Πρόγραμμα Ευθανασίας T-4

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Πρόγραμμα Ευθανασίας T-4 (Tiergartenstraße 4 ή Tiergartenstrasse 4) ήταν το επίσημο όνομα του προγράμματος ευγονικής της Ναζιστικής Γερμανίας το οποίο εκτελούσε δυναμικά μαζικές στειρώσεις και κατ' ευφημισμό ευθανασία σε "ανεπιθύμητα" στοιχεία του πληθυσμού στη Γερμανία και στις κατεχόμενες από τους Ναζιστές περιοχές. Υπολογίζεται ότι συνολικά 200.000 άνθρωποι θανατώθηκαν ως αποτέλεσμα αυτού του προγράμματος.

[Επεξεργασία] Εφαρμογή και σκοπός

Το πρόγραμμα τέθηκε σε εφαρμογή από τον Αδόλφο Χίτλερ, λειτούργησε υπό τον έλεγχο του Αρχικαγκελάριου Φίλιπ Μπούλερ (Philip Bouhler) και του Δόκτορα Καρλ Μπραντ (Karl Brandt), με επικεφαλείς τους Βέρνερ Χάιντε (Werner Heyde) και Πάουλ Νίτσε (Paul Nitsche). Το όνομα T-4 προήλθε από τη διεύθυνση Tiergartenstraße αριθμός 4 όπου στεγαζόταν το πρόγραμμα Τ4, στα αρχηγεία των Ναζί στο Βερολίνο.

Ο σκοπός του προγράμματος ήταν να διατηρήσει την λεγόμενη "γενετική καθαρότητα" του γερμανικού πληθυσμού και να εξοντώσει ορισμένα στοιχεία του πληθυσμού των κατεχόμενων περιοχών μέσω συστηματικής θανάτωσης εκείνων που θεωρούνταν παραμορφωμένοι, πηρομελείς, ανάπηροι ή άτομα που έπασχαν από διανοητικές ασθένειες. Ανάπηρα παιδιά απομακρύνονταν από τις οικογένειές τους και τοποθετούνταν σε ειδικά νοσοκομεία. Το πρόγραμμα επεκτάθηκε στη συνέχεια ώστε να περιλάβει ενηλίκους, αν και οι περισσότεροι ανάπηροι ενήλικες είχαν ήδη υποστεί υποχρεωτική στείρωση ως αποτέλεσμα του γερμανικού "Νόμου για την Πρόληψη Απογόνων των Κληρονομικά Ασθενών".

Οι Ναζιστές χαρακτήριζαν τους φόνους αυτών που θεωρούσαν "χαραμοφάηδες" ως "φόνους από οίκτο", αν και λόγω των διαστάσεων που πήραν, της έλλειψης συγκατάθεσης από τα ίδια τα θύματα ή τους συγγενείς τους και του πραγματικού κινήτρου που ήταν η ευγονική κάποιοι από τους συγχρόνους τους και αργότερα παρατηρητές ομολόγησαν ότι οι θάνατοι ήταν απλά μια μορφή μαζικής δολοφονίας με πρόσχημα την Ιατρική.

Αυτή η αφίσα αναφέρει: "60000 RM (Μάρκα του Ράιχ) είναι το ισόβιο κόστος αυτού του ανάπηρου ατόμου για την κοινωνία. Σύντροφε, αυτά είναι και δικά Σου λεφτά. Διάβασε το "Νέοι Άνθρωποι", την μηνιαία έκδοση του Γραφείου για την Φυλετική Πολιτική του NSDAP (Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος)".

[Επεξεργασία] Ιστορικό του προγράμματος

Οι πρώτες εκκαθαρίσεις έλαβαν χώρα στο Κοτσμπόροβο της κατεχόμενης Πολωνίας στις 22 Σεπτεμβρίου 1939 και ακολούθησαν σύντομα παρόμοιες πράξεις στο υπόλοιπο της χώρας που είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο 26.000 ψυχασθενών.

Στη Γερμανία το πρόγραμμα τέθηκε σε εφαρμογή στο Γκράφενεκ (στις 20 Ιανουαρίου 1940), στο Χάρτχαϊμ (στις 6 Μαΐου 1940), στο Χάνταμαρ (τον Ιανουάριο του 1941), στο Μπέρνμπουργκ (στις 21 Νοεμβρίου 1940), στο Βρανδεμβούργο (στις 8 Φεβρουαρίου 1940) και στο Ζόνενσταϊν (τον Ιούνιο του 1940) με τη χρήση των αερίων, της ασφυξίας, των ενέσεων, της δηλητηρίασης, της επιβεβλημένης ασιτίας και της χορήγησης υπερβολικής δόσης φαρμάκων. Τα πρώτα πειράματα με χρήση αερίων και κινητών οχημάτων με θαλάμους αερίων διεξάχτηκαν κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου του 1939 στο Πόζναν (Poznań) της Πολωνίας με ασθενείς από το ψυχιατρικό νοσοκομείο της Όβινσκα (Owińska) και τον Μάρτιο του 1940 στο νοσοκομείο της Κοτσάνοφκα (Kochanówka) κοντά στο Λοτζ. Οι Ναζιστές πειραματίστηκαν επίσης με τη διοχέτευση μονοξειδίου του άνθρακα από φορτηγά σε σφραγισμένους θαλάμους. Μεγάλο μέρος αυτού του τύπου εξόντωσης βρισκόταν κάτω από την επίβλεψη των ψυχιάτρων Καρλ Χανς Χάιντς Ζένχεν και Βέρνερ Βίλινγκερ. Ο Ζένχεν προμήθευε τους Ναζιστές ερευνητές με εκατοντάδες εγκεφάλους από τα θύματα, ενώ ο Βίλινγκερ διεξήγε πειράματα στα ζωντανά θύματα πριν διατάξει την θανάτωσή τους. Οι θάλαμοι αερίων που είχαν χτιστεί στο Χάρτχαϊμ φτιάχτηκαν με σκοπό τη θανάτωση μέσω ασφυξίας κυρίως των ενήλικων θυμάτων με μονοξείδιο του άνθρακα πριν ακόμη γίνει ευρεία χρήση αυτών των μεθόδων κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Μέχρι την προσωρινή διακοπή του προγράμματος από τον Χίτλερ στις 19 Αυγούστου 1941, λόγω των διαμαρτυριών από εκκλησίες και συγγενείς των θυμάτων, 70.000 άτομα είχαν ήδη εκτελεστεί. Όμως αυτή η δημόσια αντίδραση απλώς επιβράδυνε το πρόγραμμα και οι δολοφονίες συνεχίστηκαν με μεγαλύτερη μυστικότητα. Μέλη του προσωπικού που είχαν εκπαιδευτεί κάτω από αυτό το πρόγραμμα συνέχισαν αργότερα τις δραστηριότητές τους στα Ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης.

Οι περισσότερες από τις προσωπικότητες που ξεχώρισαν κατά τη διεξαγωγή του προγράμματος, όπως ο Γιόζεφ Μένγκελε, είχαν ενεργή ανάμειξη και στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των θαλάμων αερίων που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος και συμμετείχαν στην σύσταση των στρατοπέδων στο Μπέλζεκ, στην Τρεμπλίνκα και στο Ζομπίμπορ της Επιχείρησης Ράινχαρντ. Εκτός από το διαβόητο στρατόπεδο του Άουσβιτς-Μπίρκεναου, αυτά αποτέλεσαν τα κύρια κέντρα εξόντωσης με τη χρήση αερίων για εκατομμύρια ανθρώπους.

Μέχρι το τέλος του 1941, ο ένας στους τρεις ασθενείς των ψυχιατρικών ιδρυμάτων της Γερμανίας είχε θανατωθεί από αυτό το πρόγραμμα, είτε μέσω άμεσων μεθόδων είτε μέσω ασιτίας, με αποτέλεσμα 93.000 επιπλέον θανάτους.

[Επεξεργασία] Απομεινάρια

Η πρακτική της "ευθανασίας" που εφαρμόστηκε τότε στη Γερμανία δεν έληξε το 1941. Γιατροί και νοσοκόμες συνέχισαν τη δράση τους σε διάφορα νοσοκομεία της Γερμανίας και της Αυστρίας. Οι δολοφονίες και η εσκεμένη παραμέληση των ασθενών γίνονταν με τέτοιο τρόπο ώστε να αποσοβήσουν τις υποψίες του γερμανικού πληθυσμού. Όμως, δεν λήφθηκαν τέτοιες προφυλάξεις κατά την εξόντωση ανθρώπων στις κατεχόμενες περιοχές. Οι βαναυσότητες και η βία αναφέρονταν και καταγράφονταν.

Οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό που ήταν αναμεμειγμένοι στο πρόγραμμα ευθανασίας δεν φέρθηκαν όλοι ενώπιον της δικαιοσύνης. Αρκετό καιρό μετά τη σύσταση των Γερμανικών κρατιδίων το 1949, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι που είχαν συμμετάσχει στην ευθανασία διέφευγαν τη δίωξη και παρέμεναν μέσα στο Γερμανικό σύστημα υγείας.

[Επεξεργασία] Έργα αναφοράς

• "Nazi 'Euthanasia' Programs" in Dieter Kuntz, ed. Deadly Medicine: Creating the Master Race του Michael Burleigh. United States Holocaust Memorial Museum/University of North Carolina Press, 2004. ISBN 0-8078-2916-1.
• Dokumente zur Euthanasie. του Ernst Klee. ISBN 3-5962-4327-0 (στη γερμανική).
• Euthanasie im NS-Staat. Die Vernichtung lebensunwerten Lebens του Ernst Klee. Frankfurt am Main 1983, ISBN 3-5962-4326-2 (στη γερμανική).
• The Origins of Nazi Genocide. From Euthanasia to the Final Solution του Henry Friedlander. University of North Carolina Press, Chapel Hill & London, 1995, ISBN 0-8078-2208-6.
• A Sign for Cain του Fredric Wertham. MacMillan Company, New York, 1967, ISBN 0-8488-1657-9.
• Was sie taten. Was sie wurden του Ernst Klee. ISBN 3596243645 (στη γερμανική).

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιατροκρατία σε παγκόσμια κλίμακα (στην αγγλική).
• ΕυθαΝΑΖΙα, στις μέρες μας; (στην αγγλική).
• Πληροφορίες για το Πρόγραμμα Τ-4 (στην αγγλική).
• Έρευνα μέσω ίντερνετ των αρχείων που σχετίζονταν με την ευθανασία κάτων από το Ναζιστικό καθεστώς (στη γερμανική).
• Η ομιλία του Καρδινάλιου Κλέμενς φον Γκάλεν κατά της Ναζιστικής ευθανασίας (στην αγγλική).
• Ερωτηματολόγιο για το Πρόγραμμα Ευθανασίας του Ναζιστικού καθεστώτος (στην αγγλική).
• Στατιστικές για τα θύματα του Προγράμματος T-4 στην κατεχόμενη από τη Γερμανία Πολωνία (στην αγγλική).

[Επεξεργασία] Βλέπε επίσης

• Ευγονική
• Ολοκαύτωμα
• Υποχρεωτική στείρωση
• Φυλετική πολιτική στην Ναζιστική Γερμανία
• Φυλετική υγιεινή

[Επεξεργασία] Προσωπικότητες που ξεχώρισαν

• Χέλμουτ Έρχαρντ
• Βέρνερ Χάιντε
• Χάινριχ Χίμλερ
• Ερνστ Κρέτσχμερ
• Φρίντριχ Μάουζ
• Γιόζεφ Μένγκελε
• Φρίντριχ Πάνσε
• Ερνστ Ρούντιν
• Καρλ Χανς Χάιντς Ζένχεν
• Ότμαρ Φράιχερ φον Φέρσουερ
• Βέρνερ Βίλινγκερ
• Χάινριχ Γκρος