Autostrada A4 (Polska)

Z Wikipedii

Podstawowe dane
Proj. długość:	670 km
Zbudowano:	ok. 375 km
Województwa:	dolnośląskie, opolskie, śląskie, małopolskie, podkarpackie
Mapa
Zdjęcie
Autostrada A4, Katowice, węzeł Mikołowska (z DK81)
Przebieg trasy
A 4E40  Niemcy przejście graniczne PL-D Jędrzychowice — Ludwigsdorf most nad Nysą Łużycką (340 m) (2) Zgorzelec 4 [1]   (proj) MOP Żarska Wieś (proj) Godzieszów 296   (proj) parking Czerna (proj) most nad Czerną Wlk. (proj) most nad Kwisą (proj) most nad Bobrem (proj) Bolesławiec 297   (proj)  MOP Kraśnik Dolny (51) Krzyżowa A18E36 Legnicka SSE - Obszar Krzywa (58) Krzywa 4 94   (proj)  MOP Osetnica   (proj)  MOP Jadwisin (69) Chojnów 328   (proj)  parking Pawlikowice   (proj)  parking Strupice (80) Złotoryja 364 (proj) Legnica S3E65 (90) Nw. Wieś Legn. 3E65   (proj)  MOP Gniewomierz Mikołajewice Wądroże Wlk.   (proj)  MOP Rębienica (111) Budziszów 345   (proj)  parking Jarosław   (proj)  parking Pichorowice (124) Kostomłoty 5   (proj)  MOP Piotrowice   (proj)  MOP Stróża (136) Kąty Wrocł. 346 Pietrzykowice   (proj)  parking Sadków   (proj)  parking Różaniec (proj) Nowa Wieś A8E67 (150) Bielany Wrocł. 5 8E67 (162) Krajków 395   parking Krajków (174) Brzezimierz 396    MOP Oleśnica Mała    MOP Witowice (184) Owczary 39 (191) Przylesie 401    parking Jankowice Wlk.    parking Wierzbnik most nad Nysą Kłodzką    MOP Młyński Staw    MOP Rzędziwojowice (220) Prądy 46    parking Prószków    parking Przysiecz (241) Dąbrówka 45 most nad Odrą (403,23 m) (248) Gogolin 423 Krapkowice 409    MOP Wysoka    MOP Góra Św. Anny Olszowa 426 (275) Nogowczyce 88    parking Proboszczowice    parking Chechło (284) Łany 40 (293/297) Kleszczów 88 94 [2] (305) Ostropa 408 (proj) PPO Żernica Bojków 78 (316) Sośnica 44 A1E75 (321) Ruda Śląska-Wspólna (325) Ruda Śląska-Wirek 925    MOP Ruda Śląska-Wirek    MOP Ruda Śląska-Halemba (331) Chorzów-Batory (336) Katowice-Mikołowska 81 (338) Katowice-Francuska (341) Katowice-Murckowska 86 Odcinek koncesyjny SAM S.A. (347) Mysłowice (350) Brzęczkowice S1E75 E462 (352) PPO Mysłowice-Brzęczkowice (361) Jaworzno-Jeleń   (362) MOP Zastawie (366) Jaworzno-Byczyna 79 (369) Chrzanów II 933 (372) Chrzanów I 79   (397)  MOP Morawica   (398)  MOP Aleksandrowice (400) PPO Balice (401/411) Balice I S7E77 [3] (412) Balice II (417) Kraków-Mirowska (a. Piekary) most nad Wisłą (stopień wodny "Kościuszko") (419) Tyniec (a. Tyniecka) (423) Sidzina 44 (427) Opatkowice (a. Zakopiański) 7E77 S7E77 (429) Łagiewniki (a. Sapiehy) (435) Kraków-Wielicka (a. Wieliczka) 4 94 (proj) Bieżanów S7E77   (proj)  parking Podłęże   (proj)  parking Zakrzów (proj) PPO Staniątki (proj) Szarów 75   (proj)  MOP Kłaj   (proj)  MOP Stanisławice (proj) Bochnia 965 (proj) Brzesko 768   (proj)  parking Mokrzyska   (proj)  parking Bagno (proj) Tarnów-Wierzchosławice 975   (proj)  MOP Rudka   (proj)  MOP Komorów (proj) Tarnów-Krzyż 73 (proj) Dębica-Żyraków (proj) Dębica-Pustynia (proj) Ropczyce-Sędziszów (proj) Rzeszów-Zachód (proj) Rzeszów-Centrum 9E371 (proj) Rzeszów-Wschód 19 (proj) Łańcut (proj) Przeworsk (proj) Jarosław-Wierzbna 4 (proj) Jarosław-Pawłosiów (proj) Radymno 77 przejście graniczne PL-UA Korczowa — Krakowiec M10E40  Ukraina
Opis użytych symboli
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Autostrada A4 – polska autostrada w południowej części kraju. Po ukończeniu budowy, stanowić będzie polski odcinek drogi międzynarodowej E40.

[edytuj] Przebieg A4

Kontynuując bieg niemieckiej autostrady A4 z kierunku Drezna, na terenie Polski przebiegać będzie od przejścia granicznego do Niemiec Jędrzychowice-Ludwigsdorf koło Zgorzelca poprzez Legnicę, Wrocław, Opole, Gliwice, Katowice, Kraków, Tarnów, Rzeszów do przejścia granicznego na Ukrainę w Korczowej. Łączna długość autostrady wyniesie ok. 670 km.

W okolicy Bolesławca (węzeł Krzyżowa) A4 połączy się z A18 prowadzącą od przejścia granicznego do Niemiec Olszyna-Forst (kierunek Berlin).
W węźle Nowa Wieś skrzyżuje się z planowaną autostradą A8 (autostradową obwodnicą Wrocławia) prowadzącą do węzła Pawłowice we wrocławskiej dzielnicy Psie Pole.
Kolejnym ważnym węzłem będzie Sośnica, gdzie zaprojektowane jest przecięcie ze szlakiem biegnącej południkowo, autostrady A1 (Gdańsk – Gorzyczki).

W rejonie Góry Świętej Anny jest drogą trzypasmową.

[edytuj] Historia budowy

Autostrada A18 i ruiny budowy niemieckiej autostrady Wrocław-Drezno ("A4") w okolicach Bolesławca – zdjęcie satelitarne Landsat, wykonane około 2000

Trasa Berlin – Gliwice została wytyczona w okresie III Rzeszy jako (niem.) Reichsautobahn (RAB) 9 (Berlin – Wrocław) i RAB 29 (Wrocław – Gliwice). Jedynym istniejącym na ziemiach polskich po zakończeniu II wojny światowej odcinkiem przyszłej A4, oznaczonym jako autostrada, był oddany do ruchu w 1936 roku fragment Krzywa – Wrocław (Bielany Wroc.) o długości ok. 92 km. Do 1945 roku zdołano zbudować także krótki dwujezdniowy odcinek w Gliwicach, oraz odcinki jednojezdniowe Wrocław (Bielany Wroc.) – Brzeg (Owczary) i Ujazd (Nogowczyce) – Gliwice. Odcinek Owczary – Nogowczyce był w budowie, ale nie został ukończony. Prowadzono też prace na odcinku Zgorzelec – Bolesławiec – pozostałości prac ziemnych są gdzieniegdzie widoczne na tym odcinku do dzisiaj (patrz zdjęcie satelitarne).

Przy budowie odcinków budowanych podczas II wojny światowej pracowali robotnicy przymusowi i więźniowie filii obozu koncentracyjnego KL Auschwitz.

Autostrada A4 w okolicach Krakowa

Wschodni koniec autostrady A4 (widoczny po prawej brązowy drogowskaz do kopalni soli w Wieliczce)

Poniemiecka autostrada przetrwała bez zmian i większych remontów aż do lat 90. XX w. Przed 1989 rokiem podjęto pewne prace w celu wypełnienia luki na odcinku Owczary – Nogowczyce, ale ostatecznie zbudowano tylko krótki (16 km) dwujezdniowy odcinek od węzła Opole (Prądy) na zachód do mostu nad Nysą Kłodzką. Przez te kilkadziesiąt lat nawierzchnia autostrady zrobiona z betonowych płyt uległa poważnej deformacji. Niektórzy złośliwie nazywali tę autostradę "najdłuższymi schodami nowoczesnej Europy", nawiązując do tytułu wyświetlanego w TVP w latach 80. i kilkakrotnie później serialu filmowego "Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy".

Odcinek A4 zarządzany obecnie przez SAM S.A., budowany był ze wschodu na zachód i stąd bierze się odwrotna do oficjalnego "zwrotu" autostrady numeracja węzłów w rejonie Chrzanowa, czy też (skorygowany dopiero w roku 2000) anormalny pikietaż tego fragmentu, którego wartość początkowo rosła zgodnie z kierunkiem budowy, nie zaś, jak na pozostałych fragmentach z zachodu na wschód. Ten etap powstawał przez ponad 13 lat i był uruchamiany:

• 1983, 3 stycznia: odcinek Chrzanów I – Balice I (bez węzłów) o dł. 29,1 km,
• prawdopodobnie w 1984: węzeł Chrzanów I
• prawdopodobnie w 1986: węzeł Balice I razem z fragmentem północnego obejścia Krakowa oznaczanym wówczas jako A4a lub A41 (obecnie tymczasowo S7)
• 1986, 22 listopada: odcinek Byczyna - Chrzanów I o dł. 6 km,
• 1990, 29 listopada: jezdnia północna odcinka Mysłowice - Byczyna o dł. 18,8 km
• 1991, 4 września: jezdnia południowa odcinka Mysłowice - Byczyna o dł. 18,8 km
• 1996, 30 października: odcinek Katowice-Murckowska - Mysłowice o dł. 6,3 km

Pozostałe fragmenty autostrady oddawane były w następującej kolejności:

• 1988, 8 grudnia: odcinek Balice I - Kraków-Tyniecka o dł. 7,4 km (oznakowany jako autostrada w 2002)
• 1993: odcinek Kraków-Tyniecka - Sidzina o dł. 4 km (oznakowany jako autostrada w 2002)
• 1994, 15 lipca: odcinek granica państwa - Jędrzychowice o dł. 1,7 km dla ruchu towarowego, ruch osobowy od 1 sierpnia 1996
• 1995, 27 października: odcinek Sidzina - Opatkowice o dł. 4,7 km (oznakowany jako autostrada w 2002)
• 1995: 700-metrowy odcinek na wschód od węzła Opatkowice (oznakowany jako autostrada w 2002)
• 1996, 30 października: odcinek Katowice-Francuska - Katowice-Murckowska o dł. 2,3 km
• 1999, 10 listopada: odcinek Katowice-Mikołowska - Katowice-Francuska o dł. ok. 2 km
• 2000, 30 września: odcinek Przylesie - Prądy o dł. 28,7 km
• 2000, 16 grudnia: odcinki Bielany Wrocławskie - Przylesie o dł. 40,7 km oraz Prądy - Dąbrówka o dł. 21,4 km
• 2001, 26 lipca: odcinek Dąbrówka - Nogowczyce o dł. 34,4 km
• 2001, 30 listopada: odcinek Chorzów-Batorego - Katowice-Mikołowska o dł. 4,4 km
• 2002, 19 grudnia: kontynuacja budowy południowego obejścia Krakowa: dwie jezdnie na dł. 5,9 km, dalej na wschód tylko jezdnia południowa o dł. 1,1 km do węzła Kraków-Wielicka
• 2003, 3 września: północna jezdnia od zachodu do węzła Kraków-Wielicka o dł. 1,1 km
• 2003, 4 grudnia: odcinek Nogowczyce - Kleszczów o dł. 17,9 km
• 2004, wrzesień: zmodernizowana jezdnia południowa odcinka Wądroże Wlk. - Bielany Wroc.
• 2005, 25 stycznia: odcinek Sośnica - Chorzów-Batorego o dł. 15,7 km
• 2005, 28 października: odcinek Kleszczów – Sośnica o dł. 19,1 km
• 2005, 15 grudnia: zmodernizowany odcinek Krzywa - Nw. Wieś Legn. o dł. ok. 32 km
• 2005, 15 grudnia: zmodernizowana jezdnia południowa odcinka Nw. Wieś Legn. - Wądroże Wlk.
• 2006, 28 sierpnia: zmodernizowana jezdnia północna odcinka Nw. Wieś Legn. - Bielany Wroc. o dł. ok. 62 km

[edytuj] Istniejące odcinki

W chwili obecnej istnieją następujące odcinki autostrady A4:

• Jędrzychowice – Zgorzelec (1,7 km, krótki odcinek tuż przy granicy),
• Krzyżowa – Wrocław – Opole – Katowice – Kraków (około 370 km, najdłuższy odcinek autostrady w Polsce).

[edytuj] Opłaty

Odcinek Katowice – Kraków o długości 61 km jest pierwszym w kraju odcinkiem płatnej autostrady (koncesjonariusz: Stalexport Autostrada Małopolska S.A.), i niestety niemalże od momentu oddania do użytku w remoncie, z licznymi ograniczeniami prędkości i objazdami. Pod koniec grudnia 2005 NIK zwróciła się do Ministra Transportu i Budownictwa z wnioskiem o odebranie spółce Stalexport koncesji na eksploatację tego odcinka A4.
Opłata za przejazd odbywa się w umieszczonych w poprzek głównych jezdni autostrady dwóch punktach poboru opłat (PPO), w "bramkach" których dokonuje się płatności. Taki system poboru myta znacząco wpływa na obniżenie płynności ruchu na drodze, bowiem każdorazowo w celu wniesienia opłaty konieczne jest ustawienie się w kolejce i zatrzymanie pojazdu.

We wrześniu 2006 GDDKiA planuje ogłosić przetarg na budowę do końca 2008 roku miejsc poboru opłat za przejazd odcinkiem A4 pomiędzy Wrocławiem a Górnym Śląskiem. Na 2007 rok planowane jest rozpoczęcie budowy stacji benzynowych na tym fragmencie A4. Odcinek ten nie będzie operowany przez koncesjonariusza i opłaty za przejazd tą częścią autostrady bezpośrednio zasilą Krajowy Fundusz Drogowy.

Przejazd odcinkami autostrady A4 między poszczególnymi stacjami poboru opłat (SPO) na obszarze Gliwic, oraz pomiędzy Gliwicami a Katowicami (Ostropa – Bojków – Katowice-Murckowska) jest (lub pozostanie) bezpłatny. ^[4]

[edytuj] Plany na przyszłość

W najbliższych latach planowane jest rozpoczęcie budowy następujących odcinków:

• Zgorzelec – Krzyżowa: 51,4 km długości (wzmocnienie istniejącego fragmentu od granicy państwa do węzła Zgorzelec o długości 1,7 km i budowa 49,7 km nowej autostrady w dwóch częściach – 20,3 km oraz 29,4 km); odcinek powinien być gotowy w 19 miesięcy od daty rozpoczęcia robót, a plac budowy zostanie przekazany wyłonionemu w przetargu wykonawcy najwcześniej 28 lutego 2007.
  

Pierwszy przetarg na budowę tego odcinka został unieważniony 15 września 2005. Drugi przetarg ogłoszono 8 grudnia tego samego roku, by go unieważnić już w tydzień później – 15 grudnia. Kolejny, trzeci przetarg ogłoszono 3 stycznia 2006 (plik pdf), który został unieważniony w lutym 2006 przez Zespół Arbitrów Urzędu Zamówień Publicznych. Czwarty przetarg ogłoszono 9 marca 2006 i po jedenastokrotnym przesuwaniu terminu, ostatecznie oferty otwarto 24 lipca 2006.

• Wieliczka – Szarów: 19,9 km długości (od km 436+000 do km 455+900). Pozwolenie na budowę wydano 24 listopada 2005 a 27 czerwca 2006 ogłoszono przetarg na budowę tego odcinka z 24-miesięcznym terminem ukończenia. Na początku października tego samego roku zakończono postępowanie prekwalifikacyjne. Otwarcie ofert ma nastąpić 13 listopada, a 1 grudnia GDDKiA ma dokonać wyboru oferenta. Przewidywany termin podpisania umowy z wyłonionym wykonawcą, to I kwartał 2007 roku.

Wg komunikatu Ministerstwa Transportu z posiedzenia Rady ds. Autostrad w dniu 12 lipca 2006, zakłada się, że następujące odcinki autostrady A4 powstaną w latach: ^[5]

• Szarów – Tarnów: 56,9 km; do roku 2011,
• Tarnów – Rzeszów: do roku 2013.

[edytuj] Zobacz też

• droga krajowa nr 4
• droga krajowa nr 94
• trasa europejska E40

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Stowarzyszenie Samorządowe A4 w Opolu
• Strona o autostradzie Berlin-Wrocław
• Strona o budowie odcinka Zgorzelec-Krzyżowa
• fotografie autostrady A4:
  • węzeł Bielany Wrocławskie na fotografii ze stron KWP we Wrocławiu
  • węzeł Bielany Wrocławskie na zdjęciach satelitarnych w serwisie maps.google.com
  • węzeł Kraków-Łagiewniki na zdjęciach satelitarnych w serwisie maps.google.com
  • węzeł Kraków-Wielicka na zdjęciach satelitarnych w serwisie maps.google.com
  • Jak powstaje betonowa autostrada A4
• Wyniki kontroli NIK wykonywania postanowień umowy koncesyjnej na budowę przez przystosowanie autostrady A4 na odcinku Katowice-Kraków do wymogów autostrady płatnej i jej eksploatację (2006)
• Wyniki kontroli NIK zabezpieczenia interesów Skarbu Państwa w umowach koncesyjnych na budowę i eksploatację autostrad A2 i A4 (2006)

[edytuj] Przypisy

1. ↑ pikietaż drogi niepewny, ze względu na brak spójnego źródła informacji w GDDKiA
2. ↑ nieciągłość pikietażu w węźle Kleszczów wynosi ponad 3 km
3. ↑ nieciągłość pikietażu w węźle Balice I wynosi niemal 11 km
4. ↑ wg rzecznika GDDKiA
5. ↑ komunikat MT

Autostrady w Polsce

A1 • A2 • A4 • A6 • A8 • A18