Artillerie
|
|
|---|
| Krijgswetenschap |
| Tijdperken |
| Prehistorie · Oudheid · Middeleeuwen · Nieuwe Tijd · Nieuwste Tijd · Eigentijdse Tijd |
| Gebieden |
| Lucht · Amfibisch · Arctisch · Woestijn · Oerwoud · Bergen · Zee · Ski · Ruimte · Stad · |
| Wapens |
| Gepantserd · Artillerie · Biologisch · Cavalerie · Chemisch · Elektronisch · Infanterie · Informatie · Gemechaniseerd · Kernoorlog · Psychologisch · Radiologisch · Duikboten |
| Taktieken |
|
Asymmetrie · Uitputting · Conventioneel · |
| Lijsten |
| Veldslagen ·Zeeslagen · Burgeroorlogen · Commandanten · Invasies · Operaties · Beleggen · Tactieken · Oorlogen |
Artillerie is, in engere zin, bij de krijgsmachten het onderdeel dat vuursteun geeft aan de eigen troepen.
Bij het beschrijven van een artillerie-type of -merk wordt in het algemeen het kaliber van de gebruikte projectielen vermeld.
Men onderscheidt krombaan- (houwitsers en mortieren) en vlakbaan (kanonnen) geschut en anderszins ook getrokken en gemechaniseerde artillerie. Getrokken artillerie wordt verplaatst met behulp van trekkers (vrachtwagens of pantservoertuigen), gemechaniseerde artillerie bestaat uit een vuurmond op een, veelal gepantserd, onderstel. De bij het Nederlandse leger in gebruik zijnde artillerie van het type M109 (en voorheen ook de Mk.61 op AMX-13-basis, M107 en M110) bevindt zich ook nog in een gesloten geschutkoepel, zodat het uiterlijk wat weg heeft van een tank. Deze gepantserde en gemechaniseerde artilleriestukken worden ook wel pantserhouwitser genoemd.
Mortieren zijn een lichtere vorm van artillerie, vaak in gebruik bij de ondersteuningseenheden van (pantser-) infanterie-eenheden. Gedemonteerd kan een mortier door enkele infanteristen in het veld worden vervoerd en snel worden opgezet. Zwaardere (120 mm) mortieren worden ook wel vervoerd met behulp van trekkers of aan boord van lichte pantservoertuigen.
Tot de artillerie worden ook gerekend de raketten, geleid en ongeleid, die in het veld worden gebruikt. Het Nederlandse leger kende zo vroeger de Honest John en Lance raketten en tot enige tijd geleden nog de MLRS.
De Nederlandse Landmacht kent 3 korpsen namelijk het Korps Veldartillerie, het Korps Rijdende Artillerie ("Gele Rijders") en het Korps Luchtdoelartillerie.
In vroeger tijden werd de Rijdende Artillerie ingezet om snel de aanvallende cavalerie te kunnen ondersteunen terwijl de veldartillerie een positie innam en deze gedurende de hele slag probeerde te blijven bezetten. Tegenwoordig hebben beide korpsen hetzelfde materieel.
De Korpsen Veld Artillerie en Rijdende Artillerie kennen ieder nog één afdeling (14e Afdeling Veldartillerie en 11e Afdeling Rijdende Artillerie). Beide afdelingen zijn gelegerd op de Luitenant-Kolonel Tonnetkazerne in 't Harde, het 11e is bewapend met de M109 en het 14e reeds met de nieuwe PZH 2000. Het 11e zal in de nabije toekomst ook uitgerust worden met de Panzerhouwitser 2000. Met de M109 ligt het maximale bereik op ongeveer 18 km, met de Pantserhouwitser 2000 neemt dit bereik toe tot 40 km, mits er een andere schietbuis dan de standaard schietbuis is gemonteerd en met 'aparte munitie' wordt geschoten.
Door de kromme baan en de grote schootsafstanden is het mogelijk om doelen te treffen die vanaf de stukken niet zichtbaar zijn. Om toch het vuur te kunnen leiden gebruikt men waarnemers in het veld, uitgerust met radio, optische middelen, laserafstandmeters en soms ook radar. Verder kunnen doelen worden aangeleverd door Remote Piloted Vehicles (RPV), mortieropsporingsradar of radiopeilstations.
[bewerk] Nederland
Bij de landmacht zijn thans nog in gebruik de gemechaniseerde artillerie van het type M109 (155 mm houwitser) en de PZH2000 (155mm), mortieren van 81 en 120 mm, gemechaniseerde luchtdoelartillerie van 35 mm en getrokken luchtdoelartillerie van 40 mm. Daarnaast zijn er diverse typen anti-tankraketten en de draagbare Stinger luchtdoelraket. Van 1986 tot 2005 had de Koninklijke Landmacht nog 22 MLRS raketlanceervoertuigen in zijn arsenaal. Alle 22 MLRSsystemen zijn verkocht aan het Finse leger.
De luchtmacht heeft luchtdoelgeschut van 40 mm voor vliegveldbewaking en Patriot luchtdoelraketten.
Bij de marine is de taak van (scheeps-) artillerie grotendeels overgenomen door lucht- en zeedoelraketten, maar men kent nog geschut van 127 mm (5 inch), 76 mm (3 inch), 30 mm en 12.7 mm (0.5 inch). Geschut lichter dan 57 mm wordt bij de marine vaak mitrailleur genoemd. Het Korps Mariniers heeft 81 en 120 mm mortieren en anti-tankraketten.
Opmerking: waar men bij het leger in meervoud spreekt van kanonnen noemt de marine dat kanons.
[bewerk] Geschiedenis
- Een bombarde is een van de eerst ontwikkelde artilleriestukken.
- De Dikke Bertha is een houwitser die tijdens de Eerste Wereldoorlog werd ingezet
