Bergen-Belsen
Bergen-Belsen was een berucht concentratiekamp uit de Tweede Wereldoorlog waar ongeveer 70.000 mensen zijn vermoord. Het kamp was het grootste concentratiekamp binnen Duitsland. Het ligt in de deelstaat Nedersaksen, vijftig kilometer ten noorden van Hannover, en ten zuidwesten van de stad Bergen.
Het kamp is in 1940 gesticht als kamp voor krijgsgevangenen. Vanaf 1941 werden er ongeveer 20.000 Russische soldaten gemarteld en vermoord. De SS nam het bevel over in april 1943. Er waren geen gaskamers in Bergen-Belsen, aangezien de massamoorden in de meer oostelijk gelegen kampen plaatsvonden. Niettemin zijn er duizenden joden, homoseksuelen, Roma en Sinti gemarteld en verhongerd.
Kampleiders waren SS-Hauptsturmführer Adolf Haas (1943/44) en Josef Kramer (1944/45). Bergen-Belsen had vijf onafhankelijke deelkampen:
- In het Häftlingslager (gevangenkamp) werden tot februari 1944 ongeveer 500 joden gevangen gehouden, die het kamp moesten opbouwen.
- In het Sonderlager waren joden met bijzondere papieren opgesloten, de meesten uit Zuid-Amerikaanse landen. Van de 2.400 gevangen uit het Sonderlager werden er 1.050 in Auschwitz vermoord.
- In het Neutralenlager waren ongeveer 350 joden opgesloten uit neutrale landen.
- Het Sternenlager (jodensterrenkamp) was het grootste kamp van Bergen-Belsen. Hier bevonden zich in juli 1944 4.100 doorgangsgevangen.
- In het Ungarnlager bevonden zich 1.684 joden uit Hongarije.
Vanaf maart 1944 werd Bergen-Belsen in een concentratiekamp veranderd. Het werd bevolkt door een groot aantal joden, die niet meer tot werken in staat waren, alsmede dwangarbeidsters en later ook geëvacueerde gevangenen uit concentratiekampen uit het oosten. De overbevolkte situatie veroorzaakte nog meer doden door ziekten, ondervoeding en uitputting. Alleen al tussen januari en april 1945 stierven ongeveer 35.000 personen.
Bij de bevrijding van Bergen-Belsen door de Britten op 15 april 1945, troffen zij duizenden onbegraven lichamen aan. Er waren toen ongeveer 60.000 overlevenden, waarvan er nog 13.000 overleden in de volgende dagen en weken. Er werden massagraven aangetroffen. Bergen-Belsen werd na de bevrijding met de grond gelijkgemaakt, vanwege de besmetting met tyfus en luizen.
Anne Frank en haar zuster Margot waren onder de slachtoffers. Zij stierven, vlak voor de bevrijding, in maart 1945. Anne en Margot stierven aan tyfus. Ook de Belgische minister Arthur Vanderpoorten (1884-1945) stierf hier. Ischa Meijer en zijn ouders behoorden tot de overlevenden van het kamp.
Tegenwoordig zijn in het voormalige concentratiekamp Bergen Belsen een bezoekerscentrum en een aantal monumenten gevestigd. De barakken zijn na de bevrijding in brand gestoken door de Engelse bevrijders.
