Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność w latach 1980-1989

Z Wikipedii

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" - ogólnopolski związek zawodowy, do 1989 pełniący również rolę masowego ruchu oporu przeciw rządom komunistycznym w okresie Polski Ludowej.

"Solidarność" powstała na bazie licznych komitetów strajkowych (w tym Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego - MKS-u), które z czasem przekształciły się w komisje założycielskie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". NSZZ "Solidarność" został zarejestrowany 10 listopada 1980 roku.

Spis treści 1 Rok 1980 2 Rok 1981 3 Rok 1982 4 Rok 1983 5 Rok 1984 6 Rok 1985 7 Rok 1986 8 Rok 1987 9 Rok 1988 10 Rok 1989 11 Zobacz też 12 Linki zewnętrzne

[edytuj] Rok 1980

• 8 lipca - z powodu podwyżek cen mięsa robotnicy z Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL Świdnik rozpoczęli strajk. W następnych dniach dołączyli do nich pracownicy innych lubelskich zakładów pracy m.in. Fabryki Maszyn Rolniczych Agromet, Lubelskie Zakłady Naprawy Samochodów Ciężarowych, Lubelskie Zakłady Przemysłu Skórzanego oraz Lokomotywownia PKP. Strajki Lubelskie trwały do 25 lipca. Łącznie protestowało ponad 150 zakładów i ok. 50 tysięcy osób.
• 14 sierpnia - początek strajku w Stoczni Gdańskiej zorganizowanego przez Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża. Komitet strajkowy zażądał przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy, wzniesienia pomnika ofiar 1970, gwarancji nierepresjonowania strajkujących, podwyżek płac o 2 tys. zł oraz zasiłków rodzinnych jak w MO. Dyrekcja stoczni wyraziła zgodę tylko na trzy pierwsze żądania. Rozpoczął się strajk okupacyjny.
• 16 sierpnia - dyrekcja stoczni zgodziła się na podwyżkę w wysokości 1500 zł. Ogłoszono zakończenie strajku. W stoczni pojawiła się delegacja 21 zakładów z Bogdanem Lisem i Andrzejem Gwiazdą. Zaapelowali o kontynuowanie strajku. Powstał Miejski Komitet Strajkowy z Wałęsą jako przewodniczącym.
• 17 sierpnia - przed bramą stoczni ksiądz Henryk Jankowski odprawił mszę świętą. Po mszy w miejscu, gdzie polegli robotnicy w 1970 r. został wkopany drewniany krzyż. Komitet Strajkowy przekształcił się w Międzyzakładowy. Została zredagowana ostateczna wersja 21 postulatów.
• 18 sierpnia - rozpoczął się strajk w Stoczni im. Adolfa Warskiego w Szczecinie
• 21 sierpnia - do Gdańska przybyła Komisja Rządowa z Mieczysławem Jagielskim, a do Szczecina z Kazimierzem Barcikowskim. Strajki rozszerzyły się na cały kraj.
• 23 sierpnia - powstała komisja ekspertów MKS. Wydrukowano pierwszy numer Strajkowego Biuletynu Informacyjnego "Solidarność". Inż. Bogdan Pietruszka przedstawił projekt pomnika ku czci zabitych w 1970 roku. Wieczorem w małej sali BHP rozpoczęły się rozmowy z delegacją rządową.
• 26 sierpnia - odblokowano telefony i zostały wznowione rozmowy z delegacją rządową.
• 27 sierpnia - do strajku przyłączyły się kopalnie Górnego i Dolnego Śląska oraz szereg dużych zakładów przemysłowych w Polsce np. "Ursus"
• 30 sierpnia - w Szczecinie podpisano porozumienie. W Gdańsku uzależniono podpisanie od uwolnienia wszystkich więźniów politycznych.
• 31 sierpnia - do punktu 4. (zwolnienie więźniów politycznych) prezydium MKS dodało aneks z nazwiskami osób aresztowanych w ostatnich dwóch tygodniach. Jagielski wydał oświadczenie, że wszyscy w ciągu jednego dnia zostaną zwolnieni. O godzinie 17 zostało podpisane porozumienie między komisją rządową a MKS-em reprezentującym ponad 700 zakładów.
• 3 września - podpisano porozumienie w Jastrzębiu. Z Komitetu Strajkowego powstał Międzyzakładowy Komitet Robotniczy NSZZ. Niezależne podpisanie porozumień w FSM w Tychach, Hucie Katowice, Bytomiu, Siemianowicach Śląskich i Tarnowskich Górach. Na Śląsku powstało wówczas 6 wolnych międzyzakładowych organizacji związkowych, które w lipcu 1981 roku zjednoczyły się
• 17 września - w Gdańsku przedstawiciele MKZ i MKR z całej Polski powołali ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" oraz Krajową Komisję Porozumiewawczą. Nazwę zaproponował Karol Modzelewski.
• 24 września - "Solidarność" złożyła w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie wniosek o rejestrację i statut.
• 24 października - Sąd Wojewódzki w Warszawie wprowadził samowolnie zmiany w statucie "Solidarności". KKP ogłosiła gotowość strajkową na 12 listopada i złożyła odwołanie do Sądu Najwyższego.
• 31 października - w Warszawie odbyły się rozmowy z premierem Pińkowskim. Ustalono, że "Solidarność" uzyskała 24 października osobowość prawną. Władze obiecały, że do 10 listopada zostanie rozpatrzone odwołanie "Solidarności" dotyczące zmian w statucie oraz obiecały wyrazić zgodę na wydawanie ogólnokrajowego "Tygodnika Solidarność".
• 9 listopada - na posiedzeniu KKP w Gdańsku zgodzono się na kompromis w sprawie zmian w statucie. Andrzej Gwiazda zaproponował, aby zapis o kierowniczej roli partii znalazł się w aneksie obok fragmentów konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy.
• 10 listopada - Sąd Najwyższy zarejestrował statut NSZZ "S".
• 1 grudnia - władze radzieckie przekazały gen. Hupałowskiemu i płk. Puchale plany wkroczenia wojsk sowieckich do Polski w ramach ćwiczeń "Sojuz 81". Gotowość do przekroczenia granicy wyznaczono na 8 grudnia.
• 5 grudnia - na szczycie państw Układu Warszawskiego w Moskwie gen. Jaruzelski przedstawił koncepcję samodzielnego zlikwidowania "Solidarności" i opozycji, gdy tylko wystąpią pierwsze oznaki wyczerpania społeczeństwa. Natomiast Stanisław Kania ostrzegł Breżniewa, że interwencja spotka się "z gwałtowną reakcją społeczną, wręcz z powstaniem narodowym". Zbigniew Brzeziński doradca do spraw bezpieczeństwa prezydenta USA Jimmyego Cartera ostrzega Rosjan, że ich interwencja w Polsce spotka się z ostrą ripostą Stanów Zjednoczonych. Pomysł interwencji ostatecznie zarzucono.
• 16 grudnia - na uroczystość odsłonięcia pomnika Ofiar Grudnia w Gdańsku przybyły delegacje "Solidarności" z całego kraju. Mszę św. celebrował ks. arcybiskup Franciszek Macharski. Tłumaczenie fragmentu Biblii Czesława Miłosza recytował Daniel Olbrychski.
• 17 grudnia - odbyły się uroczystości w Gdyni - przy przystanku Gdynia Stocznia i przy urzędzie miasta. Odsłonięto tablicę pamiątkową na murze stoczni w Szczecinie.

[edytuj] Rok 1981

• 15 stycznia - delegacja "Solidarności" z Lechem Wałęsą spotkała się w Rzymie z papieżem Janem Pawłem II.
• 12 lutego - powołane zostało Tymczasowe Prezydium KKP w składzie: Lech Wałęsa, Andrzej Gwiazda, Ryszard Kalinowski, Zbigniew Bujak, Tadeusz Jedynak, Jan Rulewski, Andrzej Słowik i Stanisław Wądołowski. Rzecznikiem prasowym został Karol Modzelewski, a sekretarzem Andrzej Celiński.
• 16 lutego - grupa 45 wyższych oficerów MON i MSW oraz dwóch funkcjonariuszy Wydziału Propagandy KC PZPR rozpoczęła prace nad przygotowaniem planu wprowadzenia stanu wojennego.
• 17 lutego - minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki zarejestrował Niezależne Zrzeszenie Studentów.
• 19 marca - podczas sesji WRN w Bydgoszczy protestującą delegację "Solidarności" milicja usunęła siłą z budynku. Związkowcy: Jan Rulewski, Mariusz Łabentowicz i Michał Bartoszcze zostali pobici.
• 23 marca - na posiedzeniu KKP ustalono termin czterogodzinnego strajku ostrzegawczego oraz ustalono termin rozpoczęcia strajku generalnego na 31 marca.
• 27 marca - w czterogodzinnym strajku ostrzegawczym wzięli udział prawie wszyscy ludzie pracy w Polsce.
• 30 marca - parafowano Porozumienia Warszawskie i odroczono strajk generalny. Jednym z warunków porozumienia było ujawnienie i pociągnięcie do odpowiedzialności sprawców prowokacji bydgoskiej. Kolejne terminy wyjaśnienia sprawy nie zostały dotrzymane (w przededniu I tury Krajowego Zjazdu "Solidarności" Prokuratura Generalna umorzyła śledztwo).
• 3 kwietnia - ukazał się pierwszy numer "Tygodnika Solidarność".
• 12 maja - został zarejestrowany NSZZ Rolników Indywidualnych "Solidarność".
• 15 lipca - Walny Zjazd Delegatów Regionu Gdańskiego wybrał Lecha Wałęsę na przewodniczącego Zarządu Regionu Gdańskiego "Solidarności".
• 5-10 września - I tura I Krajowego Zjazdu "Solidarności" w Gdańsku. W hali "Olivia" zasiadło 865 delegatów. m.in. wystosowano Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej oraz List do Polonii całego świata.
• 13 września - odbyło się posiedzenie Komitetu Obrony Kraju, na którym gen. Tadeusz Tuczapski przedstawił akty prawne stanu wojennego.
• 26 września - 7 października - II tura zjazdu "Solidarności", na której na przewodniczącego wybrano Lecha Wałęsę. Przyjęto program Związku pod nazwą Samorządna Rzeczpospolita.
• 31 października - gen. Jaruzelski podjął ostateczną decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego.
• 3-4 listopada - KK zobowiązała prezydium KK do podjęcia rozmów z władzami PRL w celu osiągnięcia porozumienia narodowego. Przegłosowano m.in. uchwałę w sprawie negocjacji z rządem, których celem powinno było być powołanie Społecznej Rady Gospodarki Narodowej i ustalenie kierunków reformy gospodarczej.
• 3 grudnia - prezydium KK i przewodniczący zarządów regionu na posiedzeniu w Radomiu zapowiedzieli 24-godzinny strajk protestacyjny w wypadku uchwalenia przez Sejm nadzwyczajnych pełnomocnictw dla rządu i strajk powszechny, gdyby zostały one wprowadzone w życie.
• 11-12 grudnia - KK na obradach w Stoczni Gdańskiej potwierdziła decyzję z Radomia o strajku generalnym w razie wprowadzenia stanu wojennego. Zapowiedziano, że do rozmów z rządem może dojść wtedy, gdy władza wyrzeknie się planów działania przemocą przeciw narodowi.
• 12 grudnia - o godzinie 23 zostały przerwane połączenia teleksowe i telefoniczne. Kilka minut po północy nagle przestało nadawać radio i telewizja.
• 12/13 grudnia - władzę w kraju przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego.
• 13 grudnia - Rada Państwa podpisała uchwałę o wprowadzeniu stanu wojennego.
• 14/15 grudnia - w całym kraju rozpoczęły się pacyfikacje wielkich zakładów. W nocy ZOMO spacyfikowało Stocznię Gdańską.
• 15 grudnia - rano do Stoczni Gdańskiej wrócili robotnicy. Studenci z Trójmiasta przenieśli się do stoczni. ZOMO opanowało kopalnię "Jastrzębie", "Moszczenica". Uprzedzona o ataku kopalnia "Manifest Lipcowy" przygotowała się do obrony. Strajk rozbił 16-osobowy oddział specjalny, który bez ostrzeżenia użył broni palnej. Czterech górników zostało rannych od kul.
• 16 grudnia - ZOMO ponownie spacyfikowało Stocznię Gdańską. Od godzin południowych rozpoczęły się na ulicach Gdańska starcia z milicją. Do walki z tłumem użyto helikopterów i czołgów. W stoczni władze zawiesiły pracę do początku stycznia. W obronie kopalni "Wujek" zginęło 9 górników, 21 miało rany postrzałowe.
• 17 grudnia - ponowne starcia z ZOMO na ulicach Gdańska. Podczas ulicznych walk został zastrzelony Antoni Browarczyk, a dwie osoby zostały ranne. Także masowe demonstracje w Krakowie zostały rozbite przez ZOMO. Spacyfikowano ostatnie strajkujące zakłady we Wrocławiu.
• 20 grudnia - zakończył się najdłuższy w regionie gdańskim strajk w Porcie Gdańskim.
• 28 grudnia - po 14 dniach zakończył się - ostatni w całej Polsce - strajk okupacyjny w kopalni "Piast".

[edytuj] Rok 1982

• 25 stycznia - na posiedzeniu Sejmu uchwalono - przy jednym głosie sprzeciwu (poseł Romuald Bukowski z Gdańska) - ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego, zatwierdzając tym samym dekret o stanie wojennym.
• 11 lutego - ukazał się z numerem 2. pierwszy numer "Tygodnika Mazowsze".
• 1 marca - gen. Kiszczak poinformował, że od 13 grudnia do 26 lutego 1982 r. internowano 6647 osób, a zwolniono już z internowania 2552 osoby.
• 12 kwietnia - w Warszawie została nadana pierwsza 5-minutowa audycja podziemnego Radia "Solidarność".
• 22 kwietnia - powstała Tymczasowa Komisja Koordynacyjna w składzie: Zbigniew Bujak (Region Mazowsze), Bogdan Lis (Region Gdańsk), Władysław Frasyniuk (Region Dolny Śląsk), Władysław Hardek (Region Małopolska). W pierwszych oświadczeniach TKK wyraziła gotowość podjęcia negocjacji z władzą po zwolnieniu wszystkich internowanych oraz po ogłoszeniu amnestii dla aresztowanych i skazanych. Zapowiedziała także, że na delegalizację Związek odpowie strajkiem generalnym.
• 1 maja - w wielu miastach odbyły się wielotysięczne manifestacje i kontrpochody "S" (jedynie w Toruniu i Elblągu interweniowała milicja). W pochodzie w Gdańsku wzięło udział ponad 60 tys. osób.
• 3 maja - ZOMO brutalnie rozpędzało demonstracje używając pałek, armatek wodnych i gazów łzawiących. Do późnej nocy trwały walki uliczne m.in. w Gdańsku, Warszawie, Elblągu, Szczecinie, Krakowie i Toruniu. Wiele osób aresztowano.
• 6 maja - w Gdańsku powołano Regionalną Komisję Koordynacyjną NSZZ "S" w składzie: Bogdan Borusewicz, Aleksander Hall, Stanisław Jarosz, Bogdan Lis i Marian Świtek.
• 1 lipca - powołane zostało Biuro Koordynacyjne "S" za Granicą z siedzibą w Brukseli, którego zadaniem było reprezentowanie "S" w międzynarodowym ruchu związkowym i utrzymywanie stałej współpracy z władzami zagranicznych organizacji związkowych.
• 14 sierpnia - pobito uwięzionych w ośrodku dla internowanych w Kwidzynie. Na 150 uwięzionych zostało pobitych 81, w tym 38 ciężko.
• 31 sierpnia - masowe demonstracje w ponad 30 województwach. W Gdańsku i Gdyni starcia z milicją trwały do późnej nocy. W Gdańsku od uderzenia petardą zginął jeden z demonstrantów. W Lubinie milicjanci w cywilu zastrzelili trzy osoby (11 zostało rannych). Jedna osoba na skutek pobicia zmarła we Wrocławiu.
• 8 października - Sejm uchwalił ustawę o związkach zawodowych, na mocy której rozwiązano wszystkie związki zawodowe działające do 13 grudnia.
• 11 października - na wezwanie Stoczni Gdańskiej niektóre zakłady pracy Trójmiasta, wśród nich Gdańska Stocznia Remontowa, Stocznia Północna, Hydroster, Unimor, Elmor, Port Gdański, Stocznia Komuny Paryskiej w Gdyni, wzięły udział w proteście przeciwko rozwiązaniu NSZZ "S". Na wezwanie SKS NZS "Trójmiasto" zastrajkowali studenci Politechniki i Uniwersytetu Gdańskiego. Po południu bardzo ostre starcia z milicją w śródmieściu i we Wrzeszczu pod byłą siedzibą MKZ "S".
• 13 października - zmilitaryzowano stocznię i każdego przychodzącego do pracy informowano, że odmowa pracy grozi sądem. Do starć z milicją doszło m.in. w Nowej Hucie, Wrocławiu i Ursusie. W Nowej Hucie funkcjonariusz MO zabił 20-letniego Bogdana Włosika.
• 14 listopada - Wałęsa powrócił do Gdańska z internowania.
• 9 grudnia - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych poinformowało, że w ciągu 1982 roku zlikwidowano 360 punktów produkcji nielegalnej literatury, przejęto 1196 różnego typu urządzeń powielaczowych i 468 maszyn do pisania. Skonfiskowano około 730 tys. ulotek, 340 broszur i wydawnictw, 4 tys. plakatów. Zlikwidowano 11 radiostacji Radia "S". Internowano łącznie 10 131 osób, a 8 grudnia w obozach przebywało jeszcze 317 osób. Pod zarzutem naruszenia dekretu stanu wojennego aresztowano 3616 osób.
• 18 grudnia - Sejm uchwalił ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie zawieszenia stanu wojennego. Dzień później Rada Państwa podjęła uchwałę zawieszającą stan wojenny od 31 grudnia 1982 roku.
• 27 grudnia - Rada Ministrów postanowiła, że majątek byłych związków zawodowych będzie przekazany związkom, które mają osobowość prawną i dalej rozwijają działalność.

[edytuj] Rok 1983

• 14 stycznia - Lech Wałęsa zgłosił się do pracy w Stoczni Gdańskiej. Nie wpuszczono go do stoczni twierdząc, że jego przepustka straciła ważność. Po oświadczeniu Wałęsy, że odda sprawę do sądu pracy pozwolono mu podjąć pracę.
• 9 marca - Anna Walentynowicz stanęła przed sądem w Grudziądzu oskarżona o organizowanie strajku w grudniu 1981 r. Na rozprawę przyjechał Lech Wałęsa. Walentynowicz skazano na 1,5 roku więzienia w zawieszeniu.
• 22 kwietnia - aresztowano we Wrocławiu Józefa Piniora, który na kilka dni przed wprowadzeniem stanu wojennego podjął z konta "S" - 80 mln zł, ratując je w ten sposób przed konfiskatą.
• 1 maja - niezależne demonstracje i pochody "S" w całym kraju. W wielu miejscach doszło do starć z ZOMO.
• 12 maja - milicja zatrzymała na Rynku Starego Miasta w Warszawie Grzegorza Przemyka, który dwa dni później zmarł w wyniku pobicia. Władza próbowała obarczyć odpowiedzialnością pracowników pogotowia ratunkowego. Maturzyści warszawskich szkół odwołali bale maturalne, a uczniowie w szkołach nosili żałobę.
• 16 czerwca-23 czerwca - Jan Paweł II przybył z II Pielgrzymką do Polski.
• 22 lipca - zniesiono stan wojenny, który trwał 586 dni. Na następne 894 dni wprowadzono "Szczególną regulację prawną w okresie przezwyciężania kryzysu społeczno-ekonomicznego". Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego została rozwiązana. Postanowiono na mocy amnestii wypuścić niektórych uwięzionych działaczy "Solidarności".
• 28 lipca - Sejm uchwalił zmiany w kodeksie karnym, kodeksie wykroczeń i kodeksie postępowania karnego oraz w ustawie o cenzurze. Zmiany w kodeksie karnym zwiększyły represje karne (nawrót do przepisów tzw. małego kodeksu karnego, czyli znaczne rozszerzenie pojęcia czynów, które władza uznaje za przestępstwa polityczne), a w ustawie o cenzurze wycofano się ze zobowiązań podjętych w Porozumieniach Sierpniowych.
• 13 sierpnia - w rocznicę strajku sierpniowego w Gdańsku odbyły się uroczyste msze święte. Manifestację przy pomniku Poległych Stoczniowców rozbiło ZOMO.
• 19 sierpnia - rozwiązano Związek Literatów Polskich założony w 1920 r. przy współudziale Stefana Żeromskiego. Spotkało się to z protestami środowiska literackiego w kraju i za granicą.
• Odbyła się pierwsza ogólnopolska pielgrzymka robotników na Jasną Górę.
• 5 października - Lechowi Wałęsie przyznano Pokojową Nagrodę Nobla. Przewodniczący "Solidarności" oświadczył, że jest to "Nagroda dla ludzi i spraw, o które walczyliśmy w duchu pokoju i sprawiedliwości".
• 5 grudnia - pobito więźniów w Barczewie (m.in. Władyslawa Frasyniuka), niektórych polewano wodą na mrozie.
• 10 grudnia - żona Lecha Wałęsy, Danuta, odebrała w Oslo Pokojową Nagrodę Nobla. Spotkała się m.in. z przywódcami związkowymi z całego świata.
• 12 grudnia - ks. Jerzy Popiełuszko został wezwany na przesłuchanie do prokuratury. Zarzucono mu wykorzystywanie zgromadzeń religijnych do celów politycznych. W tym czasie w jego mieszkaniu dokonano bezprawnej rewizji.
• 13 grudnia - Lech Wałęsa złożył na Jasnej Górze - jako votum - złoty medal Pokojowej Nagrody Nobla.
• 16 grudnia - w wielu miastach doszło do demonstracji.

[edytuj] Rok 1984

• 16 stycznia - w Genewie Międzynarodowa Organizacja Pracy rozpoczęła śledztwo przeciwko władzom PRL. Polskim władzom zarzucono naruszenie Konwencji 87 o wolności ruchu związkowego oraz Konwencji 98 o uprawnieniach świata pracy do zrzeszania się. Był to czwarty przypadek śledztwa MOP przeciw rządom naruszającym prawa pracownicze - po Boliwii, Argentynie i Urugwaju. Do Genewy nie przybyli zaproszeni przedstawiciele "S": Lech Wałęsa, Bogusław Chojna (lekarz z Gliwic), Edmund Bałuka, Andrzej Gwiazda, Marian Jurczyk, Anka Kowalska, Andrzej Milczanowski i Anna Walentynowicz. Jako świadkowie zeznawali członkowie "S" będący na emigracji.
• 7 lutego - w niewyjaśnionych okolicznościach został zamordowany działacz NSZZ RI "S" Piotr Bartoszcze.
• 24 lutego - zmarł w Gdańsku Lech Bądkowski. Na pogrzeb przybyło tysiące osób.
• 18 marca - Janusz Pałubicki przerwał trwającą blisko 100 dni głodówkę (był przymusowo dokarmiany) na wiadomość o czekającej go operacji wszczepienia rozrusznika serca.
• 5 kwietnia - ze względu na zły stan zdrowia oskarżonych sąd w Katowicach na czas nieokreślony odroczył proces Anny Walentynowicz i Ewy Tomaszewskiej aresztowanych pod zarzutem zorganizowania manifestacji w grudniu 1983 r. pod krzyżem przy kopalni "Wujek".
• 20 kwietnia - jedenastu więzionych przywódców "S" odrzuciło ofertę władz wynegocjowaną przez Kościół, a przedstawioną za pośrednictwem doradców Związku - zwolnienie z więzienia w zamian za wyrzeczenie się przez dwa lata działalności politycznej lub wyjazd za granicę.
• 17 czerwca - wybory do rad narodowych - najniższa frekwencja w historii PRL (wg niezależnych obliczeń frekwencja wyniosła: w Warszawie ok. 57 proc., a w Gdańsku ok. 51 proc.).
• 13 lipca - przed Sądem Warszawskiego Okręgu Wojskowego rozpoczął się proces czterech działaczy KSS KOR - Adamowi Michnikowi, Jackowi Kuroniowi, Zbigniewowi Romaszewskiemu i Henrykowi Wujcowi postawiono zarzut, że "począwszy od 1977 roku podjęli czynności przygotowawcze w celu obalenia przemocą konstytucyjnego ustroju i osłabienia mocy obronnej PRL". 18 lipca sąd odroczył rozprawę i nigdy już do niej nie powrócił.
• 21 lipca - Sejm uchwalił amnestię, która objęła wszystkich skazanych (58 osób) i aresztowanych tymczasowo (602 osoby) za czyny o charakterze politycznym.
• 22 lipca - zostało uwolnionych wielu działaczy "S", m.in. Gwiazda, Rulewski, Frasyniuk, Słowik, Kropiwnicki, Michnik i Jaworski. Wiele osób zdecydowało się na emigrację na Zachód. Bogdana Lisa i Piotra Mierzewskiego oskarżono o zdradę ojczyzny (postawiono im zarzut, którego amnestia nie objęła). Amnestia nie objęła skazanych za zabójstwo sierżanta Karosa, skazanych za wysadzenie makiety - godła ZSRR w Żorach i usiłowanie wysadzenia czołgu, skazanych za detonowanie materiałów wybuchowych w proteście przeciwko zabójcom demonstrantów w Lubinie.
• 31 sierpnia - uroczystości w rocznicę Sierpnia '80 przebiegły spokojnie. W Gdańsku obchody trwały już od 26 sierpnia: odbyły się wernisaże i koncerty. M.in. w kościele u o.o. Dominikanów zorganizowano wystawę "Artyści malarze - stoczniowcom", a Witold Lutosławski zaprezentował w kościele św. Michała w Sopocie III Symfonię.
• 19 października - został uprowadzony i zamordowany ks. Jerzy Popiełuszko.
• 23 października - aresztowano Adama Hodysza oraz Piotra Siedlińskiego - oficerów SB, którzy współpracowali z podziemną "S".
• 3 listopada - w uroczystościach pogrzebowych ks. Popiełuszki wzięło udział kilkaset tysięcy ludzi.

[edytuj] Rok 1985

• 13 lutego - SB zatrzymała w Gdańsku 7 działaczy "S". Aresztowano trzech z nich: Władysława Frasyniuka, Bogdana Lisa i Adama Michnika. Natomiast Lecha Wałęsę, Stanisława Handzlika, Jacka Merkla, Janusza Pałubickiego, Krzysztofa Pusza i Mariusza Wilka uwolniono.
• 24 lutego - nieudany zamach na życie ks. Kazimierza Jancarza z nowohuckiego kościoła w Mistrzejowicach.
• 28 lutego - od tego dnia aż do połowy marca doszło do kilkakrotnych akcji strajkowych w zakładach im. Róży Luksemburg w Warszawie. Pracownice żądały podwyżek o 3 tys. zł.
• 9 marca - aresztowano 7 członków KPN, m.in. Leszka Moczulskiego.
• 14 kwietnia - w Krakowie ogłoszono deklarację założycielską Ruchu Wolność i Pokój.
• 1 maja - niezależne pochody 1-majowe "S" zostały zaatakowane przez ZOMO w Gdańsku, Poznaniu, Łodzi, Nowej Hucie i Wrocławiu. W Warszawie demonstracja przebiegła bez interwencji milicji.
• 15 maja - ks. Sylwester Zych (skazany na 6 lat "za udzielenie pomocy zabójcom sierż. Karosa") rozpoczął strajk głodowy w więzieniu w Braniewie - domagał się poprawy warunków i przeniesienia do celi z innymi więźniami politycznymi (przez 9 miesięcy był zamknięty w izolatce).
• 23 maja - rozpoczął się w Gdańsku proces Bogdana Lisa, Adama Michnika i Władysława Frasyniuka. Był to jeden z najbardziej skandalicznych procesów w okresie "zawieszenia stanu wojennego". Składowi sędziowskiemu przewodniczył prezes sądu wojewódzkiego w Gdańsku Krzysztof Zieniuk, który m.in. uniemożliwił kontakt oskarżonych z adwokatami. Protest przeciwko procesowi nadesłało m.in. 28 laureatów Nagrody Nobla. Lisa skazano na 2,5 roku, Michnika na 3 lata, a Frasyniuka na 3,5 roku więzienia.
• 24 lipca - Sejm znowelizował ustawę o związkach zawodowych, w której zapisano, że w jednym zakładzie pracy może działać tylko jedna organizacja związkowa.
• 31 sierpnia - obchody podpisania Porozumień Sierpniowych ograniczyły się do uroczystych nabożeństw.
• 13 października - wybory do Sejmu. Niezależne demonstracje w Gdańsku i Nowej Hucie. W całym kraju akcja liczenia frekwencji wyborczej - w Gdańsku wyniosła ok. 52% (oficjalnie ok. 70%), a w kraju 66% (oficjalnie 78%).
• 2 listopada - w Olsztynie na skutek pobicia przez milicjantów zmarł student I roku Uniwersytetu Gdańskiego Marcin Antonowicz. Rektor UG, prof. Karol Taylor, za niezależną postawę i domaganie się ukarania winnych zbrodni, został odwołany.
• 19 listopada - w USA powołano Fundację "Solidarność". W skład jej Komitetu Doradczego weszli m.in. Edward Kennedy, Robert Davis, Jeanne Kirkpatrick, Alojzy Mazewski, Jerzy Giedroyć. Dyrektorem fundacji został Piotr Mroczyk.
• 16 grudnia - w czwartą rocznicę śmierci górników z "Wujka" po uroczystej mszy, na którą przybyły delegacje ze wszystkich miast regionu oraz z wielu miast Polski, pochód prowadzony przez robotników z Huty Katowice przemaszerował do kopalni. Przy krzyżu złożono wieńce i kwiaty, a Andrzej Rozpłochowski wygłosił okolicznościowe przemówienie. Rozchodzących się manifestantów zaatakowała milicja.

[edytuj] Rok 1986

• 9 stycznia - w Gdańsku aresztowano działającego w podziemiu od 13 grudnia Borusewicza, który w czasie aresztowania w drukarni próbował uciec i dlatego został przykuty do krzesła, na którym wyniesiono go do milicyjnej suki.
• 16 lutego - delegacje rolników z całej Polski zebrały się w Rzeszowie w piątą rocznicę podpisania Porozumień Ustrzycko-Rzeszowskich. Delegatów witał Józef Ślisz. Uchwalono apel o uwolnienie działaczy chłopskich: Józefa Teligi, Jana Beszty-Borowskiego, Janusza Szkutnika.
• 1 marca - rząd obniżył z 19 do 15% planowaną waloryzację emerytur tzw. starego portfela.
• 26 kwietnia - katastrofa w elektrowni atomowej w Czarnobylu. Władza z opóźnieniem poinformowała o tym społeczeństwo. Od tego czasu nasilały się wystąpienia polskich grup ekologicznych (szczególnie WiP) i protesty wobec budowy elektrowni w Żarnowcu.
• 28 kwietnia - w komunikacie "Sieć" podała, że wzrost cen w okresie od 15 grudnia 1985 r. do 15 marca 1986 r. - po uwzględnieniu korekty na sezonowe zmiany - wyniósł 5,1 proc. Koszt wegetacji, obliczony na podstawie badań budżetów niezamożnych rodzin, w IV kwartale 1985 r. wyniósł średnio 8477 zł, a w marcu 1986 r. - 9200 zł.
• 21 maja - przed sądem w Elblągu rozpoczął się proces Edmunda Krasowskiego, Marii Romanowskiej i Ryszarda Stolarowicza. Krasowski przed procesem przez 5 miesięcy prowadził głodówkę protestacyjną.
• 25 czerwca - sąd wojskowy w Warszawie skazał zaocznie na karę śmierci płk. Ryszarda Kuklińskiego.
• 31 sierpnia - po mszy w Bazylice Mariackiej upamiętniającej rocznicę Porozumień Gdańskich Wałęsa z grupą kilkudziesięciu osób złożył kwiaty pod pomnikiem Poległych Stoczniowców.
• 11 września - zwolniono z więzień m.in. Borusewicza, Lisa i Bujaka. Wraz ze zwolnionymi w lipcu więzienia opuściło 225 więźniów politycznych.
• 30 września - Wałęsa powołał pierwszą od początku stanu wojennego jawną i działającą otwarcie strukturę kierowniczą Związku - Tymczasową Radę NSZZ "S" w składzie: Borusewicz, Bujak, Frasyniuk, Jedynak, Lis, Pałubicki i Pinior. W następnych dniach ujawniły się regionalne struktury Związku w Warszawie, Lublinie, Katowicach i Łodzi. Zaczęły powstawać jawne struktury w zakładach pracy. Komisje zakładowe składały w sądach wnioski o rejestrację.
• 18 listopada - "S" została przyjęta do międzynarodowych central związkowych: Światowej Konfederacji Pracy i Międzynarodowej Konfederacji Wolnych Związków Zawodowych.
• 10 grudnia - powstała Komisja Interwencji i Praworządności NSZZ "S". Jej przewodnictwo objął Romaszewski.

[edytuj] Rok 1987

• 10 marca - Lech Wałęsa powierzył rzecznikowi prasowemu NSZZ "Solidarności" Januszowi Onyszkiewiczowi zadanie utworzenia Komisji Informacji.
• 28 marca - kolejne ustawowe podwyżki cen. Lech Wałęsa dzień później oświadczył: "Po sześciu latach po raz pierwszy mówię: dość! Po raz pierwszy jestem zdecydowanie przeciw! Podwyżka cen pozostaje nadal dla społeczeństwa jedyną oznaką reformy gospodarczej w naszym kraju".
• 29 marca - Tymczasowa Krajowa Rada Rolników "S" wybrała na swego przewodniczącego Józefa Ślisza, przewodniczącego Komisji ds. Realizacji Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich.
• 22 maja - przyleciał do Polski senator Edward Kennedy. Wręczył nagrodę Praw Człowieka im. J. F. Kennedy'ego Zbigniewowi Bujakowi i Adamowi Michnikowi. Złożył kwiaty na grobie ks. Popiełuszki. 24 maja przyjechał do Gdańska, gdzie w kościele św. Brygidy spotkał się z Lechem Wałęsą i mieszkańcami Trójmiasta.
• 1 czerwca - w Dzień Dziecka zainicjowała działalność wrocławska Pomarańczowa Alternatywa.
• 8-14 czerwca - Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. Papież odwiedził Warszawę, Majdanek, Lublin, Tarnów, Kraków, Szczecin, Gdynię, Gdańsk, Jasną Górę i Łódź.
• 1 sierpnia - Lech Wałęsa poinformował, że komitet obchodów 200-lecia uchwalenia konstytucji amerykańskiej mianował go honorowym członkiem komitetu i zaprosił do udziału w obchodach rocznicy. W lipicu Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił przyznanie "Solidarności" na rok 1987 pomocy w wysokości jednego miliona dolarów.
• 31 sierpnia - po mszy w kościele św. Brygidy ok. 5-tysięczna manifestacja dotarła przed pomnik, gdzie została rozpędzona przez zomowców. Manifestacje odbyły się także w Warszawie, Wrocławiu, Lublinie i Bydgoszczy.
• 25 października - na wspólnym posiedzeniu TKK "S" i Tymczasowej Rady NSZZ "S" powołano jednolite kierownictwo - Krajową Komisję Wykonawczą NSZZ "S".
• 27 października - z oficjalną wizytą przybył do Polski wiceprezydent USA George H. W. Bush. Spotkał się z Lechem Wałęsą i złożył kwiaty na grobie ks. Popiełuszki.
• 29 listopada - rządowe referendum w sprawie tempa i zakresu reform - po raz pierwszy władza przyznała się, że nie uzyskała większości. W skali kraju najniższą frekwencję odnotowano w Gdańsku (oficjalnie ok. 44%).

[edytuj] Rok 1988

• 1 stycznia - przestano zakłócać Radio Wolna Europa, a wcześniej inne zachodnie rozgłośnie nadające w języku polskim.
• 16 stycznia - w Ministerstwie Zdrowia został złożony do zaopiniowania statut Fundacji Społecznej "S", która miała się zająć rozdysponowaniem jednego miliona dolarów przyznanych "Solidarności" przez Kongres USA.
• 8 marca - we Wrocławiu aresztowano Waldemara Fydrycha "Majora" (twórca Pomarańczowej Alternatywy) za "zakłócanie porządku publicznego" (w czasie happeningu na Dzień Kobiet pt. "Martyrologia Matki Polki" we Wrocławiu rozdawano kobietom podpaski higieniczne).
• 13 marca - na obradach KKW wyrażono niepokój z powodu represji, które dotknęły studentów w 20. rocznicę Marca '68. Podano także aktualny skład KKW: Lech Wałęsa (przewodniczący), Zbigniew Bujak, Jerzy Dłużniewski, Władysław Frasyniuk, Stefan Jurczak, Bogdan Lis, Andrzej Milczanowski, Janusz Pałubicki, Antoni Stawikowski, Antoni Tokarczuk i Stefan Węglarz.
• 21 kwietnia - na wiecu w Hucie Stalowa Wola zebrało się blisko 5 tys. pracowników. Żądali podwyżek płac o 20 tys. zł oraz zaprzestania represjonowania działaczy Komitetu Założycielskiego NSZZ "S".
• 26 kwietnia - początek strajków w Hucie im. Lenina w Nowej Hucie. Strajkujący zażądali zwiększenia rekompensat do 12 tys. zł. Akcja ZOMO przerwała strajk.
• 2 maja - początek strajku w Stoczni Gdańskiej. Po dwóch dniach stocznię otoczyły oddziały ZOMO i odcięto łączność telefoniczną. Nazajutrz do stoczni z pełnomocnikiem Episkopatu do podjęcia mediacji przyjechali Tadeusz Mazowiecki i Andrzej Wielowieyski. Ich rozmowy z dyrekcją nie dały żadnych rezultatów. Protest stoczniowców poparli strajkiem okupacyjnym jedynie studenci Uniwersytetu Gdańskiego.
• 5 maja - oddziały specjalne MO rozbiły strajk w Hucie im. Lenina w Krakowie. Dyrekcja "zawiesiła" działalność Stoczni im. Lenina w Gdańsku - wysłano pracowników na płatne urlopy. Zastrajkowała komunikacja miejska w Szczecinie.
• 10 maja - bez podpisania porozumień zakończył się strajk w Stoczni Gdańskiej. Strajkujący wyszli z zakładu i w pochodzie udali się do kościoła św. Brygidy.
• 19 czerwca - odbyły się wybory do rad narodowych - "Solidarność" wezwała do ich zbojkotowania. Według oficjalnych informacji frekwencja wyniosła 56%, w woj. gdańskim ok. 40%, a w samym Gdańsku ok. 27%.
• 15 sierpnia - rozpoczął się strajk w kopalni "Manifest Lipcowy" w Jastrzębiu.
• 16-20 sierpnia - strajki okupacyjne objęły kopalnie: "Moszczenica", "Jastrzębie", "XXX-lecia PRL", "Borynia", "ZMP", "Krupiński", "Andaluzja", "1 Maja", "Morcinek", "Brzeszcze", "Jaworzno" i inne. Głównym postulatem było przywrócenie "S".
• 22 sierpnia - początek strajku w Stoczni Gdańskiej i Stoczni Północnej. Powołano MKS. W następnych dniach zastrajkowały także stocznie: Remontowa, "Wisła" i "Radunia".
• 31 sierpnia - gen. Kiszczak spotkał się z Lechem Wałęsą w sprawie podjęcia rozmów przy Okrągłym Stole.
• 1 września - koniec strajków w stoczniach. Po ich zakończeniu powstał Międzyzakładowy Komitet Organizacyjny "S", który był kontynuacją Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego.
• 29 października - rząd Rakowskiego podjął decyzję o likwidacji Stoczni Gdańskiej. Lech Wałęsa uznał tę decyzję za prowokację wymierzoną w ideę porozumienia.
• 30 listopada - telewizyjna debata Lech Wałęsa - Alfred Miodowicz (szef OPZZ). Wałęsa zdecydowanie pokonał swojego oponenta.
• 10 grudnia - Lech Wałęsa wraz z Bronisławem Geremkiem i Andrzejem Wielowieyskim udali się do Paryża na zaproszenie prezydenta Mitteranda, by wziąć udział w uroczystościach z okazji 40-lecia podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela.

[edytuj] Rok 1989

• 19 stycznia - zakończyły działalność Międzyzakładowy Komitet Organizacyjny NSZZ "S" w Gdańsku oraz Regionalna Komisja Koordynacyjna NSZZ "S", a na ich miejsce został utworzony Tymczasowy Zarząd Regionu pod przewodnictwem Bogdana Borusewicza.
• 21 stycznia - na plebanii kościoła św. Karola Boromeusza w Warszawie zamordowano ks. Stefana Niedzielaka.
• 30 stycznia - w Białymstoku zamordowano księdza Stanisława Suchowolca, duszpasterza miejscowej "S".
• 6 lutego - rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu. Negocjacje prowadzono w trzech zespołach: do spraw gospodarki i polityki społecznej, reform politycznych oraz pluralizmu związkowego.
• 3 kwietnia - o trzeciej nad ranem zakończyły się rozmowy w Magdalence.
• 5 kwietnia - zakończyły się obrady Okrągłego Stołu.
• 12 kwietnia - ukazał się ostatni numer "Tygodnika Mazowsze". Redakcja podjęła pracę w "Gazecie Wyborczej".
• 17 kwietnia - Sąd Wojewódzki w Warszawie wpisał po siedmiu latach, czterech miesiącach i czterech dniach ponownie do rejestru związków zawodowych NSZZ "Solidarność".
• 29 kwietnia - na posiedzeniu KKW NSZZ "S" postanowiono m.in. przyjąć w jej skład Bogdana Borusewicza, Lecha Kaczyńskiego i Henryka Wujca. Powołano Prezydium KKW w składzie: Bogdan Borusewicz, Zbigniew Bujak, Władysław Frasyniuk, Stefan Jurczak, Lech Kaczyński, Bogdan Lis, Jacek Merkel, Andrzej Milczanowski, Janusz Pałubicki, Alojzy Pietrzyk, Antoni Tokarczuk i Henryk Wujec.
• 8 maja - ukazał się pierwszy numer "Gazety Wyborczej".
• 2 czerwca - ukazał się pierwszy numer reaktywowanego "Tygodnika Solidarność". Redaktorem naczelnym został ponownie Tadeusz Mazowiecki.
• 4 czerwca - odbyła się pierwsza tura wyborów do Sejmu i Senatu. Kandydaci Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" zdobyli 160 mandatów poselskich (na możliwych do zdobycia 161) i 92 senatorskie.
• 19 czerwca - w drugiej turze wyborów wszyscy kandydaci "Solidarności" - poza jednym - wygrali w swych okręgach wybory. Reprezentacja parlamentarna "S" liczyła po obu turach wyborów 161 posłów i 99 senatorów, PZPR - 173 posłów, ZSL - 76, SD - 27, PAX - 10, UChS - 5, PZKS - 5. Frekwencja wyborcza w pierwszej turze wyniosła ok. 62%, a w drugiej ok. 26%.
• 23 czerwca - ukonstytuował się Obywatelski Klub Parlamentarny "S". Na przewodniczącego wybrano Bronisława Geremka.
• 11 lipca - w Krynicy Morskiej zamordowano ks. Sylwestra Zycha.
• 9 sierpnia - Lech Wałęsa zaproponował utworzenie rządu złożonego z przedstawicieli "S", ZSL i SD.
• 24 sierpnia - Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na urząd Prezesa Rady Ministrów.
• 6 października - wicepremier Leszek Balcerowicz objaśnił założenia reformy gospodarczej i zaznaczył, że "nieuniknione będą bankructwa i bezrobocie, na najbliższy rok nie możemy składać żadnych łatwych obietnic. Tylko taki program daje szansę na wsparcie gospodarcze Zachodu".

• 15 listopada - Wałęsa przemawiał w Kongresie Stanów Zjednoczonych, gdzie został odznaczony Medalem Wolności. Swoje przemówienie rozpoczął od słów rozpoczynających amerykańską konstytucję: We, the People - "My, Naród!", i kontynuował: "Oto słowa, od których chcę zacząć moje przemówienie. Nikomu na tej sali nie muszę przypominać, skąd one pochodzą, nie muszę też przypominać, że ja, elektryk z Gdańska, też mam prawo się nimi posługiwać." Przyjęto go z wielkim aplauzem.
• 28 grudnia - Sejm przyjął po trwającej zaledwie 11 dni pracy dziesięć ustaw gospodarczych, które w miejsce realnego socjalizmu wprowadzały podwaliny kapitalizmu.
• 29 grudnia - Sejm PRL uchwalił zmiany w konstytucji: nowa nazwa kraju - Rzeczpospolita Polska; nowy herb - orzeł w koronie; władza zwierzchnia należy do narodu a nie do "przewodniej siły".

[edytuj] Zobacz też

• Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność po roku 1989

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Solidarność w Regionie Toruńskim