Rafik Hariri
Rafik Bahaa Edine Hariri (Sidon, 1 november 1944 – Beiroet, 14 februari 2005) was een Libanese zakenman, miljardair en gedurende een tiental jaren premier van dat land.
Hij verdiende zijn kapitaal in de jaren '70 als ondernemer in de bouw in Saoedi-Arabië. Van dat land kreeg hij in 1978 de nationaliteit als beloning voor het bouwen van een paleis voor de toenmalige Saoedische koning Khalid.
Inhoud |
[bewerk] Premier van Libanon
Van 1992 tot 1998 en van 2000 tot 20 oktober 2004 was hij premier van Libanon. Hij kon dit worden omdat hij een soennitische moslim was en bij de Libanese autonomie in 1943 was afgesproken dat uit die geledingen de premier geleverd zou worden, een afspraak die nog eens was bevestigd in het vredesakkoord van Taif uit 1989.
Hij was niet alleen een bestuurder maar doneerde ook een groot gedeelte van zijn kapitaal aan het heropbouwen van de tijdens de Libanese Burgeroorlog kapotgeschoten hoofdstad Beiroet. Daarnaast gaf hij veel geld uit voor (hoger) onderwijs zoals studiebeurzen.
Alhoewel Hariri als gematigd pro-Syrisch werd beschouwd, verzette hij zich in 1998 tegen de verkiezing van de pro-Syrische generaal Emile Lahoud tot president van Libanon. Hij trad af, maar keerde twee jaar later terug aan het hoofd van de regering. De omstreden herbenoeming van Lahoud in 2004 was voor hem reden om zijn premierschap neer te leggen.
[bewerk] Dood
Op 14 februari 2005 werd hij samen met tenminste negentien anderen gedood bij een zeer zware autobomaanslag in het centrum van Beiroet. De aanslag die mogelijkerwijs een zelfmoordaanslag was, werd opgeëist door een groepering die zichzelf "Jihad en Ondersteuning in de Levant" noemt, een tot dusver onbekende organisatie. Zie ook het overzicht aanslagen in Libanon.
Hariri werd op 16 februari begraven bij de Mohammed Al Amin moskee; deze moskee had hij indertijd zelf medegefinancierd, en hij zou haar nog komen openen. Zijn gewelddadige dood bracht een grote schok bij de Libanese bevolking teweeg; op zijn begrafenis kwamen dan ook honderdduizenden mensen af. Op verzoek van de naaste familie waren geen vertegenwoordigers van de regering van Libanon aanwezig. Wel gaf de Franse president Jacques Chirac acte de présence. In Libanon werden drie dagen van nationale rouw in acht genomen. Diverse groepen grepen de begrafenis aan om te demonstreren tegen de Syrische militaire aanwezigheid in Libanon.
[bewerk] Onderzoek naar de moord en politieke gevolgen
Na de aanslag hebben de Verenigde Staten hun ambassadeur uit de Syrische hoofdstad Damascus teruggeroepen. Ook hebben diverse landen, waaronder de VS, Frankrijk en de Europese Unie, Syrië opgeroepen om conform VN resolutie 1559 haar troepen uit Libanon terug te trekken.
Op 28 februari 2005, exact twee weken na de moordaanslag, trad de Libanese regering af. De Libanese premier Omar Karami deed dit onder meer met de motivatie dat de regering niet het lopende onderzoek naar de bomaanslag in de weg moest staan. Echter, twee weken later werd Omar Karami opnieuw aangesteld als minister-president. De oppositie noemde deze aanstelling de "tweede moord" op Hariri: eerst werd zijn lichaam vermoord, nu zijn nagedachtenis. Omar Karami aanvaardde zijn benoeming onder voorwaarde dat hij alleen opnieuw aan de slag wilde indien de oppositie vertegenwoordigd is.
Vier weken na de moordaanslag werd in het centrum van Beiroet een massa-demonstratie gehouden met naar schatting 1 miljoen deelnemers. Daarmee is deze demonstratie de grootste anti-overheidsbetoging ooit in het Midden-Oosten.
Na de moord werd door de Verenigde Naties onderzoeken gestart naar de daders van de aanslag. Het onderzoeksteam onder leiding van Peter FitzGerald heeft op 24 maart 2005 rapport uitgebracht. Dit rapport legt de verantwoordelijkheid voor de gespannen situatie bij buurland Syrië en stelt dat de Libanese veiligheidsdiensten niet in staat dan wel onwillig waren om een professioneel politieonderzoek uit te voeren. Het rapport besluit met de aanbeveling om een vervolg-commissie in te stellen met als taak om alsnog een volwaardig politieonderzoek uit te voeren onder auspiciën van de Verenigde Naties.
De resultaten van dit vervolgonderzoek onder leiding van de Duitser Detlev Mehlis werden op 21 oktober 2005 gepresenteerd en een tweede voortgangsrapport werd op 12 december gepresenteerd. De gevonden bewijzen wezen op betrokkenheid van Syrië en de pro-Syrische elementen in de Libanese veiligheidsdiensten. In totaal werden 19 personen als verdachten beschouwd. Het rapport besloot met aanbevelingen voor het verdere onderzoek.
Rafik Hariri's zoon Saad Hariri leidde tijdens de verkiezingen van juni 2005 een coalitie genaamd 'Lijst Martelaar Rafik Hariri', die de verkiezingen met grote meerderheid won.
