Jan Mayen (wyspa)
Z Wikipedii
Jan Mayen – niewielka wyspa wulkaniczna w Arktyce, ok. 500 km na wschód od Grenlandii; oblewają ją wody Oceanu Arktycznego: Morze Grenlandzkie od północy, Cieśnina Duńska od zachodu i Morze Norweskie od południa i wschodu. Od 1930 r. administracyjnie przynależy do Norwegii.
Powierzchnia 372,5 km² większość obszaru zajmują tereny wyżynne i górskie (najwyższy szczyt - czynny wulkan Beerenberg - 2277 m n.p.m., drugi co do wysokości w Europie; ostatnia erupcja 1985), liczne lodowce. Strefa klimatu polarnego, występuje roślinność tundrowa. Liczne kolonie ptaków i fok.
[edytuj] Historia
Wyspa została odkryta przez Henry'ego Hudsona w 1607, oficjalnie przez Anglika Jana May'a w 1614 roku. W późniejszych latach stanowiła bazę holenderskich wielorybników. Sezonowo przebywało na niej do 1000 osób. Opuszczona w związku z wytępieniem wielorybów żyjących w okolicznych wodach, od połowy XVII wieku była zapomnianym skrawkiem lądu, kilkakrotnie tylko odwiedzanym przez statki.
W związku z ogłoszeniem pierwszego Międzynarodowego Roku Polarnego 1882/83, austrowęgierska ekspedycja spędziła na Jan Mayen cały rok, prowadząc badania i kartując powierzchnię wyspy.
Na początku XX w. pojawiali się na niej norwescy myśliwi, polujący na lisy i niedźwiedzie polarne, jednak przetrzebienie ich populacji i skrajnie trudne warunki życia szybko zmusiły ich do opuszczenia wyspy. W 1921 powstała tu norweska stacja meteorologiczna, zaś w 1930 uznano ją za część terytorium Norwegii.
W czasie II wojny światowej wyspa, w przeciwieństwie do reszty kraju, nie dostała się pod okupację niemiecką. W 1941 stacja meteorologiczna wznowiła, przerwaną rok wcześniej, działalność. W 1943 Amerykanie wybudowali w północnej części wyspy stację radiolokacyjną. W okresie powojennym, aż do 1959 aktywność ludzka na wyspie ograniczała się do obserwacji meteorologicznych, powstała również stacja radiowa, utrzymująca kontakt ze statkami rybackimi. W 1959 r. podjęto decyzję o lokalizacji na Jan Mayen stacji systemu radionawigacyjnego LORAN (Long Range Navigation) dla potrzeb NATO.
Wyspa nie ma stałych mieszkańców, z wyjątkiem obsługi wspominanych stacji (kilkadziesiąt osób).
[edytuj] Linki zewnętrzne:
Albania • Andora • Austria • Belgia • Białoruś • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Kazachstan • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Ukraina • Watykan • Węgry • Wielka Brytania • Włochy
Terytoria zależne: Gibraltar • Guernsey • Jan Mayen • Jersey • Svalbard • Wyspa Man • Wyspy Owcze
Terytoria autonomiczne (stanowią integralną część państw): Athos (Grecja) • Azory (Portugalia) • Baszkiria (Rosja) • Czuwaszja (Rosja) • Gagauzja (Mołdawia) • Irlandia Północna (Wielka Brytania) • Kałmucja (Rosja) • Karelia (Rosja) • Komi (Rosja) • Kosowo (Serbia) • Krym (Ukraina) • Mari Eł (Rosja) • Mordwa (Rosja) • Naddniestrze (Mołdawia) • Nieniecki Okręg Autonomiczny (Rosja) • Szkocja (Wielka Brytania) • Tatarstan (Rosja) • Udmurcja (Rosja) • Walia (Wielka Brytania) • Wojwodina (Serbia) • Wyspy Alandzkie (Finlandia)
