Britannia

Voor het gelijknamige schip, zie RMS Britannia

Britannia was de naam van de Romeinse provincie die het latere Engeland en Wales omvatte. De belangrijkste stad was Londinium.

In het Engels zegt men Britain en om onduidelijke redenen heeft men in het Nederlands de t verdubbeld tot Brittannië.

[bewerk] Verovering door de Romeinen

De verovering van Britannia werd begonnen door keizer Claudius in 43, maar de Britten bleven opstandig. Het bekendst was de opstand van Boudicca in 60-61. De Romeinen rukten onder Agricola verder op naar Schotland, maar vanuit het noorden bleef de druk van de Picten voelbaar. Als antwoord hierop werden twee verdedigingsmuren gebouwd: De muur van Hadrianus en de muur van Antoninus Pius.

Britannia was enige tijd onderdeel van het Gallische keizerrijk (260-274), en een aantal jaren later (287) maakte de succesvolle generaal Carausius zich heerser van Britannia. Hij werd echter vermoord, en zijn opvolger, Allectus, werd verslagen door keizer Constantius I, zodat in 296 Britannia weer volledig onderdeel van het Romeinse Rijk werd.

Halverwege de 3e eeuw werden de meeste steden voorzien van stenen muren en verdedigingswerken. Met uitzondering van Londinium waren de steden klein.

In 306 keerde Constantius terug naar Britannia. Hij versloeg de Picten, maar overleed daarna plotseling in York. Zijn zoon Constantijn werd door zijn troepen tot augustus uitgeroepen. Hierop volgde een periode van interne strijd, waarin echter uiteindelijk Constantijn als keizer overbleef. Voor Britannia was de regeerperiode van Constantijn een periode van grote bloei, die het grootste deel van de vierde eeuw bleef doorwerken. Er werd veel gebouwd en op het platteland verschenen grote particuliëre huizen.

Na het midden van de eeuw verslechterde echter de situatie. Britannia werd gepleegd door aanvallen van de Picten, Schotten, Attacotti, Saksen en Franken. Zware aanvallen worden onder meer gemeld voor 364 en 367 (de barbaria conspiratio). Theodosius (de vader van de gelijknamige keizer) herstelde in 368 de orde.

In 383 werd Magnus Maximus, die eerder met Theodosius in Britannia was geweest, en zelf ook overwinningen op de Picten en Schotten had behaald, door zijn troepen tot keizer uitgeroepen. Hij stak met zijn troepen (en een deel van de vaste troepen in Britannia) over naar Gallia. De vijanden maakten van de gelegenheid gebruik om Britannia aan te vallen, maar na Maximus' dood in 388 werd opnieuw de rust hersteld. In 398 volgde een nieuwe aanval van de Picten.

[bewerk] Het einde van de Romeinse heerschappij

In 402 werd door Stilicho een groot deel van de troepenmacht uit Britannia gehaald om elders in het rijk ingezet te worden. Als gevolg van het binnendringen van de Alanen, Vandalen en Sueven in Gallië kwamen de overgebleven legeronderdelen in opstand. Uit hun midden werden achtereenvolgens tot keizer uitgeroepen Marcus, Gratianus en Constantijn tot keizer benoemd. De eerste twee werden na enkele maanden door hun eigen mannen gedood, maar Constantijn stak in 407 het Kanaal over en naam daarbij zo ongeveer de gehele Romeinse krijgsmacht mee. Constantijn werd na een aantal jaren met veel strijd (tegen de barbaren, tegen keizer Honorius en tegen andere opstandelingen en troonpretendenten) uiteindelijk in 411 door Honorius verslagen en gedood. In 409 bevonden zich in Britannia geen Romeinse soldaten meer en daarna zouden er ook geen troepen meer uit Rome terugkeren.

Zie voor het vervolg van de geschiedenis: Romano-Britten

Provincies van het Romeinse Rijk (in 120 n. Chr.)