden vermoord door aanhangers van Hoessein, nadat zij in ongenade vielen bij hun schoonvader. Beide zonen - Oedai Saddam Hoessein, die de post van minister van defensie bekleedde, en Koesai Hoessein - kwamen om in een vuurgevecht met Amerikaanse troepen in Mosul.

[bewerk] Gevangenneming

Saddam Hoessein vlak na gevangenneming

Volgens de Amerikaanse versie van het verhaal werd Saddam Hoessein op 13 december 2003 (rond 20.00 uur) gearresteerd door Koerdische troepen van de Patriottische Unie van Koerdistan (PUK) en Amerikaanse speciale eenheden. De operatie heette Red Dawn (Rode Dageraad). Hoessein werd aangetroffen in een onderaardse ruimte bij een boerderij in het dorp Adwar, 15 kilometer ten zuiden van de stad Tikrit. De toegang tot de ruimte, nauwelijks groot genoeg voor een volwassen man maar voorzien van luchtkanalen, was afgesloten door een stuk schuimrubber en afgedekt met aarde. Omdat Hoessein een geweer bij zich droeg wilden de militairen een handgranaat naar binnen gooien maar lieten dit achterwege toen Hoessein zich bekend maakte. Saddam Hoessein had zijn baard en haren laten groeien, waarschijnlijk om onherkenbaar te worden. Ondanks de door de VS uitgeloofde hoge prijs op zijn hoofd en de intensieve zoekacties, heeft Hoessein zich ruim 8 maanden schuil kunnen houden.

Volgens de versie van Sergeant Nadim Abou Rabeh, een voormalige Amerikaanse marinier van Libanese komaf die betrokken was bij de arrestatie van Saddam Hussein, werd Saddam Hoessein in werkelijkheid gevangengenomen in een woning en dus niet gevonden in een put. Ook werd er flink verzet geboden tijdens zijn arrestatie. Hierbij is een andere marinier van Soedanese afkomst doodgeschoten. De arrestatie was volgens hem een dag eerder namelijk op 12 december 2003.

De schuilkelder waar Saddam Hoessein "gevonden" werd was volgens Rabeh een lege waterput. Diezelfde dag zou de gepresenteerde arrestatiescène in elkaar gezet zijn door een militair productieteam, waarmee een dag later de wereldpers werd gehaald.

Saddam Hoessein werd waarschijnlijk verhoord op een Amerikaans marineschip en begin 2004 teruggebracht naar Irak. Hij was krijgsgevangene van de Coalitie tot hij op 1 juli werd overgedragen aan het op 29 juni aangetreden Iraakse interim-bewind.

[bewerk] Proces

Op 1 juli 2004 werd Hoessein voorgeleid aan het gerechtshof. Hij erkende de rechtbank niet en weigerde de aanklacht, die zeven punten bevatte, te ondertekenen. Op 19 oktober 2005 begon de rechtszitting tegen Hoessein.

Op 19 juni 2006 eiste de openbaar aanklager de doodstraf tegen hem en 2 medeverdachten. Hij zou de doodstraf moeten krijgen voor de moord op 148 Sjiieten. Saddam zou de opdracht hebben gegeven voor deze moorden. Op 10 juli begon de verdediging met haar verweer tegen de eis.

Op 21 augustus 2006 moest Hoessein zich verantwoorden voor de moord op bijna 100.000 Koerden, tijdens zijn Anfal-campagne. Hij moest samen met zijn half-broer Al-Majeed, ook wel bekend als Ali Chemicali, voorkomen.

Hoessein werd op 5 november 2006 wegens massamoord op de 148 Sjiieten veroordeeld tot de dood door ophanging. Ook zijn halfbroer werd veroordeeld tot de dood door ophanging.^[1] Mensenrechtenorganisatie Amnesty International liet weten het vonnis te betreuren. Volgens Amnesty was de rechtzaak tegen Saddam "een louche aangelegenheid, die bol staat van de fouten".^[2]

Veel Irakezen hebben zich gemeld als vrijwilliger om persoonlijk het doodvonnis te mogen voltrekken.

Volgens het Iraakse recht volgt een automatische beroepsprocedure op een doodvonnis.^[1] Het beroep is 6 november 2006 van start gegaan. Naast dit vonnis is hij in andere zaken reeds veroordeeld tot in totaal 34 jaar gevangenisstraf.

[bewerk] Zijn leven in Data

28 april 1937: Saddam Hussein wordt als boerenzoon geboren in een dorpje bij Tikrit.
1955: Met zijn oom Khairallah Tulfah verhuist hij naar Bagdad.
1958: Saddam zit enkele maanden gevangen omdat hij betrokken zou zijn geweest bij een aanslag op een regeringsfunctionaris.
1958: Een staatsgreep van generaal Abdul Karim Qassem maakt een einde aan de monarchie.
1959: Saddam vlucht naar Egypte na een mislukte couppoging.
1963: De Baath-partij grijpt de macht maar wordt na een tegencoup weer verdreven. Saddam verdwijnt twee jaar achter de tralies.
1968: De Baath komt aan de macht. Saddam is de tweede man na president Ahmad Hassan al-Bakr en wint geleidelijk aan invloed.
1979: Saddam wordt uitgeroepen tot president van Irak en opperbevelhebber van het leger.
1980-1988: Een jaar na de islamitische revolutie in Iran probeert Saddam gebruik te maken van de onrust in het buurland en trekt Iran binnen. Het Westen steunt Irak in de bloedige oorlog.
1982: Saddam ontsnapt aan een moordaanslag in het sjiitische dorp Dujail en laat 148 willekeurige inwoners uit het dorp terechtstellen.
1988: Chemische aanval op het door Koerden bevolkte stadje Halabja, waardoor circa 5000 mensen omkomen.
1990: Bagdad besluit het naburige oliestaatje Koeweit binnen te vallen, maar keert de internationale gemeenschap daarmee tegen zich.
1991: De geallieerde troepen verdrijven het Iraakse legen uit Koeweit. Saddam slaat daarop een opstand van sjiieten en Koerden in zijn land bloedig neer.
Maart 2003: Amerikaanse en Britse troepen vallen Irak binnen onder de beschuldiging dat het regime massavernietigingswapens zou bezitten.
14 december 2003: De Amerikaanse bewindvoerder in Irak Paul Bremer meldt de arrestatie van Saddam.
19 oktober 2005: Het proces wegens de moordpartij in Dujail begint.
5 november 2006: De rechter spreekt het doodvonnis uit over de voormalige Iraakse president.

Wikinews heeft een nieuwsartikel over dit onderwerp: Saddam Hoessein krijgt doodstraf

[bewerk] Zie ook

[bewerk] Bronnen

Bron(nen):

↑ ^1,0 ^1,1 Doodvonnis voor Saddam Hoessein. NU.nl, 5 november 2005. URL bezocht op 5 november 2006.
↑ Amnesty betreurt doodvonnis. NU.nl, 5 november 2006. URL bezocht op 5 november 2006.