Oceania

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy wysp. Zobacz też: Oceania (żaglowiec).

Mapa świata z zaznaczonym obszarem Australii i Oceanii

Oceania - nazwa zbiorowa wysp Oceanu Spokojnego, która wraz z Australią tworzy odrębną część świata nazywaną Australia i Oceania.

[edytuj] Położenie

Powierzchnia Oceanii wynosi ok.8,5 mln km². W zachodniej części Oceanii znajdują się wyspy kontynentalne, na pozostałych obszarach są to głównie wyspy wulkaniczne i koralowe. Występują tu czynne wulkany (Mount Ruapehu, Rotorua i inne), a także gejzery i gorące źródła. W niektórych archipelagach w sąsiedztwie rowów oceanicznych występują liczne trzęsienia ziemi. Większa część położona jest w strefie klimatów równikowych i zwrotnikowych. Nad Karolinami i południową Polinezją pojawiają się często cyklony tropikalne. Wyspy porastają bujne wiecznie zielone lasy, a wyspy koralowe gaje palmy kokosowej.

Największe wyspy Oceanii: Nowa Gwinea, Wyspa Południowa, Wyspa Północna, Nowa Brytania, Nowa Irlandia, Nowa Kaledonia, Viti Levu, Vanua Levu, Bougainville, Guadalcanal, Makira, Espiritu Santo, Malekula, Hawaii.

[edytuj] Ludność

Zamieszkuje ją około 12,3 mln osób (1993), co stanowi zaledwie 0,2% ludności świata. Rozmieszczenie ludności jest nierównomierne - gęstość zaludnienia powyżej 250 mieszk./km<²: Tonga (500), Nauru (476), Wyspy Marshalla (287), Guam (257), Samoa Amerykańskie (251); gęstość zaludnienia poniżej 10 osób/km²: Papua-Nowa Gwinea (8) i Niue (8). Wiele wysepek pozostaje niezamieszkanych. Występuje tu ludność autochtoniczna: Papuasi (ok. 3,1 mln), Melanezyjczycy (ok. 1 mln), Polinezyjczycy (ok. 870 tys.), Mikronezyjczycy (ok. 180 tys.).

[edytuj] Gospodarka

Na wyspach Oceanii uprawia się: palmę kokosową, trzcinę cukrową, banany, ananasy, drzewa chlebowe i w mniejszym zakresie kawę, kakao i kauczuk. Ludność trudni się również połowem ryb, perłopławów i żółwi szylkretowych.

Z bogactw mineralnych duże znaczenie mają: rudy kobaltu, rudy niklu (Nowa Kaledonia), rudy miedzi, złoto (wyspa Bougainville), fosforyty (Nauru) oraz guano. Wyspy Oceanii odgrywają dużą rolę w komunikacji morskiej i lotniczej. Ważne porty morskie: Auckland, Wellington, Lyttelton, Numea, Suwa, Honolulu, Pago Pago, Rarotonga, Papeete, Madang, Port Moresby, Port Vila; oraz porty lotnicze: Honolulu, Nandi, Auckland, Wellington, Christchurch, Pago Pago, Papeete, Numea. Coraz ważniejsza gałęzią tutejszej gospodarki staje się turystyka, która najbardziej rozwinęła się na Hawajach i w Nowej Zelandii.

[edytuj] Historia

Obszar Oceanii w XVI wieku zaczęły penetrować wyprawy hiszpańskie i portugalskie. W XVII wieku dołaczyli do nich Holendrzy, Francuzi i i Anglicy, a w XIX wieku Niemcy i Amerykanie. Do końca XIX w. wszystkie wyspy Oceanii zostały skolonizowane przez państwa europejskie i Stany Zjednoczone. W 1907 roku niepodległość uzyskało pierwsze państwo Oceanii - Nowa Zelandia (dotychczas dominium brytyjskie). W okresie I wojny światowej terytoria niemieckie zajęte zostały przez Australię, Nową Zelandię i Japonię, w 1919 stały się one oficjalnie terytoriami mandatowymi Ligi Narodów pod zarządem tychże państw. W czasie II wojny światowej obszar Oceanii był areną działań wojennych japońskich i amerykańskich. Po kapitulacji Japonii w 1945 jej terytoria mandatowe jako terytoria powiernicze ONZ trafiły pod zarząd Stanów Zjednoczonych. W okresie powojennym większość terytorium zależnych uzyskało niepodległość: Samoa Zachodnie (1962), Nauru (1968), Tonga i Fidżi (1970), Papua-Nowa Gwinea (1975), Wyspy Salomona i Tuvalu (1978), Kiribati (1979), Vanuatu (1980), Federacja Mikronezji, Palau i Wyspy Marshalla (1994). Inne terytoria takie jak Niue, Wyspy Cooka, Mariany Północne czy Guam, posiadając szeroką autonomię, mają rangę państw stowarzyszonych z Nową Zelandią bądź USA.