Polen-Litouwen

**Rzeczpospolita Obojga Narodów**
Vlag	Wapen


Kaart

Hoofdstad	Warschau (sinds 1596)
Regeringsvorm	Gemenebest
Staatshoofd	Koning van Polen, Grootvorst van Litouwen
Bestaan	1569-1795
Ontstaan uit
Opgegaan in
Oppervlakte	ca. 1.000.000 km²
Inwoners	6,5- 14 miljoen
Taal	Pools, Latijn
Religie	Katholicisme (dominerende godsdienst), Orthodoxe Kerk, Jodendom, diverse protestantse richtingen
Munteenheid	złoty en grosz

Polen-Litouwen of het Pools-Litouwse Gemenebest was een staat die ontstond door het omvormen van de personele unie van Polen en Litouwen tot één staat.

Dit gebeurde via de Unie van Lublin in 1569, waarbij het Poolse Jagiellonenkoninkrijk en het Grootvorstendom Litouwen formeel samengesmolten werden. De keuze van de koningen gebeurde via een stemming door edelen, vandaar ook de bijnaam van Adelsrepubliek of de Republiek der Beide Volkeren (Rzeczpospolita Obojga Narodów).

Het Pools-Litouwse Gemenebest beleefde zijn Gouden Eeuw in de 16e eeuw en de eerste helft van de 17e eeuw. Na 1648 (opstand van Bohdan Chmelnitski), 1655 (invasie door Zweden en Rusland) en vooral 1709 (Slag bij Poltava) werd het land echter geteisterd door verscheidene interne en externe problemen, en werd de staat steeds meer onderhevig aan invloeden van buitenaf, vooral van Rusland.

Aan het eind van de 18e eeuw worden er hervormingen voorgesteld (Grondwet van 3 mei 1791), maar deze kwamen te laat, en Oostenrijk, Pruisen en Rusland verdeelden Polen onder elkaar bij de Poolse Delingen in 1795. In de 19e eeuw kwamen de Polen herhaaldelijk in opstand tegen Rusland, Pruisen en Oostenrijk, maar telkens tevergeefs. Pas in 1918 slaagt Polen erin zijn onafhankelijkheid te herstellen. Pogingen om zijn na het uiteenvallen van de Adelsrepubliek in 1795 verloren oostelijke gebieden terug te winnen, zouden leiden tot de Pools-Russische oorlog van 1919-1920, die resulteerde in een aanzienlijke uitbreiding van de Tweede Poolse Republiek.