Homerus
Homerus of Homeros (Grieks: 'Oμηρος) was een Griekse dichter en zanger die leefde rond 800 – ca. 750 v. Chr. Hij vervaardigde epische gedichten, waarin hij een groot aantal overgeleverde heldensagen, godenverhalen en mythische vertellingen uit zijn cultuur verwerkte. Op zijn naam zijn overgeleverd de twee epische gedichten de Ilias en de Odyssee, de oudst bekende en bewaarde literaire werken van de Griekse letterkunde al is het allerminst zeker dat beide werken door één auteur zijn vervaardigd.
Over zijn geboorteplaats zijn de geleerden het oneens. Sommige zeggen Smyrna, andere het eiland Chios. Hij was volgens sommige blind (er wordt vaak gespeculeerd dat Homerus zichzelf beschrijft in de Odyssee, in de vorm van de blinde zanger Demodocos). Het feit dat hij blind zou zijn, wordt nu veelal betwijfeld vanwege zijn visuele beschrijvingen.
Ook zijn tijd en de omstandigheden waarin hij leefde blijven grotendeels in nevelen gehuld. De Nederlandse geleerde Ruijgh heeft getracht aan te tonen dat Homerus reeds in de negende eeuw voor Christus moet hebben geleefd. Een logische gevolgtrekking uit het feit van zijn handicap kan zijn dat hij om de kost te verdienen verhalen verzamelde; die liet hij waarschijnlijk door iemand anders opschrijven, maar zeker is dat niet. Sommigen beweren zelfs dat hij nooit bestond, of dat de naam Homeros een verzamelnaam was voor verschillende dichters, die de Ilias en Odyssee schreven. De studie omtrent deze onzekerheden, noemt men de Homerische Kwestie.
De Ilias en de Odyssee zijn epische vertellingen in dichtvorm. Ze beschrijven elk vanuit een hele andere invalshoek de strijd om Troje, een stad in het noordwesten van Klein-Azië. Deze oorlog bestond wellicht reeds in de vorm van vele mondeling overgeleverde Trojaanse heldensagen.
De Ilias (zo genoemd naar de andere naam van Troje, Ilion) beschrijft een korte episode uit die strijd. De aanleiding tot de strijd (de schaking van Helena, de dochter van Leda en Zeus, gehuwd met koning Menelaüs van Sparta door Paris, de zoon van koning Priamus van Troje), de veldtocht onder leiding van Agamemnon en gebeurtenissen tijdens de eerste zes jaar van het beleg komen enkel terloops aan bod. Het eigenlijke thema vormt de wrok van Achilles jegens de Griekse leider Agamemnon: hoe die wrok ontstond en hoe door de dood van zijn wapenmakker Patroclus hij weer aan de strijd deelneemt en zich wreekt op Hector.
De uit 24 boeken bestaande Odyssee (genoemd naar de naam van Odysseus, een Griekse koning van het eiland Ithaka) is een raamvertelling, waarin de tien jaar durende thuisreis van de held wordt verteld. Het kader vormt de terugkeer van de held van het eiland van de nimf Calypso, zijn verblijf op het paleis der Phaiaken, waar hij zijn lotgevallen verhaalt en de eigenlijke thuiskomst in zijn koninkrijk Ithaka, waar hij afrekent met de vele vrijers van zijn vrouw Penelope.
