Kemalisme
Mustafa Kemal Atatürk, de eerste president van Turkije, ontplooide na zijn revolutie tegen de geallieerden en de door hen overwonnen Ottomaanse sultan zijn visie in de kersverse republiek Turkije. Dit deed hij in een toespraak die maar liefst zes dagen duurde.
Het kemalisme zou Turkije omvormen tot een modern land op Westerse leest. Gedurende zijn leven en heerschappij zou het kemalisme de harde lijn vormen van het Turkse beleid. Ook het post-Atatürk tijdperk zou gedomineerd worden door zijn leer, zij het niet meer zo fanatiek.
Het kemalisme omvat de volgende pijlers:
Inhoud |
[bewerk] Republikanisme
Turkije werd ingesteld als een republiek, een regeringsvorm die nooit meer mag veranderen (Artikel 1 van de Turkse Grondwet: Turkije is een Republiek). Het sultanaat en andere vormen van monarchieën zijn uitgesloten.
[bewerk] Secularisme
Turkije werd ingesteld als lekenstaat, en de oude islamwet de Sharia werd afgeschaft. Verschillende islamitische gebruiken als polygamie werden afgeschaft, en er werd een strikte scheiding tussen kerk en staat uitgevaardigd. Soms uitte dit zich ook in eerder paternalistische regeltjes, zoals het verbieden van het dragen van het klassieke hoofddeksel, de fez, deze werd vervangen door een pet of een hoed. Dit uitte zich ook in de gelijkwaardigheid van man en vrouw, en vrouwen kregen dan ook stemrecht in 1924 (in België gebeurde dit pas in 1948, in Nederland in 1919). Ook de discriminatie tussen moslims en andersgelovigen werd afgeschaft.
[bewerk] Revolutie
Turkije zou een progressieve staat worden, die continu moderne veranderingen zou uittesten.
[bewerk] Etatisme
De etatistische visie van Atatürk bestond er in dat hij primair de staat zag als de motor voor deze veranderingen, geen andere instituten zoals de kerk, of maatschappelijke bewegingen als het privé initiatief.
[bewerk] Nationalisme
De Turkse staat is de natiestaat van de Turken. Het Verdrag van Sèvres werd aldus niet aanvaard, omdat dit het grondgebied van Turkije aantastte door de opsplitsing van Anatolië en het erkennen van de Koerden. Aldus is het Turkse nationalisme staatsnationalisme, dat de Koerden enkel kent als Bergturken (vroeger). De staat erkent dus dat er een Turks volk is, met een gemeenschappelijke geschiedenis en culturele achtergrond. Het nationalisme van Atatürk is gebaseerd op cultureel nationalisme met een gemeenschappelijke cultuur en geschiedenis, wat betekent dat iedereen die in Turkije leeft in de eerste plaats Turk is (ongeacht diens etnische afkomst).
[bewerk] Populisme
De Turkse staat moet het welzijn van zijn mensen nastreven, en zal een beleid voeren voor hun welzijn.
