Lineair A
Het Lineair A is een schrift dat ontwikkeld is door de Kretenzische beschaving (3000 - 1400 v. Chr.). Het is het eerste Europese schrift. Het is nog steeds onontcijferd.
Aanvankelijk bestond het schrift uit ideogrammen. Hierbij stelt elk teken een voorwerp, handeling of persoon voor; het doet denken aan Egyptische hiërogliefen. De tekens werden in klei gedrukt met stempels.
In de loop der tijd werden deze tekens vereenvoudigd en uiteindelijk blijven er alleen lijnen over: zogenoemd lineair schrift. Niet enkel werden de tekens vereenvoudigd tot lijnen, ze stellen ook geen begrippen meer voor maar lettergrepen van een woord (syllabisch schrift).
Het lineair lettergrepenschrift van de Kretenzers heet "Lineair A" om het te onderscheiden van dat van de Myceners of Achaeërs, dat behalve op Kreta ook op het Griekse vasteland werd gebruikt, "Lineair B". Het Lineair B ontwikkelde zich, na de vestiging van de Myceners op Kreta, uit het Lineair A. De taal van het Lineair B is Grieks.
De Kretenzers maakten gebruik van het Lineair A om de administratie van het paleis bij te houden. Van veel van de ca. 90 schrifttekens is wel de uitspraak bekend, omdat de vorm van die tekens bijna hetzelfde is als in het latere Lineair B, maar de taal is geen Grieks en nog steeds een raadsel.
Een van de meer serieuze mogelijkheden is dat de taal van het Lineair A tot de (West-)semitische taalgroep behoort. Deze stelling is vooral door Cyrus H. Gordon verdedigd, in een reeks publicaties sinds 1956. Een feit is dat een aantal woorden waarvan we zowel de uitspraak, als uit de context de betekenis kennen, overeen lijken te komen met gebruikelijke woorden in talen als het Hebreeuws of Fenicisch. Gordon claimde voor zo'n twee dozijn woorden semitische parallellen te kunnen aanwijzen.
Een voorbeeld is het woord "ku-lo" waarmee totalen van inventarisaties worden aangeduid: dit correspondeert met Semitisch "kull" ("kul", "kol") = "totaliteit, geheel". Maar zoals ons woord "totaal" ontleend is aan het latijn, zo zou ook in het Lineair A het woord "ku-lo" een leenwoord kunnen zijn. Het gebruik van het woord "ku-lo" bewijst dus niet dat de taal van het Lineair A semitisch is, en de meeste deskundigen staan sceptisch tegenover Gordons hypothese.
