Kwidzyn
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°44'09" N 018°55'51" E
Kwidzyn | |||||
|
|||||
Województwo | pomorskie | ||||
Powiat | kwidzyński | ||||
Gmina - rodzaj |
Kwidzyn miejska |
||||
Burmistrz | Andrzej Krzysztof Krzysztofiak (e-mail) |
||||
Powierzchnia | 21,82 km² | ||||
Położenie | 53° 44'9'' N 18° 55'51'' E |
||||
Wysokość | 42 m n.p.m. | ||||
Liczba mieszkańców (2004) - liczba ludności - gęstość |
40 008 1738,2 os./km² |
||||
Strefa numeracyjna (do 2005) |
55 | ||||
Kod pocztowy | 82-500 | ||||
Tablice rejestracyjne | GKW | ||||
TERC10 (TERYT) |
6222907011 | ||||
Miasta partnerskie | Celle Olofström Bar |
||||
Położenie na mapie Polski |
|||||
Urząd miejski3
ul. Warszawska 1982-500 Kwidzyn tel. 0-55 646-47-00; faks 0-55 646-47-03 (e-mail) |
|||||
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons | |||||
Strona internetowa miasta |
Kwidzyn (niem. Marienwerder) - miasto i gmina w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, położone nad Liwą, prawym dopływem Nogatu. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa elbląskiego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Pomezańskie grodzisko o nazwie Kwedis (w zapisach kronikarskich wymieniana jako Quedin, Queden) istniało w XI wieku. Najprawdopodobniej zostało zniszczone podczas walk toczonych na tych terenach. Osada, została ponownie założona przez zakon krzyżacki w 1233 r. Gród otrzymał prawa miejskie po lokacji na prawie chełmińskim w 1233 lub 1235. Miasto zostało zniszczone podczas walk prusko-krzyżackich w 1243 r. Odbudowane przez krzyżaków. W latach 1285-1587 stolica biskupstwa pomezańskiego. Ponowna lokacja miasta miała miejsce w 1336 r, od tego roku oficjalna nazwa brzmiała Marienwerder. W 1440 roku powstał tu Związek Pruski. Po wojnie trzynastoletniej (1466) pozostał przy Prusach jako polskie lenno. Od 1772 roku siedziba departamentu, od 1818 rejencji w prowincji Prusy Zachodnie. W 1920 roku odbył się tutaj plebiscyt, w wyniku którego pozostał w granicach Niemiec, tym razem jako siedziba rejencji zachodniopruskiej w Prusach Wschodnich. 30 stycznia 1945 roku opustoszały Kwidzyn został zajęty bez walki przez Armię Radziecką i zamieniony w szpital polowy dla ok. 20 tys. rannych. Rosjanie, opuszczając miasto, spalili zabytkową starówkę wraz z ratuszem. Od 1945 roku w granicach Polski. Od 1999 roku miasto powiatowe w województwie pomorskim.
[edytuj] Zabytki
Do ostatniej wojny Kwidzyn posiadał starówkę z ratuszem i kamienicami podcieniowymi, w znacznej większości zniszczonymi przez wojska radzieckie. Z pozostałych zabytków zachowały się:
- zespół zamkowo-katedralny:
- zamek kapituły pomezańskiej wzorowany na zamkach krzyżackich. Prawie kwadratowy, czteroskrzydłowy z krużgankowym dziedzińcem wewnętrznym. Naroża są akcentowane kwadratowymi wieżami, z wyjątkiem naroża pd.-wsch., gdzie stoi wysoka główna wieża, będąca jednocześnie dzwonnicą katedry. Do elewacji zachodniej dostawione jest największe na terenie państwa krzyżackiego gdanisko, połączone z zamkiem gankiem wspartym na 5 wysokich arkadach. Od północy znajduje się wieża studzienna połączona dwiema arkadami z zamkiem, tzw. małe gdanisko. Zamek zaczęto budować ok. 1322, ukończono w drugiej połowie XIV w. Skrzydła południowe i zachodnie zostały rozebrane w końcu XVIII w., od tego czasu wnętrza kilkakrotnie przebudowywano na potrzeby urzędów, a w latach 1855-75 budowlę poddano rekonstrukcji. Obecnie mieści się tutaj muzeum.
- katedra św. Jana Ewangelisty (budowę rozpoczęto na przełomie XIII i XIV wieku). Katedra jest trójnawową pseudobazyliką o charakterze obronnym, ściana zachodnia włączona jest do skrzydła zamkowego. Wspólna, zamku i katerdy jest też wieża dzwonna. Wieżyczki we wschodnich narożnikach wraz z gankami strzelniczymi umieszczonymi nad nawami bocznymi także wchodziły do systemu obronnego kompleksu katedralno-zamkowego. Wejścia do katedry umieszczono w elewacjach bocznych. Przed wejściem południowym w 1586 r. dobudowano kruchtę, w której wykorzystano wczesnogotyckie rzeźbione elementy z poprzedniego kościoła lub z rozebranego w XVI w. zamku biskupiego. Nad kruchtą znajduje się mozaika z ok. 1380 r., restaurowana w 1902 r., z przedstawieniem męczeństwa św. Jana Ewangelisty. Wnętrze przekryte jest sklepieniami gwiaździstymi z wykorzystaniem systemu pseudowiązanego. Dwukondygnacyjne prezbiterium związane jest z pobudowaniem w XIX wieku krypty grzebalnej biskupów pomezańskich. Wyposażenie z XVI-XIX w., m.in. konfesjonał z 1716 r., późnogotycki tron biskupi z ok. 1510 r., kazalnica z 1634, płyty nagrobne z XVII wieku, tryptyk malowany z 1570 r., manierystyczne epitafia burmistrza Augusta Milde (1602) i Georga von Rembau (1619). W czasie ostatniej wojny zaginęła gotycka szafa relikwiarzowa bł. Doroty z XIV w. Na ścianach malowidła gotyckie przemalowane w XIX wieku (część polichromi w nawie południowej, nadal znajduje się pod tynkiem). Do drugiego od wschodu przęsła nawy północnej dostawiono w 1705 kaplicę grobową Ottona Friedricha von Groebena.
- przy kościele znajduje się cela, w której ostatni rok życia spędziła błogosławiona Dorota z Mątowów
- fragmenty murów miejskich z XIV w.
- ruiny wieży ratusza z XIV w., rozbudowywanego w XIX i zniszczonego w czasie wojny
- tzw. pałac Fermora z lat 1757-1763, rozbudowany na siedzibę władz rejencji w XIX w., z płaskorzeźbionym fryzem z 1802 r.
- dawny szpital św. Jerzego z XVIII w., przebudowany w latach 1859-60
- budynek Wyższego Sądu Ziemskiego z lat 1798-1800
- domy klasycystyczne z około 1800 r.
- spichlerz szachulcowy z początku XIX w.
- dawna synagoga z lat 1830-32
- dawne Gimnazjum Królewskie z lat 1835-38 i 1873
- kościół Św. Trójcy z lat 1846-1858 zbudowany w tzw. stylu arkadowym (Rundbogenstil) wg projektu K. F. Schinkla
- dawna siedziba Zachodniopruskiego Ziemstwa Kredytowego z lat 1864-66, rozbudowana w 1879 r., w 1920 roku siedziba Komisji Plebiscytowej, obecnie sąd rejonowy
- neogotycki zespół koszar wojskowych z lat 1877-79 (budynek sztabu, koszary, wartownia, hala sportowa, ujeżdżalnia, magazyn)
- kaplica metodystów z końca XIX w.
- kaplica staroluterańska (obecnie rzym.-kat.) z końca XIX w.
- spichlerze murowane z XIX w.
- kamienice i domy z okresu od końca XIX do początku XX w.
- budynek dawnego Urzędu Finansowego z końca XIX w.
- neogotycka poczta z lat 1911-13
- zespół zabudowy dawnej Królewskiej Stadniny Koni z lat 1907-10 (w Miłosnej)
- Urząd Miasta z lat 1918-25
- budynki z okresu międzywojennego: konsulat Polski (ob. przedszkole), Gimnazjum Polskie z lat 1934-36, szkoła zawodowa (ob. szkoła podstawowa)
[edytuj] Gospodarka
Ośrodek przemysłu papierniczego (International Paper-Kwidzyn SA), elektronicznego (zakłady Jabil, Lacroix) i przetwórstwa owocowo-warzywnego(Warmińskie Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego).
[edytuj] Edukacja
- Wyższa Szkoła Zarządzania w Kwidzynie
- I Liceum Oglnokształcące im. Dr Władysława Gębika w Kwidzynie dawne Polskie Gimnazjum
- II Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Kwidzynie
- Społeczne Liceum Ogólnokształcące i Społeczne Gimnazjum w Kwidzynie
[edytuj] Sport
- piłka koszykowa - mężczyźni - MTS Basket Kwidzyn - zespół I Ligi w sezonie 2005/2006
- piłka ręczna - mężczyźni - MMTS Kwidzyn - zespół Ekstraklasy w sezonie 2004/2005
- piłka ręczna - kobiety - MMTS Kwidzyn - zespół I Ligi w sezonie 2004/2005
- piłka nożna - mężczyźni - KOP Rodło Kwidzyn - zespół III Ligi 2 gr. w sezonie 2006/2007
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Kwidzyński Informator Internetowy
- Forum e-kwidzyn.pl przeznaczone dla mieszkańców i miłośników miasta
- http://elblag.euh-e.edu.pl/okolice/kwidzyn/index.html
- Kolorowe zdjęcie satelitarne z sierpnia, 2004
- Zdjęcie satelitarne wykonane w 1987
- Mapy i zdjęcia satelitarne