Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions Śląski Okręg Wojskowy - Wikipedia, wolna encyklopedia

Śląski Okręg Wojskowy

Z Wikipedii

Śląski Okręg Wojskowy – wyższy związek operacyjno-administracyjny.

Pomnik w Słubicach
Powiększ
Pomnik w Słubicach

Spis treści

[edytuj] Historia Okręgu

[edytuj] Organizacja Sił Zbrojnych

Okręg wojskowy jest pojęciem dotyczącym struktury organizacyjnej Wojska Polskiego już od pierwszych lat funkcjonowania II Rzeczypospolitej. Świadczy to o sile tradycji orężnych Rzeczypospolitej. Z chwilą oswobodzenia Polski z wojsk zaborców w 1918 władze młodego państwa dokonały olbrzymiego wysiłku w kierunku tworzenia wojska narodowego i jego struktur. Wojsko Polskie od początku kształtowano jako jeden z podstawowych elementów aparatu państwowego. Nie sposób pominąć tak ważnego zagadnienia, jak stosunek państwa i społeczeństwa do sił zbrojnych. Ówczesne funkcje spełniane przez wojsko oraz okoliczności, w jakich było formowane, zadecydowały o jego pozycji. Kształtowały się one początkowo niejednoznacznie, wojsko występujące jako zbrojne ramię narodu i obrońca podstaw bytu, było wprawdzie dumą narodu, ale jednocześnie wobec sił zbrojnych utrzymywała się stereotypowa rezerwa, egzystująca jako reminiscencja niechęci żywionej od dziesięcioleci wobec armii zaborczych W aparacie państwowym Wojsko Polskie miało natomiast pozycję bezsprzecznie silną. Gwarantowały ją obowiązujące przepisy prawne dotyczące różnorodnych dziedzin życia wewnętrznego kraju.

W roli głównego organizatora Wojska Polskiego występował Sztab Generalny. Zgodnie z rozkazem jego ówczesnego szefa, gen. Tadeusza Rozwadowskiego, wydanym 30 października 1918, terytoria znajdujące się pod administracją Rady Regencyjnej zostały podzielone na trzy obszary (inspektoraty) administracyjno-wojskowe, a w ich ramach powołano 15 okręgów wojskowych. 17 listopada 1918 dokonano przebudowy terytorialnej władz wojskowych. Zlikwidowano wówczas inspektoraty lokalne i powołano 5 dowództw okręgów generalnych: Warszawa, Lublin, Kielce, Łódź, Kraków.

Dowódcy okręgów generalnych byli odpowiedzialni za prawidłowe funkcjonowanie wojskowej służby wewnętrznej, za ogólny ład, bezpieczeństwo i porządek, a także za majątek wojskowy i państwowy. W procesie przechodzenia sił zbrojnych na służbę w warunkach pokojowych nastąpiły również istotne zmiany w wojskowym podziale terytorialnym kraju. Na miejsce dotychczasowych siedmiu utworzono dziesięć okręgów korpusów: I – Warszawa, II – Lublin, III – Grodno, IV – Łódź, V – Kraków, VI – Lwów, VII – Poznań, VIII – Toruń, IX – Brześć n. Bugiem, X – Przemyśl. W obrębie każdego z okręgów korpusów stacjonowały trzy dywizje piechoty i przeważnie po jednej brygadzie kawalerii.

Dowódcy okręgu korpusu, sprawującemu z ramienia ministra spraw wojskowych władzę na terenie okręgu, podlegały pod względem mobilizacji, uzupełnienia i przysposobienia rezerw do służby wojskowej oraz administracyjno-gospodarczym wszystkie formacje stacjonujące w danym okręgu. Ponieważ szkoleniem taktycznym i technicznym wojsk kierował minister spraw wojskowych, dowódcy okręgów korpusów byli w tym zakresie jedynie pośrednikami i kontrolowali wykonanie rozkazów ministra spraw wojskowych.

Na przełomie lat 1926-1927 Józef Piłsudski wprowadził zasadę, że dowódcy okręgów korpusów są władzą administrującą terenem przygotowanym pod względem wojennym i pokojowym. Zagrożenie wojenne w II poł. lat 30. zadecydowało, że od 1937 dowódcom okręgów przyznano uprawnienia do dowodzenia jednostkami obrony narodowej, kierowania obroną przeciwlotniczą i przeciwgazową oraz koordynacji szkolenia wojsk.

[edytuj] Okres II wojny światowej

W latach II wojny światowej okręgi wojskowe występowały w strukturze organizacyjnej podziemnego państwa polskiego. Okręgi Armii Krajowej terytorialnie odpowiadały podziałowi administracyjnemu kraju z 1939 i tworzone były na bazie ówczesnych województw. Okręgi dzieliły się na inspektoraty rejonowe (obejmujące co najmniej dwa obwody), obwody (zwykle był to teren powiatu), rejony, placówki (jedna lub kilka wsi). Czasami organizowano szczeble pośrednie: podokręgi i podobwody. Ogółem było 17 okręgów Armii Krajowej: Warszawa – miasto, Warszawa – województwo, Radom (dowództwo w Kielcach), Lublin, Kraków, Śląsk, Łódź, Poznań, Pomorze, Białystok, Polesie, Nowogródek, Wilno, Wołyń, Lwów, Tarnopol i Stanisławów. Na czele okręgu stał komendant (dowódca), który podlegał Komendzie Głównej Armii Krajowej. W jego kompetencjach znajdowały się wszystkie sprawy związane z działalnością wojskową i walką zbrojną. Problemy polityczne na ogół pozostawały w gestii okręgowego delegata rządu emigracyjnego.

Okręgi występowały również w strukturze Batalionów Chłopskich do połowy 1944, tzn. do czasu podpisania umowy scaleniowej z kierownictwem Armii Krajowej. W Batalionach Chłopskich funkcje i podział terytorialny okręgu był zbliżony do Armii Krajowej. Różniły się natomiast nazwy poszczególnych szczebli organizacyjnych. Okręg dzielił się bowiem na podokręgi, obwody, gminy i gromady. Ogółem w latach II wojny światowej istniało 10 okręgów Batalionów Chłopskich: Warszawa – miasto, Warszawa – województwo, Kielce, Lublin, Łódź, Kraków, Białystok, Wołyń, Lwów i Poznań.

Z kolei w Gwardii, a później w Armii Ludowej, okręgi tylko przejściowo (w 1942), były najwyższymi terytorialnymi szczeblami organizacyjnymi. Później natomiast stanowiły element składowy obwodu. Dowództwo okręgu kierowało całokształtem działalności organizacyjno-bojowej na podległym sobie terenie, z wyłączeniem brygad partyzanckich. W zasadzie podział organizacyjny AL zawierał się w następujących elementach: obwody, okręgi, podokręgi, garnizony, dzielnice i placówki. Uogólniając można stwierdzić, że okręgowi wojskowemu w Armii Ludowej odpowiadał, pod względem kompetencji i zasięgu terytorialnego, obwód. Armia Ludowa liczyła sześć obwodów: Warszawski, Lubelski, Radomsko-Kielecki, Śląski, Łódzki i Krakowski.

W specyficznych okolicznościach, w jakich pozostawały polskie formacje zbrojne w ZSRR, nie było potrzeby organizowania okręgów wojskowych. Funkcje mobilizacyjno-organizacyjne spełniał Ośrodek Formowania Polskich Sił Zbrojnych, przemianowany na Główny Sztab Formowania Armii Polskiej.

Zmiana sytuacji nastąpiła po przejściu frontu za linię Wisły. Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego rozkazem z 1 lutego 1945 poleciło utworzyć 6 okręgów wojskowych. W rozkazie tym określono nazwy i siedziby dowództw okręgów, sprecyzowano terminy organizacji i zasięg terytorialny okręgów oraz numerację. Jako pierwszy rozpoczął działalność (7 lutego 1945) Okręg Wojskowy Lublin, a później Kraków, Łódź i Pomorze.

[edytuj] Okres powojenny

Po zakończeniu działań wojennych i ustaleniu zachodniej granicy Polski zorganizowano, rozkazem Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z 22 sierpnia 1945, na bazie dowództwa i sztabu rozformowanej 1 Armii Wojska Polskiego, sztab Okręgu Wojskowego Śląsk. Tym samym rozkazem określony został obszar Okręgu Wojskowego Śląsk, obejmujący ówczesne województwa: śląsko-dąbrowskie i wrocławskie. Ostateczny termin sformowania Okręgu wyznaczony został na 15 września 1945. Organizacyjnie składał się on z:

  • dowództwa
  • sztabu
  • zarządu polityczno-wychowawczego
  • dowództwa artylerii
  • dowództwa broni pancernej
  • wydziału inżynieryjnego
  • wydziału chemicznego
  • wydziału lotniczego
  • wydziału personalnego
  • wydziału służby zdrowia
  • wydziału finansowego
  • wydziału kwatermistrzostwa
  • prokuratury
  • sądu wojskowego

W chwili utworzenia okręgu na jego obszarze były rozmieszczone 2., 6., 8. i 10. Dywizje Piechoty. W okresie sierpień-wrzesień 1945 dokonano zmiany dyslokacji wielu jednostek wojskowych. Poza granicami okręgu znalazły się: 2., 6. i 8. Dywizje Piechoty, przeniesione do Okręgów Wojskowych Kraków i Łódź, z innych zaś okręgów przybyły: 7., 11. i 13. Dywizje Piechoty.

Tak więc 1 października 1945 w skład Okręgu wchodziły następujące formacje zbrojne: 7., 10., 11. i 13. Dywizje Piechoty, a od 6 października1 Korpus Pancerny oraz jednostki artylerii: (1 Brygada Artylerii Ciężkiej, 4 Brygada Artylerii Przeciwpancernej i 1 Samodzielny Pułk Moździerzy), łączności (1 Samodzielny Pułk Łączności, 2 Samodzielny Batalion Łączności i 296 Samodzielny Batalion Łączności), inżynieryjne: (7 Samodzielny Zmotoryzowany Batalion Saperów), zabezpieczenia dowodzenia, szpitale, 21 komend uzupełnień.

22 października 1945 stan etatowy Okręgu Wojskowego Śląsk wynosił 42 291 żołnierzy. W sumie w tym okresie Okręg Wojskowy Śląsk przejął całkowitą odpowiedzialność za dowodzenie wszystkich jednostek na jego terytorium oraz zaopatrzenie i organizację wojskowej administracji. Jednocześnie sztab okręgu przejmował funkcję operacyjno-obronną swojego obszaru terytorialnego.

Potrzeba przybliżenia sztabu Okręgu do jego jednostek wojskowych spowodowała decyzję Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego o przeniesieniu w marcu 1946 siedziby dowództwa Okręgu Wojskowego Śląsk z Katowic do Wrocławia. W kolejnym rozkazie Naczelny Dowódca Wojska Polskiego ustalił numerację dzowództw okręgów wojskowych. Tak więc z dniem 15 listopada 1946 Dowództwo Okręgu Wojskowego Śląsk nosiło nazwę Dowództwo Okręgu Wojskowego nr IV (DOW IV), która to nazwa obowiązywała do 1953.

W 1947 dokonano podziału sił zbrojnych na Wojska Lądowe, lotnictwo i Marynarkę Wojenną. Dowództwa okręgów wojskowych podporządkowano bezpośrednio Dowództwu Wojsk Lądowych. Do koncepcji tej ponownie wrócono 22 grudnia 1997.

Żołnierzom Śląskiego Okręgu Wojskowego, których pod koniec 1945 było ponad 42 tys., przyszło działać w niezwykle trudnych warunkach. Zniszczenia spowodowane działaniami wojennymi były ogromne. Między innymi 40% koszar nie nadawało się do zakwaterowania wojsk, pozostałe 60% uległo częściowej dewastacji.

Żołnierze odgruzowywali miasta, tworzyli zręby transportu, pomagali w osiedlaniu przesiedleńców z przedwojennych polskich województw wschodnich. Odpowiadali nie tylko za bezpieczeństwo granic, ale dosłownie zagospodarowywali ziemie zachodnie.

Skutki wojny w postaci pozostawionych pól minowych, niewypałów, składów amunicji, zniszczonych dróg komunikacyjnych spowodowały, iż żołnierze Śląskiego Okręgu Wojskowego dokonali imponującej pracy, usuwając do 1948 z rozminowywanych terenów 3,5 mln min, 7 mln sztuk niewypałów, bomb i pocisków. Rolnictwu przekazano 12 tys. ha gruntów ornych, 6 tys. ha łąk i 7 tys. ha lasów. Do użytku publicznego oddano 6 400 miast i osiedli, 18 700 km dróg kołowych, 6 200 km dróg kolejowych, 1 851 mostów. Żołnierze współdziałali w uruchamianiu handlu, uczestniczyli w pracach polowych podczas siewów i zbiorów.

[edytuj] Przystąpienie do Układu Warszawskiego

4 marca 1949 to data kolejnego etapu reorganizacji w WP. Został rozwiązany Poznański Okręg Wojskowy, a stacjonujące na jego terenie oddziały włączono w skład Śląskiego Okręgu Wojskowego. Jednoczenie prowadzono modernizację i rozwój jednostek WP. Duży wpływ miała na to sytuacja polityczno-militarna w Europie. Przyjęcie RFN do NATO i w odpowiedzi utworzenie Układu Warszawskiego (14 maja 1955) doprowadziło do dalszego wzmocnienia potencjałów wojskowych po obydwu stronach "żelaznej kurtyny". Skutkiem tego było zwiększenie wojsk pancernych o 80%, artylerii o 200%, a artylerii przeciwlotniczej aż o 600%. Wprowadzono masowo uzbrojenie rakietowe. Wszystkie dotychczasowe dywizje piechoty przeformowano i przezbrojono na dywizje zmechanizowane i pancerne. Do wojsk dostarczono nowy sprzęt, m.in. czołgi T-54, T-55 oraz transportery opancerzone BRT. Podniosły się także kwalifikacje zawodowe kadry.

Daleko idącym przemianom uległ także system szkolenia. Polegał on głównie na wielomiesięcznych, bardzo kosztownych pobytach żołnierzy na poligonach. W 1950, w wyniku zmiany podziału administracyjnego kraju w granicach ŚOW znalazło się 5 województw: wrocławskie, poznańskie, katowickie, opolskie, zielonogórskie.

Po październiku 1956 dokonano desowietyzacji polskich sił zbrojnych, m.in. zwolniono z WP oficerów rosyjskich, a do jednostek wojskowych wrócili żołnierze z kazamatów Informacji Wojskowej.

Następny etap dziejów Śląskiego Okręgu Wojskowego wyznaczają lata 1961-1962. Zgodnie z wówczas obowiązującymi zasadami koalicyjnej doktryny wojennej nastąpił podział sił zbrojnych na zewnętrzne i wewnętrzne. Trzon tych pierwszych stanowiły wszystkie wojska operacyjne, a drugich – jednostki obrony terytorialnej. W późniejszym okresie te ostatnie spełniały ważną rolę w gospodarce narodowej. Nie było wówczas większej inwestycji w kraju, na której nie spotkano by ludzi w mundurach. Fakt ten budzi kontrowersje co do takiego przeznaczenia sił zbrojnych. Jednego nie można zaprzeczyć – tysiące młodych ludzi zdobyło w ten sposób kwalifikacje zawodowe.

Lata 70. to okres intensywnej służby i doskonalenie sprawności bojowej. Czołgiści ŚOW jako pierwsi w Wojsku Polskim opanowali pokonywanie po dnie głębokich przeszkód wodnych. Doskonalono także system szkolenia zintegrowanego. Warto zaznaczyć, że wiele tych inicjatyw to wynik oddolnego ruchu nowatorskiego. Wpłynął on korzystnie na styl dowodzenia i zarządzania oraz zaopatrzenia wojsk.

W listopadzie 1973 żołnierze Okręgu rozpoczęli nowy rodzaj służby. W składzie Doraźnych Sił Zbrojnych ONZ, nadzorujących rozejm na Bliskim Wschodzie, znalazł się Polski Kontyngent Wojskowy ze Śląskiego Okręgu Wojskowego. Od tej pory w kolejnych zmianach spełniali oni z honorem zadania w Egipcie, Syrii, Namibii, Saharze, Kambodży, Iranie, Iraku i krajach byłej Jugosławii. Oficerowie Okręgu byli i są obserwatorami ONZ we wszystkich zapalnych punktach świata, a działalność tę prowadzą już od 1953. W latach 1953-1957 i od 1973 oficerowie WP (w tym z SOW) brali udział w Komisji Nadzoru i Kontroli w Indochinach (Wietnam, Laos, Kambodża).

W wyniku kolejnego podziału administracyjnego kraju w 1975 Śląski Okręg Wojskowy objął swoim zasięgiem 13 województw. Doszły województwa: częstochowskie, jeleniogórskie, wałbrzyskie, legnickie, leszczyńskie, kaliskie, sieradzkie i gorzowskie.

W początkach lat 80. żołnierzom Okręgu, tak jak żołnierzom całych sił zbrojnych, przyszło uczestniczyć w trudnych czasach przesilenia społecznego. Kryzys polityczny i ekonomiczny w kraju znalazł swój dramatyczny finał w postaci stanu wojennego.

Zmiany zachodzące w naszym kraju od czerwca 1989 spotkały się z żywą reakcją, zrozumieniem i poparciem żołnierzy Śląskiego Ookręgu Wojskowego. W oddziałach realizowane były głębokie przeobrażenia organizacyjne, wychowawcze i kadrowe. Działania te przebiegały w duchu humanizacji życia wojskowego. Śląski Okręg Wojskowy był prekursorem w tej dziedzinie.

Lata 1945-1989 były dla Śląskiego Okręgu Wojskowego okresem, który wyznaczał mu los podobny jak wszystkim instytucjom PRL. Podlegał tym samym procesom w skali podobnej do instytucji państwowych ówczesnego systemu. To właśnie żołnierze Wojska Polskiego w latach 1949-1954 zostali poddani na niespotykaną skalę prześladowaniu ze strony stalinowskiej machiny terroru. Los czasów wyznaczył również udział Śląskiego Okręgu Wojskowego w interwencji w Czechosłowacji w 1968. Przełom 1980 zakończył się udziałem w realizacji zadań stanu wojennego, wprowadzonego 13 grudnia 1981. Wydarzenia ówczesnych czasów były doświadczeniami bardzo trudnymi zarówno dla społeczeństwa, jak i Wojska Polskiego.

Lata 90. to okres transformacji państwa i Wojska Polskiego. Strukturę sił zbrojnych zmieniło w 1993 utworzenie Krakowskiego OW i taki stan rzeczy trwał do 1998. Do tego momentu, wojska podległe ŚOW posiadały potężną siłę i zdolność bojową. W podporządkowaniu Okręgu było 5 rozwiniętych dywizji i szereg jednostek wsparcia, a liczba żołnierzy dochodziła do 100 tysięcy. Dla porównania w 2005 Wojsko Polskie to ok. 150 tys. żołnierzy. W 1993 w związku z powstaniem Krakowskiego Okręgu Wojskowego, zmniejszono obszar ŚOW o województwa: katowickie i częstochowskie. Śląski Okręg Wojskowy obejmował swym zasięgiem 11 województw: gorzowskie, jeleniogórskie, kaliskie, legnickie, leszczyńskie, opolskie, poznańskie, sieradzkie, wałbrzyskie, wrocławskie, zielonogórskie.

Po reorganizacji administracji w państwie należało zreorganizować okręgi wojskowe. Od 1998 Śląski Okręg Wojskowy obejmuje 9 województw: lubuskie, dolnośląskie, opolskie, śląskie, małopolskie, podkarpackie, lubelskie, świętokrzyskie i łódzkie. ŚOW to jeden z dwóch istniejących okręgów wojskowych. Obejmuje swoim obszarem 143 tys. km² powierzchni kraju. W jego granicach żyje 21 mln obywateli Rzeczypospolitej.

Lata 90. to intensywne przygotowanie jednostek wojskowych Śląskiego Okręgu Wojskowego do działań w zintegrowanych strukturach NATO. ŚOW był prekursorem tych działań w Wojskach Lądowych. Uczestnictwo w Sojuszu Północnoatlantyckim przygotowywano poprzez organizację wspólnych ćwiczeń państw stowarzyszonych w ramach Partnerstwa dla Pokoju, m.in. Most Współpracy '94, Dwa Orły '95, Concordia '96, Indian Falcon '97, Dragon '98, Strong Resolve '98, Concordia '99.

[edytuj] Wstąpienie do NATO

Przełomem rozpoczynającym nową epokę w dziejach Ślaskiego Okręgu Wojskowego było wstąpienie Polski do NATO. Dokładnie w 50. rocznicę utworzenia NATO 12 marca 1999, na wrocławskim Rynku odbyły się uroczystości związane z przyjęciem Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Od momentu wstąpienia do NATO, żołnierze Okręgu brali udział w kolejnych sojuszniczych ćwiczeniach i operacjach: Dynamic Response '99, Allied Effort '01, Strong Resolve i Eduring Freedom '02.

Od 2000 żołnierze Okręgu, wchodząc w skład kontyngentu sił NATO w Kosowie rozpoczęli pełnienie swojej pierwszej misji wojskowej jako pełnoprawni członkowie sojuszu.

Świat po ataku terrorystycznej organizacji Al-Kaidy, dokonanym 11 września 2001 w Nowym Jorku zmienił swoje oblicze, stanął w obliczu zagrożenia z jakim nie miał do czynienia w dotychczasowej historii. Po raz pierwszy w ponad 50-letniej historii sojuszu praktycznie uruchomiono funkcjonowanie "Artykułu 5 Traktatu Waszyngtońskiego". Państwa demokratyczne na czele z USA wypowiedziały wojnę przeciwko tej organizacji i światowemu terroryzmowi. Pierwszym celem była Al-Kaida w Afganistanie.

Po przeprowadzeniu na terenie Śląskiego Okręgu Wojskowego ćwiczenia Strong Resolve (Mocne Postanowienie) gdzie wykreowany scenariusz ćwiczeń, bogatszy o doświadczenia zdarzeń po 11 września z udziałem 560-osobowego sztabu i ok. 6,5 tys. żołnierzy sojuszników z NATO i państw partnerskich – w dniach 16-22 marca 2002 Polski Kontyngent Wojskowy Międzynarodowych Sił Wspierania Bezpieczeństwa (ISAF) zostaje przerzucony drogą lotniczą z Wrocławia do Afganistanu.

Pierwszą grupę odlatujących żołnierzy na lotnisku Wrocław-Strachowice pożegnał premier RP Leszek Miller.

Niezbędny sprzęt logistyczny zabezpieczył Śląski Okręg Wojskowy. Była to największa w tym okresie operacja logistyczna w Europie, którą już w nowej formie po przebudowie zadań struktur organizacyjnych związanych z nowym kierunkiem zadań organizacyjno-logistycznych realizował Okręg.

[edytuj] Restrukturyzacja Wojska Polskiego

Równolegle do opisywanych wydarzeń na przełomie wieków w Wojsku Polskim trwa proces głębokich przemian. Znaczącym jego etapem było kształtowanie Dowództwa Wojsk Lądowych. Był to rezultat przystosowywania naszych Sił Zbrojnych do wymogów współczesności i standardów Sojuszu.

Reorganizacja Sił Zbrojnych RP dokonana w II poł. lat 90. oraz na początku obecnej dekady XXI w. spowodowała, że rozwiązano wiele jednostek wojskowych, w tym tak zasłużone dla Wojska Polskiego jednostki operacyjne ŚOW jak:

  • 5 Kresowa Dywizja Zmechanizowana im. Króla Bolesława Chrobrego (rozwiązana 31 grudnia 1998),
  • 10 Sudecka Dywizja Zmechanizowana w Opolu (rozwiązana 11 listopada 1999),
  • 4 Lubuska Dywizja Zmechanizowana im. Płk. Jana Kilińskiego w Krośnie Odrzańskim (rozwiązana 31 marca 2001).

Jedyną dywizją, która przetrwała okres restrukturyzacji w Śląskim Okręgu Wojskowym była 11 Dywizja Kawalerii Pancernej im. Króla Jana III Sobieskiego, która przeszła w podporządkowanie 2 Korpusu Zmechanizowanego w Krakowie.

Wojska Lądowe składają się z jednostek operacyjnych i obrony terytorialnej zorganizowanych w dwa okręgi wojskowe: Pomorski i Śląski oraz – 2 Korpusu Zmechanizowanego w Krakowie. Polskie jednostki wojskowe wchodzą również w skład Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód (MNC NE) z dowództwem w Szczecinie. Siły te przeznaczone są do zapewnienia obrony przed atakiem lądowo-powietrznym na całym obszarze kraju oraz w tym specyficznym regionie geograficznym, w obliczu każdej formy zagrożenia militarnego.

Ważną rolę do spełnienia ma tutaj Śląski Okręg Wojskowy. Zgodnie z "Programem przebudowy i technicznej modernizacji Sił Zbrojnych na lata 2001-2006" przemianom uległa cała struktura Okręgu z jego dowództwem włącznie. W 2001 Okręg przekazał w inne podporządkowanie jednostki operacyjne koncentrując się na jednostkach obrony terytorialnej. Wśród nich należy wymienić 3 Brygadę w Zamościu, 14 w Przemyślu, czy słynną 22 Karpacką Brygadę Piechoty Górskiej w Kłodzku. Okręg przejął zadania zabezpieczenia logistycznego, obrony terytorialnej, administracji wojskowej oraz wypełniania jakże ważnej funkcji państwa-gospodarza, co stanowiło novum w polskich Siłach Zbrojnych. W tym czasie siły zbrojne przeszły wręcz szokową kuracje odchudzającą. Armia, która jeszcze w 1989 liczyła 315 tys. żołnierzy, skurczyła się do 150 tys. Od 2000 do 2005 odeszło ze służby ok. 20 tys. żołnierzy zawodowych, z czego połowa to oficerowie. W latach 1989-2000 zlikwidowano na obszarze Rzeczypospolitej 120 garnizonów w tym całe miasteczka tak ściśle związane z tradycjami ŚOW, jak Żary i Gubin. W latach 2000-2004 skreślono z wykazów 70 kolejnych garnizonów w Polsce.

W tym okresie równolegle powstawały nowe formacje wojskowe. Wskutek klęsk żywiołowych dotykających południowe obszary naszego państwa podjęto decyzję o utworzeniu 5 batalionów ratownictwa inżynieryjnego – jednostek wojskowych wyspecjalizowanych w niesieniu pomocy ofiarom katastrof i usuwaniu ich skutków. Są one włączone do systemów reagowania kryzysowego poszczególnych wojewodów i współpracują z Policją, Państwową Strażą Pożarną, Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym, Obroną Cywilną oraz podobnymi strukturami w sąsiednich krajach. Najgłośniejszą ich akcją, jak do tej pory, było w okresie zimy 2004 ratowanie koni odciętych na wyspie utworzonej nagłym spiętrzeniem się wody w Słońsku w woj. lubuskim. Okazało się, że tylko wojsko posiada sprzęt i umiejętności do ewakuacji zwierząt z zamarzniętych rozlewisk Odry.

Kolejny pakiet zadań realizowanych współcześnie przez Śląski Okręg Wojskowy to koordynowanie pracy terenowych organów administracji wojskowej poprzez 9 Wojewódzkich Sztabów Wojskowych. Podlega im 61 Wojskowych Komend Uzupełnień.

Odpowiedzialne są one za:

  • uzupełnianie pokojowe i wojenne jednostek wojskowych;
  • współpracę wojskowo-cywilną z administracją rządową i samorządową;
  • współpracę i współdziałanie z układem pozamilitarnym (SG, PP, SPoż.);
  • udział w likwidacji skutków klęsk i katastrof.

Bardzo ważne miejsce w działalności Okręgu zajmują zadania logistyczne. W strukturze Okręg posiada 4 Rejonowe Bazy Materiałowe: we Wrocławiu, Nowogrodzie Bobrzańskim, Łodzi i Stawach, które zajmują się pokojowym i wojennym zaopatrywaniem jednostek własnych i sojuszniczych działających na terenie Okręgu.

W marcu 2004 przyjęto w podporządkowanie Okręgu 1 Dębliński Pułk Drogowo-Mostowy oraz 10. Brygadę Logistyczną z Opola. Brygada jest największą jednostką logistyczną w siłach zbrojnych i zabezpiecza pod względem logistycznym misje na Bałkanach w Afganistanie i w Iraku.

Śląski Okręg Wojskowy może się również pochwalić Ośrodkami Szkolenia Poligonowego Wędrzyn i Żagań. To place ćwiczeń doskonale znane w całym NATO. Ćwiczeniami prowadzonymi na tych poligonach wprowadzaliśmy nasz kraj do NATO, a w 2001 tu właśnie odbyło się największe ćwiczenie sojusznicze Strong Resolve. Kilka razy w roku wynajmowane są one odpłatnie Amerykanom, Holendrom, Niemcom i Brytyjczykom.

Żołnierze z tych krajów mają jak najlepsze zdanie o wartościach taktycznych terenów poligonowych, ale również o całej infrastrukturze szkoleniowej i logistycznej, jak również możliwościach zaopatrywania wojsk.

Jednostki wojskowe stacjonujące na wschodzie kraju ćwiczą również na należących do Okręgu – poligonach w Nowej Dębie w woj. podkarpackim oraz Ośrodku Szkolenia Górskiego w Zieleńcu, który jest doskonale znany w środowisku cywilnym.

W okresie przebudowy Sił Zbrojnych RP, po 2001 zasadniczym zadaniem SOW było wspieranie działań bojowych prowadzonych przez wojska operacyjne, obrona przydzielonych obszarów, rejonów i obiektów, współdziałanie z układem pozamilitarnym oraz zabezpieczenie wszelkich potrzeb wojsk sojuszniczych mogących stacjonować na terytorium okręgu. Przygotowanie Okręgu do nowych działań przyszło już niedługo sprawdzić podczas kolejnych ćwiczeń sojuszniczych oraz największej operacji logistycznej po zakończeniu II wojny światowej – przerzutu Polskiego Kontyngentu Wojskowego Sił Stabilizacyjnych do Iraku. W tych wszystkich działaniach – umiejętności, wiedza i zdolności kadry zawodowej i żołnierzy Śląskiego Okręgu Wojskowego zostały bardzo wysoko ocenione przez sojuszników z NATO.

W dniach 2-5 lipca 2003 z wrocławskiego lotniska Strachowice odleciała pierwsza grupa 250 żołnierzy tworzących trzon sztabu Polskiej Dywizji Sił Stabilizacyjnych w Iraku. Na pokładach amerykańskich samolotów w pierwszym rzucie odleciało do Kuwejtu a później drogą lądową do Bagdadu ponad 2 tys. polskich żołnierzy. 2 lipca 2003, na starachowickim lotnisku we Wrocławiu podczas oficjalnej uroczystości pożegnania Polskiego Kontyngentu Wojskowego odlatującego do Iraku, w obecności premiera RP Leszka Millera, najwyższych władz wojskowych – minister obrony narodowej Jerzy Szmajdziński wypowiedział jakże znamienne dla wszystkich słowa udajecie się na największą, współczesną misję świata.

Co 6 miesięcy, kolejne zmiany dokonują rotacji Sił Stabilizacyjnych w Iraku, przy ogromnym zaangażowaniu sił i środków Okręgu. Największy udział w Okręgu przy zabezpieczeniu misji ma niewątpliwie 10. Opolska Brygada Logistyczna. Na uwagę zasługuje fakt, że dla potrzeb misji, Okręg sformował nową jednostkę wojskową w 2004 – 2 Szpital Operacji Pokojowych. 2. SzOP stacjonuje we Wrocławiu i od lipca 2004 stanowi zasadnicze wsparcie służb medycznych polskich sił stabilizacyjnych w Iraku.

Po raz pierwszy w historii Letnie Igrzyska Olimpijskie w Atenach były ochraniane przed zagrożeniem terrorystycznym przez międzynarodowe regularne formacje zbrojne. 30 lipca 2004 na wrocławskim lotnisku odbyły się uroczystości pożegnania 52 żołnierzy z 5 Batalionu Chemicznego z Tarnowskich Gór oraz 10. Brygady Logistycznej z Opola. Uroczystości odbyły się z udziałem ministra obrony narodowej oraz przedstawicieli najwyższych władz administracyjnych i samorządowych województwa dolnośląskiego. Ze strony Okręgu żołnierzy żegnał, zastępca dowódcy gen. bryg. Aleksander Bortnowski. Olbrzymie wrażenie na uczestnikach uroczystości zrobił start największego samolotu świata An-124 Rusłan przewożącego sprzęt wojskowy dla zabezpieczenia misji. 22 żołnierzy w pierwszej turze wyleciało do Aten samolotem Casa C 295 M.

Niestety wojna z terroryzmem przynosząca międzynarodowe uznanie Rzeczypospolitej, potwierdzenie wartości polskiego żołnierza ma swoją wymierną cenę, nie tylko w nakładzie sprzętu i środków finansowych, ale też w postaci strat w żołnierskich szeregach. Polski żołnierz oddaje najcenniejszą daninę w służbie narodowi polskiemu – swoje życia. W 2004 na terenie Okręgu, odbyły się pierwsze pogrzeby polskich żołnierzy, którzy zginęli podczas wykonywania misji stabilizacyjnej w Iraku. W czasie misji w Iraku do grudnia 2004 zginęło 20 Polaków – 16 żołnierzy, dwóch byłych komandosów GROM-u i dwóch dziennikarzy. Różne kontuzje i rany odniosło i ok. 300 żołnierzy. Wśród nich 60 odniosło rany w czasie walki.

Ostatnie lata oprócz wydarzeń wielkich, takich jak międzynarodowe misje militarne, w których uczestniczyli żołnierze Okręgu, nie sposób wymienić wszystkich dotychczasowych miejsc służby poza krajem, aktualne: Kosowo, Bośnia i Hercegowina, Liban, Wzgórza Golan, Afganistan i oczywiście Irak – przyniosły wydarzenia również istotne, mające wymiar społeczny dla środowiska Okręgu:

  • Kościół Garnizonowy we Wrocławiu 22 czerwca 2000, decyzją Papieża Jana Pawła II został wyniesiony do godności Bazyliki Mniejszej i jest dzisiaj jedynym kościołem garnizonowym o tak wysokiej randze w świecie.

Śląski Okręg Wosjkowy rozwijał, już stojące na wysokim poziomie, doskonałe stosunki partnerskie z dowództwami, jednostkami instytucjami wojskowymi naszych sąsiadów – wNiemczech, Czechach i na Ukrainie, będzie je rozwijać ze Słowacją.

Żołnierze Okręgu brali udział w szeroko relacjonowanych na całym świecie akcjach ratowniczych podczas występowania klęsk żywiołowych, "powodzi 1000-lecia" w 1997, czy w 2003 przy likwidacji olbrzymich pożarów występujących na znacznych obszarach południowej Polski. W tych wszystkich działaniach – umiejętności, wiedza i zdolności kadry zawodowej i żołnierzy Okręgu zostały bardzo wysoko ocenione przez władze, społeczeństwo oraz w NATO i ONZ.

Jednostki wojskowe Okręgu dziedziczą tradycje orężne najwybitniejszych polskich formacji zbrojnych. Przyjęta, zgodnie z Decyzją Ministra Obrony Narodowej nr 1/MON z 2 stycznia 1991, zasada nie wyszczególniania tradycji "dobrych" i "złych", a przyjmując szacunek dla wszystkich żołnierzy polskich oddających życie za Polskę, pozwoliła po 46 latach od zakończenia II wojny światowej zintegrować wychowanie patriotyczne żołnierzy wykorzystując tradycje bojowe oraz dziedzictwo kulturowe oręża polskiego w imię nadrzędnego celu jakim jest morale i siła bojowa wojsk. Zmieniały się epoki, systemy polityczne, a mimo wszystko Wojsko Polskie, na miarę możliwości, trwało i trwa nadal w tradycjach wynikających z głębszych – narodowych, a nie politycznych korzeni i w pełni się z nimi identyfikuje. Do najpiękniejszych tradycji przyjętych w 90. należało dziedzictwo tradycji przekazane brygadom w Opolu i w Kłodzku. przez środowiska kombatanckie Polskich Sił Zbrojnych walczących w czasie II wojny światowej na Zachodzie. Proces przekazywania dziedzictwa mieścił się w wymiarze w przekazywanych dokumentów oraz pamiątek, identyfikacji nowych sztandarów wojskowych, nazw wyróżniających, oznak, odznak, proporczyków oraz imion patronów.

Tak powstały nowe nazwy jednostek wojskowych m.in. 22 Karpacka Brygada Piechoty Górskiej, 10 Brygada Kawalerii Pancernej im. Gen. Broni Stanisława Maczka, 5 Brygada Pancerna "Skorpion" niosąca w swoich tradycjach pamięć Pułku 4 Pancernego "Skorpion". Pułku początkowo powołanego do życia jako 1. Batalion Pancerny w 1942 w Palestynie a przekształconego w Egipcie po przeszkoleniu w obozie Cassasin nad Kanałem Sueskim w Pułk 4 Pancerny. To właśnie w tym obozie, w 1943 zrodziła się idea znaku skorpiona jako symbolu Pułku 4 Pancernego w późniejszym okresie tak owianego chwałą za udział w walkach o Monte Cassino od 11 do 18 maja 1944.

Odznaka pamiątkowa wydana na 60-lecie ŚOW
Powiększ
Odznaka pamiątkowa wydana na 60-lecie ŚOW

O tym bogatym dziedzictwie kulturowym wojsko nigdy nie zapomina, to dziedzictwo jest również tworzone bezpośrednio dziś, nie tylko w codziennej służbie w kraju i na misjach, również przez wojskowe ośrodki kultury. W SOW jest ich 28, w tym Klub SOW we Wrocławiu oraz 27 Klubów Garnizonowych na południowej połowie Rzeczypospolitej. Tradycje orężne wzbogacają swoją działalnością tak ściśle związane z polską kulturą narodową i dorobkiem kultury nowożytnej orkiestry wojskowe: Orkiestra Reprezentacyjna SOW we Wrocławiu oraz orkiestry garnizonowe w Lublinie, Rzeszowie, Krakowie i w Żaganiu. Swoją codzienną działalnością muzyczną wzbogacają uroczystości z udziałem ceremoniału wojskowego, szczególny zachwyt wzbudzając w środowisku społeczeństw lokalnych w kraju i za granicą. Kluby Garnizonowe oprócz swojej działalności statutowej prowadzą również ośrodki pomocy dla rodzin żołnierzy przebywających na misji stabilizacyjnej w Iraku. Przyjmując, że od momentu rozpoczęcia misji w 2003 do 2005 w sumie w mniejszym lub większym zakresie (w dużych garnizonach wojskowych – Żagań, Świętoszów, Opole, Rzeszów...) wzięło w niej udział kilkanaście tysięcy żołnierzy WP mamy skalę potrzeb zadań do realizacji tylko w tym wąskim dla życia ośrodków kultury zakresie. Prekursorem poszerzenia działalności klubów o zakres zadań dotyczących opieki nad rodzinami żołnierzy przebywającymi w misjach był w 2003 roku Klub Garnizonowy w Brzegu.

Modelowym rozwiązaniem w skali kraju należy określić współpracę SOW ze stowarzyszeniami i organizacjami społecznymi, zawiązanie Dolnośląskiej Rady Przyjaciół Harcerstwa skupiającej przedstawicieli wojska, samorządów, parlamentarzystów, innych służb mundurowych, by w sposób pełny i systemowy udzielać wsparcia i pomocy wszystkim organizacjom harcerskim jest tego bardzo dobrym przykładem. DRPH powstała w 1995 z inicjatywy ówczesnego Dowódcy SOW gen. dyw. Janusza Ornatowskiego, Wojewody Wrocławskiego prof. Janusza Zalewskiego oraz senator Marii Berny. Od 2004 jej przewodniczącym jest gen. dyw. Ryszar Lackner – Dowódca SOW. Rada skupia najwybitniejsze osoby świata polityki, nauki, kultury i biznesu na dolnym śląsku kierując się w swojej działalności nadrzędnym interesem udzielanej pomocy w zakresie wychowania patriotycznego młodzieży.

W roku jubileuszu SOW rozpoczął swoją działalność bardzo aktywnie bo uruchomieniem operacji logistycznej przerzutu wojsk i zaopatrzenia do Iraku.

[edytuj] Dowódcy Okręgu

[edytuj] Siedziby Okręgu

ul. Pretficza 28
50-984 Wrocław

[edytuj] Odznaka Okręgu

Odznaka ŚOW
Powiększ
Odznaka ŚOW

Na odznace znajduje się znak husarii oraz czołg. Nawiązanie do historii pierwszej ciężkiej polskiej formacji konnej i zestawienie jej z głównym uzbrojeniem Śląskiego Okręgu Wojskowego wskazuje na wielowiekową tradycję kultywowaną przez żołnierzy Okręgu. Dawniej pióra straszyły przeciwników dziś dumnie wzniesiona lufa czołgu ma dać mieszkańcom poczucie bezpieczeństwa.

Skrót nazwy okręgu umieszczony jest pod czołgiem.

[edytuj] Zadania Okręgu

  1. Planowanie operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek wojskowych:
    1. kierowanie całokształtem prac związanych z planowaniem operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinięcia oraz użycia wojsk okręgu, a także zapewnienie odpowiedniego poziomu gotowości bojowej okręgowych elementów systemu mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek wojskowych rodzajów sił zbrojnych oraz jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej i jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
    2. kierowanie w podległych jednostkach wojskowych procesem planowania osiągania przez dowództwo okręgu wojskowego interoperacyjności z organami dowodzenia Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i wojsk państw sojuszniczych,
    3. nadzorowanie działalności planistycznej i organizacyjnej związanej z uzupełnianiem mobilizacyjnym oraz szkoleniem rezerw osobowych przeznaczonych na potrzeby jednostek oraz instytucji wojskowych okręgu, a także zabezpieczenie uzupełnienia mobilizacyjnego wynikającego z potrzeb jednostek organizacyjnych innego podporządkowania,
    4. planowanie utrzymania w stałej gotowości bojowej i mobilizacyjnej sztabów i jednostek okręgu oraz osiągania przez nie wyższych stanów gotowości bojowej i sprawnego przechodzenia na struktury wojenne;
  2. Szkolenie bojowe i ogólnowojskowe podległych jednostek wojskowych:
    1. zapewnienie odpowiednich wartości bojowych i moralnych, dyscypliny wojskowej, wyszkolenia, gotowości bojowej i mobilizacyjnej,
    2. określanie celów, kierunków i zadań szkoleniowych wojsk, a także doskonalenie umiejętności dowództw, sztabów i kierowniczej kadry okręgu w kierowaniu przedsięwzięciami oraz realizacją zadań wynikających z miejsca, roli i zadań wojsk okręgu,
    3. ukierunkowywanie i nadzorowanie szkolenia operacyjno-taktycznego oraz działalności wychowawczej i instruktażowo-metodycznej wojsk oraz podległych jednostek kulturalno-oświatowych,
    4. prowadzenie ćwiczeń przygotowujących wojska i sztaby do działań obronnych w obszarze okręgu we współdziałaniu z jednostkami rodzajów sił zbrojnych i wojskami państw sojuszniczych, a także właściwymi jednostkami organizacyjnymi administracji publicznej oraz przedsiębiorcami realizującymi zadania obronne,
    5. dokonywanie okresowych analiz i ocen poziomu wyszkolenia wojsk, organów dowodzenia, w tym efektywności stosowanych metod i form szkolenia,
    6. współuczestnictwo w przygotowaniu wojsk do użycia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej,
    7. nadzorowanie utrzymania w stałej gotowości bojowej stacjonarnych i mobilnych zautomatyzowanych systemów dowodzenia, łączności i informatyki w podległych jednostkach wojskowych.
  3. Udział oddziałów i pododdziałów wojskowych w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania życia ludzkiego, a także w oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu:
    1. planowanie, organizowanie i koordynowanie współpracy z terytorialnymi organami dowodzenia i jednostkami wojskowymi oraz z właściwymi organami administracji publicznej, formacjami obrony cywilnej i innymi wyspecjalizowanymi służbami ratowniczymi, a także wspólne szkolenie obronne przewidziane w planach szczebla centralnego i okręgowego,
    2. planowanie użycia jednostek wojskowych rozmieszczonych na obszarze okręgu, w akcjach ratunkowych na rzecz poszkodowanych wojsk i ludności,
    3. przygotowywanie sił i środków do udziału w akcjach ratowniczych oraz likwidacji skutków awarii, katastrof i klęsk żywiołowych, w tym wywołanych atakami terrorystycznymi z użyciem środków chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych.
  4. Koordynacja przedsięwzięć wykonywanych w ramach obowiązków państwa-gospodarza:
    1. organizowanie i kierowanie realizacją zadań na rzecz sił sojuszniczych przebywających lub przemieszczających się na obszarze okręgu,
    2. planowanie użycia podległych i przydzielonych sił i środków do wsparcia wojsk sojuszniczych oraz koordynowanie dostaw i usług dla tych wojsk,
    3. pozyskiwanie informacji o zasobach wojskowych i cywilnych możliwych do wykorzystania, a w szczególności o środkach materiałowych, infrastrukturze oraz usługach,
    4. aktualizacja danych o cywilnych i wojskowych zasobach obronnych obszaru okręgu wojskowego oraz przesyłanie ich do centralnej bazy danych,
    5. współpraca pomiędzy jednostkami organizacyjnymi podległymi i nadzorowanymi przez Ministra Obrony Narodowej a właściwymi terytorialnie organami administracji publicznej oraz przedsiębiorcami wykonującymi zadania obronne,
    6. współudział w procesie negocjacji porozumień dotyczących realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa-gospodarza,
    7. zabezpieczenie transportu i ruchu wojsk własnych i sojuszniczych na obszarze okręgu oraz nadzorowanie gospodarki wojskowymi bocznicami kolejowymi.
  5. Zapewnienia uzupełnienia potrzeb osobowych jednostek wojskowych:
    1. kierowanie całokształtem przedsięwzięć związanych z uzupełnieniem pokojowym jednostek wojskowych okręgu,
    2. kierowanie całokształtem prac związanych z planowaniem rozwoju oraz doskonaleniem struktur organizacyjnych podległych jednostek i instytucji wojskowych, wyposażaniem ich w uzbrojenie i sprzęt nowej generacji, a także dostosowaniem bazy szkoleniowej do nowych potrzeb,
    3. określanie wymogów oraz potrzeb uzupełniania jednostek wojskowych żołnierzami zasadniczej służby wojskowej i żołnierzami rezerwy, stosownie do zadań związanych z utrzymywaniem przez jednostki wojskowe okręgu zdolności bojowej,
    4. wytyczanie kierunków działalności kadrowej w odniesieniu do żołnierzy zawodowych oraz pracowników wojska, a w szczególności w zakresie prawidłowego doboru i rozmieszczenia kadr, stosownie do potrzeb podległych dowództw i jednostek wojskowych,
    5. wyznaczanie i zwalnianie ze stanowisk służbowych oraz mianowanie na wyższe stopnie wojskowe żołnierzy zgodnie z posiadanymi kompetencjami,
    6. koordynowanie pokojowego i mobilizacyjnego uzupełnienia oraz gromadzenia rezerw osobowych przeznaczonych na potrzeby jednostek oraz instytucji wojskowych okręgu, a także zabezpieczenia uzupełnienia mobilizacyjnego wynikającego z potrzeb jednostek organizacyjnych innego podporządkowania.
  6. Współpraca z innymi organami i podmiotami w sprawach związanych z obronnością państwa:
    1. upowszechnianie problematyki patriotyczno-obronnej i popularyzowanie spraw obronności i wojska,
    2. promowanie wartości osobowych i zawodowych żołnierzy zwalnianych i zwolnionych z zawodowej służby wojskowej w ramach systemu rekonwersji kadr na obszarze zasięgu działania okręgu w celu pozyskiwania stanowisk pracy związanych z obronnością kraju,
    3. określanie, w przypadku prowadzenia akcji humanitarnych i w sytuacjach kryzysowych, form współdziałania przy niesieniu pomocy poszkodowanym,
    4. wymiana doświadczeń oraz informacji rozpoznawczych o terenie, infrastrukturze, przeszkodach naturalnych i sztucznych, a także o warunkach hydrometeorologicznych,
    5. prowadzenie prac w dziedzinie studiów i analiz obszaru operacyjnego zainteresowania,
    6. aktualizowanie bazy danych dotyczącej możliwości wykorzystania infrastruktury terenowej, sił i środków układu pozamilitarnego na potrzeby obronne,
    7. występowanie do organów administracji publicznej oraz organizacji pozarządowych o delegowanie przedstawicieli do udziału we wspólnych zamierzeniach szkoleniowych,
    8. kontrola podległych jednostek organizacyjnych w zakresie ich udziału w planowaniu przestrzennego zagospodarowania ze względu na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa,
    9. określanie kierunków realizacji zadań logistycznych na rzecz innych jednostek organizacyjnych będących na zaopatrzeniu jednostek i instytucji wojskowych okręgu.

[edytuj] Jednostki bezpośrednio podległe

[edytuj] Ćwiczenia

[edytuj] 1990-1999

  • Cooperative Bridge '94
  • Cooperative Bridge '95
  • Double Eagle '95
  • Cooperative Bridge '96
  • Concordia '96
  • Indian Falcon '97
  • Dragon '98
  • Strong Resolve '98
  • Concordia '99
  • Dynamic Response '99

[edytuj] 2000-2009

  • Allied Effort '01
  • Strong Resolve '02
  • Cannon Cloud '02

[edytuj] Linki zewnętrzne

THIS WEB:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2006:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu