Constantijn de Grote
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Constantijn I de Grote 272-337 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Voorganger: Licinius |
Keizer van Rome 307-337 |
Opvolger: Constantius II |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Voorganger: Constantius I |
Mythisch Brits koning |
Opvolger: Octavius |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tijdvak | Tetrarchie | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Flavius Valerius Constantinus (Naissus, tegenwoordig Niš (Servië), 27 februari 272? - 22 mei 337), bekend als Constantijn I de Grote, was Keizer van Rome. Hij noemde zich vanaf juli 306 keizer, maar werd pas vanaf 308 als zodanig erkend.
Inhoud |
[bewerk] Opkomst
Constantijn was de zoon van Constantius I Chlorus en Helena. Met Constantius voerde hij in Schotland een veldtocht tegen de Picten. Zijn vader stierf in Eburacum (York) in 306 en Galerius aanvaardde dat Constantijn zijn vader op zou volgen, zij het eerst slechts als Caesar, pas later als Augustus. Na 308 trok hij op tegen de Alamannen en de Franken die de Rijn onveilig maakten, hij was verantwoordelijk voor Gallia, Britannia en Hispania.
Op 28 oktober 312 versloeg hij Maxentius, die de macht in Italië gegrepen had op de Brug van Milvius bij Rome. Er werd later gezegd dat hij bij deze overwinning een religieuze ervaring had, waarbij hij een kruis zag en een stem hoorde die sprak 'In hoc signo vinces' (in dit teken zul je overwinnen). Licinius in het oosten zorgde ervoor van Maximinus af te komen door te trouwen met Constantijns zuster in 313. Zij kwamen overeen de vervolging van de christenen te beëindigen en kondigden dit af in het Edict van Milaan. Spoedig werden de twee bondgenoten echter vijanden en in 316 streden zij om het Balkangebied. Uiteindelijk versloeg Constantijn zijn medekeizer in 324 bij Adrianopel.
Daarna kon de keizer zich gaan wijden aan de verdere reorganisatie van het rijk waarmee Diocletianus een begin gemaakt had, hoewel hij, in tegenstelling tot zijn voorganger, de christenen niet probeerde te vernietigen maar zich uiteindelijk zelfs liet bekeren. Hij rekende wel voorgoed af met de Praetoriaanse Garde, die zijn voorganger Maxentius hadden gesteund.
[bewerk] Christendom
Als keizer bevorderde hij de uitbreiding van het christendom, maar hield toch vast aan veel heidense gebruiken. In 313 na Chr. vaardigde Constantijn het edict van Milaan uit. Hij gaf met deze verordening de christenen vrijheid van godsdienst. Constantijn liet veel kerken bouwen en in 321 na Chr. stelde hij de zondag als rustdag in voor het gehele rijk. Helaas bracht de veranderde toestand niet alleen voordelen met zich mee, maar ook nadelen, want de keizer ging steeds meer macht uitoefenen in de kerk. Hij riep de Concilies (kerkelijke vergaderingen) samen van Arles in 314 en Nicea in 325 en stelde bisschoppen aan of zette ze weer af naar eigen goeddunken. Tevens stichtte hij enkele kerken, waaronder de Sint-Pietersbasiliek te Rome en de Heilige Grafkerk in Jeruzalem.
Het maatschappelijk leven onderging tijdens de regering van Constantijn de Grote slechts ten dele de invloed van het christendom. De keizer veranderde niet op een dag van een heiden in een christen. Zijn moeder Helena spoorde hem daartoe wel aan. Mede door haar toedoen werden er kerken gesticht en pelgrimstochten georganiseerd. Door die tochten werd het vereren van Relikwieën bevorderd. De ontwikkeling van heidendom naar christendom ging slechts langzaam. Dit bleek uit het feit dat het kruisteken op de munten nog steeds omgeven bleef door de tekens van de onoverwinnelijke zon en de oorlogsgod Mars. Pas op zijn sterfbed werd Constantijn gedoopt, dit is kenmerkend voor zijn weifelende houding ten opzichte van de godsdienst. Constantijn wordt niettemin als heilige beschouwd en zijn feestdag is op 21 mei. Ironisch genoeg werd hij na zijn dood vergoddelijkt door de senaat, zoals de gewoonte was om goede keizers te eren.
[bewerk] Constantinopel
Zijn wellicht grootste daad was de stichting van een nieuwe hoofdstad voor het rijk, die hij de naam Nova Roma (Nieuw Rome) gaf. De stad werd echter al snel Constantinopel genoemd, naar zijn stichter. Constantinopel lag strategisch gelegen aan een kruispunt van wegen zowel te land als ter zee. De nieuwe hoofdstad lag dichter bij het economische zwaartepunt van het rijk en was ver weg van het oude Rome. Hij legde de grondslag voor de christelijke fase van het Romeinse Rijk wat zich vervolgens ontwikkelde tot het Byzantijnse Rijk.
[bewerk] Opvolging
Constantijn had een groot opvolgingsprobleem omdat hij vier zoons had, waarvan de oudste, Crispus, een andere moeder had dan de andere drie. Crispus werd op verdenking van overspel met zijn stiefmoeder ter dood gebracht. De overige drie, Constantijn II, Constantius II en Constans, werden samen zijn opvolgers. Dit leidde, zoals hun vader al vreesde, tot veel strijd.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- Hans A. Pohlsander, art. Constantine I (306 - 337 A.D.), in DIR (2004).
- J.T.bos Kerkgeschiedenis Ontstaan van de kerk
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Constantine I (emperor) op Wikimedia Commons. |
