Australia
Z Wikipedii
Commonwealth of Australia | |||||
|
|||||
Dewiza: brak (dawniej Advance Australia) | |||||
Język urzędowy | angielski | ||||
Stolica | Canberra | ||||
Ustrój polityczny | monarchia konstytucyjna | ||||
Głowa państwa | królowa Elżbieta II | ||||
W jej imieniu | gubernator generalny Michael Jeffery |
||||
Szef rządu | premier John Howard | ||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
6. na świecie 7 686 850 km² 1% |
||||
Liczba ludności • całkowita (2006) • gęstość zaludnienia |
53. na świecie 20,555,300 3 osób/km² |
||||
Niepodległość | od Wielkiej Brytanii 1 stycznia 1901 |
||||
Jednostka monetarna | dolar australijski (AUD) | ||||
Strefa czasowa | UTC od +8 do +11 – zima UTC +9 do +12 – lato |
||||
Hymn państwowy | Advance Australia Fair (Naprzód, piękna Australio) |
||||
Kod ISO 3166 | AU | ||||
Domena internetowa | .au | ||||
Kod samochodowy | AUS | ||||
Kod telefoniczny | +61 | ||||
Australia – państwo obejmujące cały kontynent australijski, leżące nad oceanem Indyjskim i Spokojnym. Stanowi szóste pod względem powierzchni państwo świata.
Spis treści |
[edytuj] Pochodzenie nazwy
Z łaciny terra australis incognita - "nieznany południowy kraj". Dawni europejscy odkrywcy widząc, że masa lądowa Australii przekracza ich wyobrażenia, nadali taką opisową nazwę. Odkrywcy holenderscy nazywali kontynent Australisch lub "Hollandia Nova".
[edytuj] Ustrój polityczny
Australia jest członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów, zachowującym w aktach prawnych nazwę dominium. Ustrojem politycznym jest formalnie monarchia konstytucyjna. Konstytucja z 1900 (z późniejszymi zmianami); głową państwa jest Królowa Australii (obecnie Elżbieta II Windsor) reprezentowana przez gubernatora generalnego. Tytuł Królowej Australii został nadany panującemu monarsze brytyjskiemu w 1971 przez australijski parlament.
Głową państwa jest gubernator generalny Australii Michael Jeffery reprezentujący królową Australii Elżbietę II. Premierem Australii jest John Howard. Władzę ustawodawczą sprawuje 2-izbowy parlament, wyłaniany w wyborach powszechnych: Senat o kadencji 6-letniej, liczący 76 senatorów: po 12 przedstawicieli każdego stanu i po 2 przedstawicieli Terytorium Północnego i Australijskiego Terytorium Stołecznego (co 3 lata połowa składu jest odnawiana) oraz Izba Reprezentantów o kadencji 3-letniej, licząca 148 deputowanych, wybieranych proporcjonalnie do liczby ludności; system wyborczy do Senatu jest mieszany.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd formalnie pod przewodnictwem gubernatora generalnego, a faktycznie z premierem na czele, powołany przez gubernatora generalnego w imieniu królowej i odpowiedzialny przed Izbą Reprezentantów; do wyłącznej kompetencji władz federalnych należą sprawy: obrony, polityki zagranicznej, handlu zagranicznego i imigracji.
Prawa wyborcze (ograniczone cenzusami osiadłości) przysługują obywatelom, którzy ukończyli 18 lat. Wybory w Australii są obowiązkowe dla wszystkich obywateli, kara za nieoddanie głosu wynosi $50. Według przepisów wyborczych obywatel zobowiązany jest oddać ważny głos.
Wymiar sprawiedliwości sprawują: Federalny Sąd Najwyższy, Sąd Federalny (sprawy gosp. i bankructwa), Australijski Sąd Rodzinny oraz stanowe sądy najwyższe i sądy jednostek terytorialnych.
Każdy stan ma własną konstytucję, 2-izbowy organ ustawodawczy (z wyjątkiem Queenslandu, gdzie istnieje parlament 1-izbowy) i rząd stanowy; na czele stanów stoją gubernatorzy mianowani przez monarchę bryt. na wniosek rządu Australii; stany dzielą się na hrabstwa, okręgi i miasta (z organami samorządowymi radami municypalnymi).
[edytuj] Historia
Zobacz więcej: Historia Australii
Australia została odkryta przez Portugalczyków, którzy w tym czasie zakładali swe bazy handlowe w Indiach, Azji Płd.-Wsch. i w Chinach. Australia ich jednak nie zainteresowała, gdyż wydawała się niezamieszkała i nieprzyjazna dla Europejczyków pod względem przyrodniczym i klimatycznym. Podobnie Holendrzy, którzy penetrowali w XVII wieku zachodnie i północne wybrzeża kontynentu, zadowolili się jedynie nazwaniem go Nową Holandią. Badania donoszą ,że Australia była już zasiedlona 60 tyś. lat temu przez ludzi przybyłych z Azji. Byli to Aborygeni. W 1787 r. na teren owego kontynentu przybył biały człowiek- statki z więźniami z Anglii, Szkocji, Walii. Większość więźniów po odbyciu kary osiedliła się na Australijskich ziemiach
[edytuj] Geografia
Zobacz więcej: Geografia Australii
Australia to szósty pod względem wielkości kraj świata położony na kontynencie australijskim będącym najmniejszym spośród wszystkich kontynentów. Najgęściej zaludnione jest wschodnie i południowo-wschodnie wybrzeże. Australia leży na półkuli południowej i wschodniej. Jest to jeden z najbardziej błaskich kontynentów ze średnią wysokością 330 m. Na terenie środkowej Australii znajduje się Wielka Pustynia Piaszczysta.
[edytuj] Demografia
Ludność kraju: 20,3 mln. (w marcu 2005)
Do największych miast Australii należą:
Miasto | Ludność | Stan | | | |
---|---|---|---|---|
1 | Sydney | 4 198 500 | Nowa Południowa Walia | |
2 | Melbourne | 3 600 000 | Wiktoria | |
3 | Perth | 1 931 000 | Australia Zachodnia | |
4 | Brisbane | 1 775 000 | Queensland | |
5 | Adelaide | 1 124 000 | Australia Południowa | |
6 | Newcastle | 505 000 | Nowa Południowa Walia | |
7 | Gold Coast | 482 500 | Queensland | |
8 | Wollongong | 274 000 | Nowa Południowa Walia | |
9 | Canberra | 323 000 | Australijskie Terytorium Stołeczne | |
10 | Hobart | 202 000 | Tasmania | |
11 | Blacktown | 200 000 | Nowa Południowa Walia | |
12 | Townsville | 155 000 | Queensland | |
13 | Cairns | 130 000 | Queensland | |
14 | Darwin | 109 500 | Terytorium Północne | |
15 | Launceston | 98 000 | Tasmania | |
16 | Ballarat | 87 000 | Wiktoria | |
17 | Mackay | 78 000 | Queensland | |
18 | Kalgoorlie | 35 000 | Australia Zachodnia | |
19 | Alice Springs | 28 000 | Terytorium Północne |
(2006) | |
---|---|
Liczba ludności | 20,264,082 |
Ludność według wieku | |
0 - 14 lat | 19,6 % |
15 - 64 lat | 67,3 % |
ponad 64 lata | 13,1 % |
Wiek (mediana) | |
W całej populacji | 36,9 lat |
Mężczyzn | 36 lat |
Kobiet | 37,7 lat |
Przyrost naturalny | 0,85 % |
Współczynnik urodzeń | 12,14 urodzin/1000 mieszkańców |
Współczynnik zgonów | 7,51 zgonów/1000 mieszkańców |
Współczynnik migracji | 3,85 migrantów/1000 mieszkańców |
Ludność według płci | |
przy narodzeniu | 1,05 mężczyzn/kobiet |
poniżej 15 lat | 1,05 mężczyzn/kobiet |
15 - 64 lat | 1,02 mężczyzn/kobiet |
powyżej 64 lat | 0,79 mężczyzn/kobiet |
Umieralność noworodków | |
W całej populacji | 4,63 śmiertelnych/1000 żywych |
płci męskiej | 5,02 śmiertelnych/1000 żywych |
płci żeńskiej | 4,22 śmiertelnych/1000 żywych |
Oczekiwana długość życia | |
W całej populacji | 80,5 lat |
Mężczyzn | 77,64 lat |
Kobiet | 83,52 lat |
Rozrodczość | 1,76 urodzin/kobietę |
[edytuj] Gospodarka
Zobacz więcej: Gospodarka Australii
Australia należy do krajów rozwiniętych, gospodarkę Australii cechuje daleko posunięta koncentracja produkcji oraz centralizacja kapitału. Największe organizacje produkcyjno-usługowe to: Broken Hill Proprietary (BHP), Colonial Sugar Refining, Imperial Chemical Industries, Telstra.
[edytuj] Kultura
Zobacz więcej: Kultura Australii
Pierwsze amatorskie przedstawienia teatralne odbywały się w teatrach więziennych. Pierwszy teatr w kraju powstał w Sydney (1830) i nazywał się Theatre Royal. Obecnie w miastach jest bardzo dużo teatrów.
[edytuj] Media
Pierwszą australijską gazetą była "Sydney Gazette and the News Souht Wales Advertiser" (wydawany w latach 1803-1842). Główne dzienniki i czasopisma są w rękach korporacji prasowych takich jak: "Sydney News Ltd." i "The Herald Sun". W Australii ukazueą się 3000 gazet. Największe dzienniki to: "The Herald Sun" (założony w 1840, nakład 558,8 tys. egzemplarzy) i "The Daily Telegraph" (założony w 1879, nakład 442 tys. egzemplarzy). Wśród czasopism kobiecych prowadzi "Australian Women's Weekly" (założony w 1933, nakład 1 230 000 egzemplarzy). Agencje prasowe: "Australian Agency Press" (AAP, założona w 1935 w Melbourne, obecna centrala w Sydney) i "Australian United Press Ltd." (AUP).
Radio Australijskie rozpoczęło nadawanie 13 listopada 1923 r. a telewizja 1 listopada 1956 r. Działa telewizja i radio państwowe oraz stacje komercyjne, etniczne i środowiskowe. Media publiczne nadzoruje Australian Broadcasting Corporation (ABC), jest finansowana przez państwo (abonament zniesiono w 1974r.). Istnieje jedna państwowa stacja telewizyjna i 4 stacje radiowe. W Australii nadaje około 50 komercyjnych stacji telewizyjnych i około 140 radiowych.
[edytuj] Zobacz też
- Australia (kontynent)
- Podział administracyjny Australii
- Oświata w Australii
- Fauna Australii
- Egzonimy Australii
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Australia – fotografie
- Australia na fotografii
- Serwis Australia www.australia.com.pl
- Australijczyk język angielski
Stany i terytoria
Australijskie Terytorium Stołeczne • Nowa Południowa Walia • Terytorium Północne • Queensland • Australia Południowa • Tasmania • Wiktoria • Australia Zachodnia • Terytorium Jervis Bay
Terytoria zależne
Wyspy Ashmore i Cartiera • Australijskie Terytorium Antarktyczne • Wyspa Bożego Narodzenia • Wyspy Kokosowe • Wyspy Morza Koralowego • Wyspy Heard i McDonalda • Norfolk
Australia • Fidżi • Kiribati • Mikronezja • Nauru • Nowa Zelandia • Palau • Papua-Nowa Gwinea • Samoa • Tonga • Tuvalu • Vanuatu • Wyspy Marshalla • Wyspy Salomona
Terytoria zależne
Baker • Guam • Howland • Jarvis • Johnston • Kingman • Mariany Północne • Midway • Niue • Norfolk • Nowa Kaledonia • Palmyra • Pitcairn • Polinezja Francuska • Samoa Amerykańskie • Tokelau • Wake • Wallis i Futuna • Wyspa Bożego Narodzenia • Wyspy Ashmore i Cartiera • Wyspy Cooka • Wyspy Kokosowe • Wyspy Morza Koralowego
Integralne części państw położonych poza Australią i Oceanią
Hawaje (część Stanów Zjednoczonych) • Papua, Irian Jaya Zachodni (część Indonezji) • Wyspa Wielkanocna (część Chile) • Ogasawara-shotō, Minami-tori-shima, Okino-tori-shima, Kazan-rettō (część Japonii)
Afryka |
Ameryka Południowa |
Ameryka Północna |
Antarktyda |
Australia |
Azja |
Europa |
Ameryka |
Antarktyka |
Arktyka |
Eurafrazja |
Eurazja |
Oceania |