T-4-euthanasieprogramma

Het T-4-euthanasieprogramma was de officiële naam van Nazi-Duitslands eugenetische euthanasie en verplichte sterilisatieprogramma. Het werd opgericht door Adolf Hitler en werkte onder de leiding van de kanselarij van het staatshoofd Philip Bouhler en Dr. Karl Brandt. De naam T-4 is afgeleid van het adres van het kantoor, Tiergartenstraße 4 in Berlijn.

Het doel van het programma was het behouden van de genetische zuiverheid van het Germaanse volk door het systematisch vermoorden van mensen die misvormd of gehandicapt waren of die leden aan een vorm van psychiatrische ziekte. Eén argumentatie om deze euthanasie te rechtvaardigen was, dat het zinloze bestaan en het zinloze lijden van deze patiënten een reden was om tot deze nazi-euthanasie over te gaan. Euthanasie werd door de nazi-artsen gezien als een daad van barmhartigheid en werd voorgesteld als de meest humane methode om deze zieken om te brengen (deze stelling was van Dr.Karl Brandt de lijfarts van Adolf Hitler; Brandt was Gruppenführer in de SS en Generalleutnant in de Waffen SS. Hij werd ter dood veroordeeld in de Processen van Neurenberg en later opgehangen). Gehandicapte kinderen werden van hun familie gescheiden en naar speciale ziekenhuizen gebracht. Er werd via de toenmalige media ingespeeld op de angst dat binnen een aantal jaren een groot deel van het Duitse volk uit geestlijke gestoorden zou bestaan, en daarom moest er zo snel mogelijk gehandeld worden. Het woord euthanasie werd echter niet in de propaganda films gebruikt, waardoor de werkelijke bedoelingen van de nazi's (in het begin) onontdekt bleven. Het programma werd later uitgebreid met volwassenen, hoewel de meeste volwassen gehandicapten onder verplichte sterilisatie vielen.

De uitroeiing gebeurde in Grafeneck (sinds 20 januari 1940), Hartheim (sinds 6 mei 1940), Hadamar (sinds januari 1941), Bernburg (sinds 21 november 1940), Brandenburg an der Havel (sinds 8 februari 1940) en Sonnenstein (sinds juni 1940) door vergassing, verstikking, injecties, vergiftiging, verhongering en overdoses medicijnen. De eerste experimenten met mobiele gastrucks werden uitgevoerd in maart 1940 in het ziekenhuis in Kochanowka bij Łódź. Kort daarna voerden de Nazis verdere experimenten uit waarbij ze koolmonoxide uit de uitlaat van een vrachtwagen in een gesloten kamer lieten stromen. Veel van deze uitroeingen stond onder toezicht van de psychiaters Carl Hans Heinze Sennhenn en Werner Villinger. Sennhenn leverde honderden hersenen aan nazi-onderzoekers. Werner Villinger voerde experimenten met mensen uit voor ze de dood in te sturen. Voor de holocaust werden de eerste gaskamers gebouwd in Hartheim waar vooral volwassenen verstikt werden met koolmonoxide.

Op 18 augustus 1941, liet Hitler het programma tijdelijk stoppen door druk van de Rooms-katholieke Kerk (Kardinaal Clemens August von Galen), de andere kerken en de families van de slachtoffers. 70.000 mensen waren toen al vermoord. De Duitse openbare weerstand leidde tot vertraging maar niet tot een totale stop, het werd in het grotere geheim uitgevoerd. Getrainde troepen bleven hun gang gaan. Sommige zaken van het Aktion T4-programma werden toen overgebracht naar militaire concentratiekampen.

De meeste mensen betrokken bij het T-4 euthanasieprogramma, zoals Josef Mengele waren ook actief in de Holocaust, ontwikkelden gaskamertechnologie en hielpen dodenkampen in Belzec, Treblinka en Sobibór in Operatie Reinhard te bouwen. Naast het bekende Auschwitz-Birkenau waren dit de belangrijkste plaatsen van de moord op miljoenen mensen.

Tegen het einde van 1941 was elke derde inwoner van een psychiatrische instelling in Duitsland al dood, ofwel door moord of door verhongering, wat leidde tot 93.000 "vrije bedden". Een geschatte 200.000 mensen stierven onder het T-4 programma. Ook een achternichtje van Hiltler, Aloisia Veit, behoorde tot de slachtoffers. Duitslands euthanasie eindigde niet in 1941. Artsen en verpleegkundigen bleven het uitvoeren in ziekenhuizen in Duitsland en Oostenrijk. Het moorden werd zó uitgevoerd dat het wantrouwen van de Duitse bevolking geminimaliseerd werd. Zulke voorzorgsmaatregelen werden niet genomen toen mensen uit de bezette gebieden werden vermoord. Wreed en gewelddadig optreden werd gerapporteerd en opgetekend.

Artsen en verplegend personeel die betrokken waren bij het euthanasieprogramma werden lang niet altijd voor de rechter gebracht. Lang na de stichting van de nieuwe Duitse staten in 1949 ontsnapten hoge ambtenaren vervolging en bleven in de Duitse gezondheidszorg werken.

[bewerk] Referenties

"Nazi 'Euthanasia' Programs" in Dieter Kuntz, ed. Deadly Medicine: Creating the Master Race by Michael Burleigh. United States Holocaust Memorial Museum/University of North Carolina Press, 2004. ISBN 0-8078-2916-1
Dokumente zur Euthanasie. by Ernst Klee. ISBN 3-5962-4327-0, in German
Euthanasie im NS-Staat. Die Vernichtung lebensunwerten Lebens by Ernst Klee. Frankfurt am Main 1983, ISBN 3-5962-4326-2, in German
The Origins of Nazi Genocide. From Euthanasia to the Final Solution by Henry Friedlander. University of North Carolina Press, Chapel Hill & London, 1995, ISBN 0-8078-2208-6.
A Sign for Cain by Fredrick Wertheim. MacMillan Company, New York, 1967, ISBN 0-8488-1657-9
Was sie taten. Was sie wurden by Ernst Klee. ISBN 3596243645, in German