Córdoba, España

Foi capital do Califado Omeia de occidente, época do seu maior esplendor e da que conserva numerosos monumentos, entre eles o máis importante é a Mesquita de Córdoba.

Córdoba na actualidade é un gran referente cultural do sur de Europa, unha das cidades máis atractivas, conservadas e de maior calidade de vida de España. Cun dos cascos históricos máis extensos do mundo, declarado Patrimonio da Humanidade pola UNESCO o 17 de decembro de 1984. Hoxe en día a cidade presenta diversas zonas moi modernas e ben comunicadas referentes da moderna Córdoba do século XXI, destacando a enorme transformación urbana do Plano RENFE e no río Guadalquivir, alén da expansión da cidade cunha gran dimensión urbana e alta calidade de vivenda, aínda que os prezos acadados nos andares dos novos bairros son moi elevados. É candidata á capitalidade cultural europea para o ano 2016.

A Xunta de Andalucía está estudando dende fai un tempo, a creación da Área Metropolitana de Córdoba que estaría composta, ademais de pola capital, polas poboacións de Villafranca, Obejo, A Carlota, Villaharta, Villaviciosa, Almodóvar do Río e Guadalcázar, contando así cunha poboación aproximada de 351.000 habitantes.

[editar] Xeografía

O seu emprazamento á beira do río Guadalquivir e o seu doado acceso aos recursos mineiros de Serra Morena (carbón, chumbo, zinc) responde o porqué dos seus temperáns asentamentos humanos.

[editar] Clima

Ten un clima mediterráneo continentalizado, con influencias atlánticas. Os invernos son suaves, aínda que con algunhas xeadas e os veráns moi calorosos, con importantes oscilacións térmicas diarias e temperaturas máximas que son as máis altas de Europa, excedéndose tódolos anos os 40º en varias ocasións. As precipitacións concéntranse nos meses máis fríos, debido á citada influencia atlántica, presentando unha forte seca estival e superando os 500 mm. anuais.

1971-2000	xan	feb	mar	abr	mai	xun	xul	ago	set	out	nov	dec	TOTAL
Observatorio do Aeroporto de Córdoba
Temp. máxima (ºC)	14,7	16,9	20,5	22,1	26,2	31,6	36,2	35,9	31,7	25,0	18,9	15,3	24,6
Temp. mínima (ºC)	3,7	4,9	6,4	8,6	11,8	15,5	18,1	18,5	16,2	12,1	7,6	5,2	10,7
Precipitacións (mm)	64	53	40	61	34	17	3	3	24	62	85	89	536

Os récords de temperatura máxima no observatorio do Aeroporto de Córdoba son os 46,6º do 23 de xullo de 1995 e os 46,2º do 1 de agosto de 2003. A mínima máis baixa son os -8,2º do 28 de xaneiro de 2005.

[editar] Historia

[editar] Prehistoria

Os primeiros vestixios humanos atopados na zona corresponden a un Neandertal que pode datar en torno ao 32000 adC aproximadamente. Segundo os últimos estudos, o asentamento definitivo de poboación produciuse en torno ao século III adC na zona denominada "Outeiro dos Queimados" hoxe ocupada polo Parque Cruz-Conde.

[editar] Época prerromana

No século VIII adC, no período tartésico antigo, existía xa un núcleo protourbano que ocupaba unha superficie dunhas 50 hectáreas, que exercía certo control e explotación sobre o territorio circundante. Esta función potenciouse durante o período orientalizante, producíndose a urbanización da poboación e certa expansión económica baseada na metalurxia do cobre e a prata, ao confluír as minas de Serra Morena, as terras da campiña e o río Betis. Á explotación dos metais engadiuse a actividade agrícola, que se converteu no alicerce básico da economía a finais do período orientalizante, tras unha crise na minería. Isto traería consigo a colonización de zonas adxacentes.

Nesa época, co ascenso polo río Betis dos cartaxinenses o asentamento recibiu novas influencias exteriores. De feito apareceu o primeiro nome do que se ten constancia histórica: Karduba (contracción de Kart-Iuba). O asentamento foi así bautizado polo xeneral cartaxinés Amílcar Barca en honor dun xeral númida chamado Iuba, que combateu e morreu nunha batalla na rexión ao redor do ano 230 adC.

Na súa descrición sobre a Segunda Guerra Púnica Silio Itálico incluíu a Corduba (nome outorgado polos romanos á cidade) na lista de aliados de Aníbal describíndoa como decus aurifera terra, mencionando aos caudillos da cidade: Phorcys e Arauricus.

[editar] Época romana

Córdoba, Ponte Romana e Mesquita-Catedral

Os romanos conquistárona no 206 adC, trala batalla de Ilipa e chamárona Corduba. No ano 169 adC o entón pretor Marco Claudio Marcelo funda, xunto ao asentamento pre-romano, unha colonia latina, que foi habitada por poboación patricia orixinaria da mesma Roma. No ano 152 adC Marcelo retírase a invernar a esta cidade tras tomar Netobriga (Lusitania).

Entre os anos 143 adC e 141 adC a cidade é asediada por Viriato.

No ano 113 adC xa se menciona que existe un foro romano. O asentamento pre-romano é aos poucos abandonado e os seus habitantes trasládanse á cidade romana e vaise producindo unha monumentalización da cidade, xa que as casas de adobe son substituídas por calcaria e areniscas. No ano 80 adC xa se acuñan moedas nesta cidade.

Xullo César, no ano 49 adC reuniu en Corduba, que xa era caput provinciae, aos representantes das cidades da Hispania Ulterior. A cidade, considerada conventus, pechara as súas portas ao legado pompeiano Varrón. Este rendeuse alí a César, quen pronunciou un discurso de agradecemento aos seus partidarios. É entón cando plantou o famoso platanus mencionado por Marcial, situado nos xardíns do actual Alcázar dos Reis Cristiáns.

Casio Longino, pretor de César na Hispania Ulterior, sufriu un atentado ao dirixirse á Basílica de Corduba no 48 adC. Aínda que a conxura foi esmagada, trala marcha do gobernador producíronse levantamentos de tropas destacando a actitude ambigua do cuestor M. Marcelo. Longino, en represalia, destruíu as nobilissimae carisssimaeque possessiones (agros e aedificia) dos cordubenses situadas ao sur do río.

No ano 46 adC concédese a Corduba o estatuto colonial por parte dos fillos de Pompeio, pasando a ser denominada Corduba Outeiro Patricia.

O conflito entre cesarianos e pompeianos agravouse no 45 adC. Xullo César asediou a cidade e combateu con Cneo Pompeio Fustulos (fillo de Pompeio o Grande) polo control da ponte debendo retirarse pouco despois cara a Ategua mentres Pompeio invernou en Corduba. Trala batalla de Munda, César asediou de novo a cidade que foi tomada ao asalto, decidindo este castigala coa súa destrución. Na mesma morreron 22.000 cordobeses.

No ano 43 adC, durante a época do triunvirato, Corduba recuperou o seu papel como centro político da Hispania Ulterior, sendo convertida na súa capital.

Na reorganización das provincias hispanas levada a cabo por Caio Octavio Augusto no ano 27 adC, a Hispania Ulterior Baetica queda a cargo do Senado sendo a súa capital a que de novo, será coñecida como Colonia Patricia. Este título, unido a unha "refundación" da cidade e a unha posible deductio, foi concedido no 25 adC. Durante a época de Augusto transformouse a cidade, expandíndose cara ao río, reorganizándose o viario e os espazos públicos como o "foro colonial", construíuse o teatro (coa intervención do propio emperador, os seus representantes e os principais evergetas da cidade (Persini Marii, Annaei), moi relacionados coas explotacións mineiras) e probablemente o anfiteatro. Tamén, coincidindo coa viaxe do emperador se acuñan moedas coa lenda Outeiro patricia.

Durante a época de Tiberio Claudio Nerón César constrúese o forum novum e a ponte sobre o arroio de Pedroches.

En época de dominación romana, chegou a posuír máis edificios lúdicos cá propia Roma.

[editar] Época visigoda

A inicios da época visigótica, Corduba, xunto a outras cidades da Bética como Híspalis, son practicamente independentes. O rei Axila I profanou a tumba de San Acisclo mártir, motivo polo cal a cidade se rebelou. Durante o levantamento de Atanaxildo, este pediu axuda ao emperador Xustiniano I de Bizancio para derrotar ao rei Axila. Este accedeu a enviarlle un continxente, e acaba ocupando Corduba no ano 550, derrotando a Axila e morrendo o seu fillo na batalla. Os bizantinos tamén ocupan a Bética, co apoio dos seus cidadáns, que ansían volver ao imperio romano, converténdose na provincia Spania do imperio bizantino. Atanaxildo intentou conquistar a cidade no 568, sen éxito.

O rei Leovixildo, no ano 572, aproveitando a guerra que libraba o emperador Xustino II contra os persas, tomou Corduba. Debido a este feito, o prestixio de Leovixildo subiu tanto que por primeira vez un rei visigodo se atreveu a usar os símbolos da realeza: cetro, coroa e manto, acuñando moeda no seu propio nome. Pese a iso a cidade volveu ao pouco tempo a formar parte do imperio bizantino.

Hermenexildo, fillo de Leovixildo e duque da Bética, converteuse ao catolicismo e rebelouse contra o seu pai, de relixión arriana, sendo apoiado no ano 579 por Corduba e outras cidades béticas e do Val do Guadiana. Este foi derrotado en Hispalis no ano 584, refuxiándose en Corduba, que volve ser tomada polos visigodos, onde é apresado polo seu pai e exiliado a Valentia Edetanorum.

A mediados do século VI construíronse monumentos como unha igrexa situada no emprazamento do actual convento de Santa Clara (de forte influencia bizantina), a igrexa dos tres santos (San Fausto, San Xenaro e San Marcial), situada baixo a actual igrexa de Pedro, e a basílica de San Vicente Mártir.

A cidade, por motivos relixiosos (pola forte implantación do catolicismo fronte ao arrianismo) e por afinidade ao imperio romano, tardou en aceptar o poder visigodo, o que demostrou mediante numerosas revoltas. Isto provocou unha diminución da súa influencia no reino visigótico, fronte a outras cidades como Hispalis.

[editar] Época musulmá

En 716 convértese en capital do emirato de Al-Andalus, crecendo ata atinxir parte da grandeza que tiña na época romana. Máis tarde, baixo o califado Omeia alcanzou o seu máximo apoxeo demográfico (segundo algunhas fontes, máis de 1000000 de habitantes), comercial e cultural. Nesta época terminouse a Mesquita de Córdoba e edificouse a luxosa cidade de Medina Azahara ou Madinat-al-Zahra. No terreo cultural acadouse un gran esplendor, contando, durante o califado de Alhaken II coa maior biblioteca do mundo do seu tempo.

[editar] Época cristiá (Idade Media)

Cos almohades perdeu a súa condición de capital da Al-Andalus. O que significou o inicio da súa longa decadencia, acentuada cando en 1236 foi conquistada polos cristiáns (Fernando III).

Foi praza forte para a conquista de Granada por parte dos Reis Católicos que estableceron durante varios anos a corte na cidade. Sendo nese tempo cando Cristóbal Colón, coñeceu á cordobesa Beatriz Enríquez de Arana, coa que nunca se casou, pero que foi nai do seu segundo fillo, Fernando Colón. Cando o almirante partiu en 1492, enviou a Córdoba tamén ao seu fillo Diego, para que o esperase xunto ao seu irmán Fernando e a súa "nai adoptiva" Beatriz.

Desta época tamén sobresae a figura de Gonzalo Fernández de Córdoba o "Gran Capitán".

[editar] Séculos XVI ao XIX

Nesta época e debido a diversas epidemias, secas, e malos gobernantes na cidade, perdeu gran parte do seu mentalidade loitadora e aberta, o que foi caldo de cultivo para o derrotismo, ás veces chamado erroneamente senequismo, que aínda aflora nos nosos días.

O adiantado Don Xerónimo Luís de Cabrera, conquistador de novas terras americanas, cumpriu coa promesa feita á súa esposa, cordobesa, bautizando co nome de "Córdoba da Nova Andalucía" á mediterránea praza forte por el fundada a beiras do río Suquía con próximas serranías en 1573, hoxe segunda cidade do país e prestixiosa sé universitaria e cultural de Arxentina.

[editar] Do século XIX á actualidade

Esta decadencia terminou a principios do século XX coa recuperación demográfica, aínda que non foi correspondida por unha verdadeira recuperación económica. Tendencia que non cambiou ata mediado o século coa aparición de movementos culturais importantes que foron abrindo, aos poucos, a forma de pensar da poboación.

[editar] Monumentos e lugares imprescindibles

Mesquita de Córdoba ao fondo

Catedral de Córdoba - Antiga Mesquita
Conxunto arqueológico de Medina Azahara
Alcázar dos Reis Cristiáns
Xudería
Ponte Romana
Torre da Calahorra
Xardín Botánico de Córdoba
Sinagoga
Templo romano xunto ao Concello
Cristo dos Farois
Quella das flores
Arco do Triunfo ou Porta da Ponte
Palacio de Viana
Praza da Corredera
Praza das Tendillas
Praza de touros "Os Califas"

[editar] Outros lugares de interese

Patio de Córdoba

Monumentos

Pousada do Potro
Palacio da Mercé
Muralla romana
Porta de Almodóvar
Triunfo de San Rafael (hai varios)
Ruela do pano
Costa do Bailío
Baños califais
Cabaleirizas reais
Palacio de Orive
Torre da Malmuerta
Mausoleo romano

Espazos naturais

Parque periurbano de "Os Villares"
Balcón do Guadalquivir
Santa María de Trassierra
Xardíns da Vitoria
Noria da Albolafia

Espazos deportivos

Palacio de deportes de Vistalegre
Estadio Nuevo Arcángel

Espazos universitarios e culturais

Antiga facultade de Veterinaria
Campus universitario de Rabanales
Hospital do Cardeal Salazar - Facultade de Filosofía e Letras
Gran Teatro
Filmoteca de Andalucía

Lugares Relixiosos

Mosteiro de San Xerónimo
Igrexa de Santa Mariña
Igrexa de San Francisco

Construcións emblemáticas

Ponte de Andalucía
Aeroporto de Córdoba

Fontes

[editar] Museos

Museo Julio Romero de Torres
Museo Arqueolóxico e Etnolóxico de Córdoba
Museo de Belas Artes
Museo Taurino
Museo Regina
Sala museística de Cajasur
Museo Diocesano

[editar] Cidadáns ilustres

Filósofos Séneca e Averroes.
Médicos Maimónides, Manuel Cuncha e Emilio Luque.
Científico e oculista musulmán Algafequi.
Pintores Xullo Romeu de Torres, Bermejo, Rafael Botí, Espaliú e Antonio do Castelo.
Eruditos Ambrosio de Morais e Ramirez de Arellano.
Escritores Juan de Mena, Fernán Pérez de Oliva, Juan Valera, Javier Fernández, Antonio Gala e Angel de Saavedra (Duque de Rivas).
Poetas Lucano, Luís de Góngora, Juan Rufo, Elena Medel e Pablo García Baena.
Escultores Juan de Mesa e Mateo Inurria.
Bispos Osio e Frei Albino.
Xornalista Matías Prats Cañete.
Políticos Abderraman I, Abderramán III, Alhakam II, Almanzor, Niceto Alcalá-Zamora, Lerroux, Antonio Cruz-Conde e Xullo Anguita.
Toureiros Lagartijo (pai), Lagartijo (fillo), Guerrita, Manolete, O Cordobés, O Pireo, Finito de Córdoba, Machaquito, Manuel Fontes, "Bocanegra"
Rejoneador Antonio Cañero.
Militar Gonzalo Fernández de Córdoba "O Gran Capitan".
Bibliófilos Fernando Colón e Hixem II.
Músicos Ziryab, Eduardo Lucena, Ramón Medina e Rafael Orozco.
Guitarrista Vicente Amigo.
Cantaor Antonio Fernández Díaz, Fosforito.
Bailaor Joaquín Cortés.
Actores Rafael Álvarez "o Brujo" e Fernando Tejero.
As tres xeracións de arquitectos da familia Hernán Ruiz.
Neurólogo, escritor e psiquiatra Carlos Castela do Piñeiro.
Historiador José Manuel Cuenca Toribio.
Deportistas Rafael Lozano, Manolín Costa, Miguel Raíña, Belén Recio, Felipe Reis e Alfonso Reis.

[editar] Festas e acontecementos culturais

A Semana Santa.
As cruces (1 a 3 de maio) envolvidas en caraveis ou outras flores.
O concurso de patios cordobeses en maio.
O concurso de Reixas e Balcóns.
A Feira da nosa Señora da Saúde (última semana do mes de maio: 600 casetas de tódolos estilos, sevillanas, salsa, etc. abertas a tódolos visitantes), con multitude de concertos, corridas, flamenco...
Festival internacional da guitarra (xuño-xullo).
Festival de Blues.
Entroido de Córdoba.
Velá da Fuensanta, (festas folclóricas en honor da Virxe da Fuensanta en torno ao 8 de setembro).
San Rafael, o 24 de outubro
A Batalla das Flores.
Todo o ano: multitude de bares, pubs en zona centro e novo Paseo de Córdoba.
Festival Aéreo de Córdoba.
Festival Internacional de Animación (Animacor).

[editar] Produtos típicos

Gastronomía:
- Aceite
- Tapas
- Rabo de touro
- Mans de porco á cordobesa
- Salmorejo
- Flamenquines
- Perol
- Viños fino e branco de Montilla-Moriles
- Viño doce Pedro Ximénez
- Pastel Cordobés

Artesanía, cuxa tradición remóntase á época árabe e, no caso da ourivería, a época romana:
- Cordobáns (coiros repuxados).
- Xoias de filigrana de prata.
- Cerámica califal (preciosa).
- Ourivería con pedras preciosas. Xoia cordobesa.
- Mobles de Lucena.

Vestir:
- Chapeu cordobés.

[editar] Deporte

Fútbol Masculino:

Córdoba Club de Fútbol

Fútbol Feminino

Frei Albino

Voleibol Feminino:

Club Voleibol Córdoba
Adecor

Voleibol masculino:

Barín C.V. O Cármen

Fútbol Sala masculino:

Adecor

Fútbol Sala feminino:

Cajasur F.S.F.

Baloncesto feminino:

Baloncesto masculino:

Cidade de Córdoba
Cajasur Mocidade

Atletismo:

Fundación Córdoba C.F.

Motociclismo:

Córdoba Patrimonio da Humanidade

Ciclismo:

Andalucía-Paul Versan

[editar] Ligazóns exteriores

Commons ten máis imaxes sobre:

Córdoba

Traído desde "http://gl.wikipedia.org../../../c/%C3%B3/r/C%C3%B3rdoba%2C_Espa%C3%B1a_0165.html"

Categoría: Cidades de España