Sinan
Koca Mimar Sinan Ağa (Ağırnas, 15 april 1489 - Istanbul, 17 juli 1588) is de bekendste architect (mimar is Turks voor architect) uit het Ottomaanse Rijk. Hij werkte als hoofdarchitect voor de Ottomaanse sultans Selim I, Süleyman I, Selim II en Murat III. Zijn bekendste bouwwerken zijn de Selimiye-moskee in Edirne en de enorme Süleymaniye-moskee in Istanbul. Hij was een van de eerste architecten ter wereld die in zijn ontwerpen rekening hield met aardbevingen.
Sinans invloed op de Ottomaanse bouwstijl en zelfs de hedendaagse Turkse bouwstijl is enorm. Zelfs in hedendaagse ontwerpen van Turkse moskeeën zoals de Mevlana-moskee in Rotterdam zijn Sinans ideeën terug te zien.
[bewerk] Leven en werken
Sinan werd geboren in het kleine Ağırnas, bij Kayseri in Anatolië, in een Grieks of Armeens christelijk gezin (het is niet duidelijk welk van de twee; bij de Ottomaanse census werd alleen religie en niet de ethniciteit vermeld). Sinan werd in 1511 volgens de devşirme (een belasting waarbij jongemannen uit pas veroverde gebieden als slaaf in dienst van de sultan kwamen) naar Istanbul gestuurd, waar hij bekeerd werd tot de soennitische islam en opgeleid werd tot ingenieur en architect. Tijdens zijn opleiding aan de paleisschool diende hij de grootvizier İbrahim Paşa. In die tijd nam hij de islamitische naam Sinan aan.
Drie jaar later nam hij als ingenieur deel aan de millitaire campagne van Selim I naar het oosten. Toen Selim I Caïro veroverde, werd Sinan benoemd tot hoofdarchitect. Zijn taak was huizen die in de weg stonden te laten slopen om een geordender stratenplan te krijgen. Hij kreeg ook het bevel over een infanteriedivisie, maar werd op zijn eigen aandringen overgeplaatst naar de artillerie. Tijdens de campagne van sultan Süleyman I in Perzië (1535) liet hij schepen bouwen zodat het leger het Vanmeer over kon steken. Voor zijn verdienste werd hij gepromoveerd tot sergeant (titel ağa) in de lijfwacht van de sultan.
Zijn eerste niet-millitaire werk was de Şehzade-moskee in 1548. In 1550 begon hij de bouw van de Süleymaniye-moskee, die in 1557 klaar zou komen. Voor het ontwerp werd hij geïnspireerd door de (1000 jaar oudere) Hagia Sophia. Hij nam het concept van een ronde koepel op een vierkante ondersteuning van de Hagia Sophia over.
Verder bouwde hij vele openbare gebouwen in en rondom Istanbul. Voorbeelden van zijn bouwwerken zijn:
- de Selimiye-moskee van Edirne
- de Rüstem Paşa-moskee in Istanbul
- de Mihrimah Sultan-moskee in Edirnekapı
- de Kadirga Sokullu-moskee in Istanbul
- de Taqiya al-Süleymaniya karavanserai met moskee in Damascus
- de Banya Başi-moskee van Sofia (op dit moment de enige in gebruik zijnde moskee in die stad)
Gezegd wordt dat Sinan in totaal heeft gebouwd:
- 94 grote moskeeën (cami),
- 57 universiteiten,
- 52 kleine moskeeën (mescit),
- 41 badhuizen (hamam).
- 35 paleizen (saray),
- 22 mausoleums (türbe),
- 20 Karavanserijen (kervansaray; han),
- 17 gaarkeukens (imaret),
- 8 bruggen,
- 8 pakhuizen,
- 7 scholen (medrese),
- 6 aquaducten,
- 3 ziekenhuizen (darüşşifa),
Zelf zegt hij in zijn autobiografie Tezkiretü’l Bünyan dat zijn meesterwerk de Selimiye-moskee is. Zijn motivatie bij de bouw was een grotere koepel te maken dan op de Hagia Sophia, een prestatie die sinds de bouw van die kerk voor onmogelijk werd gehouden. Sinan was 80 jaar oud toen de Selimiye-moskee klaar kwam, met de grootste koepel ter wereld.
Sinan stierf in 1588 en ligt begraven bij de Süleymaniye-moskee, niet op de begraafplaats naast de moskee maar vlak ten noorden ervan, aan de overkant van de weg die naar hem Mimar Sinan Caddesi genoemd is. Er zijn ook een univeristeit in Istanbul (Mimar Sinan-universiteit) en een inslagkrater op de planeet Mercurius naar hem genoemd.
