პორტუგალია

ვიკიპედიიდან

პორტუგალია

პორტუგალიის გერბი (დეტალურად) (სრული ზომა)
დევიზი: არა აქვს
სახელმწიფო ენა	პორტუგალიური
დედაქალაქი	ლისაბონი
პრეზიდენტი	ანიბალ კავაკუ სილვა
პრემიერ-მინისტრი	ჟოზე სოკრატესი
ფართობი  - ხმელეთი  - ზღვა	სიდიდით 109-ე 92,391 კვ.კმ 0,5%
მოსახლეობა - რაოდენობა - სიმჭიდროვე	სიდიდით --ე 10,524,000 114/კმ²
ვალუტა	ევრო (EUR)
დროის ზონა	დზკ +0 (ზდ +1)
სახელმწიფო ჰიმნი	- A Portuguesa
ინტერნეტის დომენი	.pt
სატელეფონო კოდი	351

სექციების სია 1 სახელწოდება 2 გეოგრაფია 3 სახელმწიფო 4 დემოგრაფია 5 ეკონომიკა 6 ისტორია 7 მემკვიდრეობა 8 ცნობილი პორტუგალიელები

[რედაქტირება] სახელწოდება

• ოფიციალური: ქართულად - პორტუგალიის რესპუბლიკა; პორტუგალიურად - Portugal; República Portuguesa.
• ეტიმოლოგია - სახელი მომდინარეობს ქალაქ პორტუსაგან, რომლის ძველი ლათინური სახელია Portus Galle, ანუ “გალების (ძველი კელტური ტომის) ნავსადგური”. რომაელები ამ ქვეყანას ლუზიტანიას უწოდებდნენ.
• ქვეყნის კოდი - PT.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა დასავლეთ ევროპაში, პირენეის ნახევარკუნძულზე. სახმელეთო საზღვარი აქვს ესპანეთთან.

• ფართობი - 92.100 კვ.კმ.
• ბუნება: უმაღლესი მწვერვალი - პონტა დუ პიკო (აზორის კ-ებზე) 2.351, მალიაო და ეშტრელა 1.991; მდინარეები (კმ) - დუერო 195 (სულ 895), ტეჟუ 217 (სულ 1.007); ტბა - ბარაჟემ-დუ-სანტა კლარა; კუნძულები (კვ.კმ) - აზორის კუნძულები 2.247 (მათ შორის: სან-მიგელი 747), მადეირა 794; კლიმატი - ოკეანური (ატლანტიკური).
• ბუნებრივი რესურსები - თევზი, ტყეები, ვოლფრამი, რკინის მადანი, ურანი, მარმარილო, სასოფლო-სამეურნეო მიწები, ჰიდროენერგია.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

• პოლიტიკური სისტემა - რესპუბლიკა.
• სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი ჟორჟი სამპაიო (Jorge SAMPAIO, 1996).
• საკანონმდებლო ორგანო - ერთპალატიანი პარლამენტი (230 წევრი).
• ადმინისტრაციული დაყოფა. პორტუგალიის რესპუბლიკის შემადგენლობაში შედის 5 პროვინცია (distrito) - ალენტეჟუ, ალგარვი, ცენტრი, ლისაბონი და ტეჟუს ველი, ჩრდილოეთი და 2 ავტონომიური რაიონი (região autónoma) - აზორის კუნძულები და კუნძული მადეირა.

• ყოფილი კოლონიები. ბრაზილია – 1822-მდე; გოა – ანექსირებულ იქნა ინდოეთის მიერ 1962 წელს; გვინეა-ბისაუ – 1974-მდე; მოზამბიკი, კაბო-ვერდე, სან-ტომე და პრინსიპი, ანგოლა და კაბინდა – 1975-მდე; ტიმორი ანექსირებული იქნა 1976 წელს; მაკაო – 1997 წლამდე.

[რედაქტირება] დემოგრაფია

• მოსახლეობა - 10.102 ათასი (2003), მათ შორის 99,4% პორტუგალიელები.
• ენა - პორტუგალიური.
• რელიგია – კათოლიციზმი.
• ქალაქები (ათ.) - ლისაბონი (559, აგლომ. - 2.618), პორტუ (264, აგლომ. - 1.213), ამადორა (176), ბრაგა (114), სეტუბალი (114), კოიმბრა (103), ფუნშალი (103).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

პორტუგალია განვითარებული ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (109 მლრდ $) მას მსოფლიოში 34-ე ადგილი უკავია.

• ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა - 4, მრეწველობა - 36, მომსახურება - 60;
• ე.ე.პ. (1 სულზე) - 11.010 $.
• ექსპორტი - ტანსაცმელი, ფეხსაცმელი, პორტვეინი და ღვინოები, თევზის კონსერვები, მანქანათმშენებლობის პროდუქცია.
• ბიუჯეტი - 45,000 მლნ $.
• ვალუტა - ევრო (EUR); 2002 წლამდე ესკუდო.

[რედაქტირება] ისტორია

1926-74 წლებში ქვეყანას მართავდნენ დიქტატორები, მხოლოდ რევოლუციის შედეგად გახდა შესაძლებელი დემოკრატიული მმართველობის შემოღება. 1986 წლიდან ევროპის კავშირის წევრია.

[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

• არქიტექტურა - იერონიმიტების მონასტერი და ბელემის კოშკი ლისაბონში, ევორას, გიმარაიშის და პორტუს ისტორიული ცენტრები; ალტო დოურუს მეღვინეობის რეგიონი, ქალაქი ანგრა დუ ეროისმუ (აზორის კუნძულებზე), ალკობასას და ბატალიას მონასტრები;
• ლიტერატურა - პორტუგალური ეპოსი: ლუზიადა (1572).

[რედაქტირება] ცნობილი პორტუგალიელები

• მოგზაურები - ვასკო და გამა, ფერნანდო მაგელანი,
• ფილოსოფოსი - ურიელ აკოსტა,
• მწერლები - ლუიშ დე კამოენში, ესა დი კეიროში, ფერნანდო პესოა, ჟოზე სარამაგო
• სპორტსმენები - ეუსებიო, ლუიშ ფიგუ,
• პოლიტიკოსები - ანტონიო სალაზარი, მარიუ სოარეში.

ევროპის ქვეყნები

ავსტრია | აზერბაიჯანი | ალბანეთი | ანდორა | ბელგია | ბელარუსი | ბოსნია და ჰერცეგოვინა | ბულგარეთი | გერმანია | დანია | დიდი ბრიტანეთი | ესპანეთი | ესტონეთი | ვატიკანი | თურქეთი¹ | ირლანდია | ისლანდია | იტალია | ლატვია | ლიტვა | ლიხტენშტაინი | ლუქსემბურგი | მაკედონია | მალტა | მოლდოვა | მონაკო | ნიდერლანდები | ნორვეგია | პოლონეთი | პორტუგალია | რუმინეთი | რუსეთი¹ | საბერძნეთი | სან-მარინო | საფრანგეთი | საქართველო | სერბია | მონტენეგრო | სლოვაკეთი | სლოვენია | სომხეთი | უკრაინა | უნგრეთი | ფინეთი | ყაზახეთი¹ | შვეიცარია | შვეცია | ჩეხეთი | ხორვატია

დამოკიდებული ტერიტორიები: გერნსი | გიბრალტარი | კუნძული მენი | ფარერის კუნძულები | ჯერსი

¹ ნაწილი აზიაშია