Breda

Zie Breda (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Breda.

Gemeente Breda

(Wapen van Breda) (Vlag van Breda)
Provincie	Noord-Brabant
Hoofdplaats	Breda
Overige kernen	Haagse Beemden, Kesteren, Princenhage, Bavel, De Rith, Effen, Eikberg, Ginneken, Hoeveneind, Kerkeind, Lies, Prinsenbeek, Roosberg, Zandberg, Strikberg, Teteringen, Ulvenhout
Oppervlakte  - Land  - Water	129,15 km² 126,99 km² 2,16 km²
Inwoners Bevolkingsdichtheid	169.967 (1 augustus 2006) 1339 inw./km²
Geografische ligging	51° 35' NB 4° 47' OL
Geografische ligging	{{{coordinaten}}}
Belangrijke verkeersaders	A16, A27, A58, A59
Station(s)	{{{station}}}
Netnummer	076, 0161
Postcodes	4800-4841, 4847, 4850-4854
Officiële website	www.breda.nl
Politiek
Burgemeester (lijst)	Peter van der Velden (PvdA)
Bestuur	{{{bestuur}}}
Zetels {{{partijen}}}	{{{zetels}}}

Breda (Brabants: Brédao) ( uitspraak (info·uitleg)) is een stad, oude garnizoensstad en gemeente in de provincie Noord-Brabant in Nederland.

Inhoud 1 Bevolking 2 Geschiedenis 3 Trivia 4 Kerk 5 Geografie 5.1 Ligging 5.2 Indeling 6 Bezienswaardigheden 7 Herkenningspunten 8 Evenementen 8.1 Muziekevenementen 8.2 Andere evenementen 9 Sport 10 Parken 11 Vertier 12 Economie 12.1 Industriegebieden 12.2 Winkelen 12.3 Markten 13 Cultureel 13.1 Open Monumentendag 13.2 Musea 13.3 Bibliotheek 13.4 Muziek 14 Media 14.1 Dagbladen 14.2 Radio en televisie 15 Onderwijs 15.1 Studentenverenigingen 16 Geboren in Breda 17 Bekende Bredanaars 18 Recreatie 19 Verkeer en Vervoer 19.1 Wegverkeer 19.2 Openbaar Vervoer 19.2.1 Trein 19.2.2 Bus 19.2.3 Taxi 19.3 Voetveer 20 Bestuur en Politiek 21 Sinterklaas Breda 22 Gezondheidszorg 23 Informatie 24 Toerisme 25 Stedenbanden 26 Externe links 27 Bronnen

[bewerk] Bevolking

In 1927, 1942 en 1997 vonden annexaties plaats en breidde Breda zich verder uit. In 1940 telde Breda ruim 50.000 inwoners. Halverwege de jaren vijftig was het aantal verdubbeld. Per 1 juli 2006 had de gemeente een bevolking van 169.981 mensen (bron: CBS) en alleen de stad Breda telde 136.838 inwoners (2005).

[bewerk] Geschiedenis

Breda 1869 (bron: [1] )

Satellietfoto Breda en omgeving

[bewerk] Trivia

Het wapen van Breda bestaat uit drie witte Andreaskruizen, twee boven en één in het midden eronder in een rood schild. Het schild wordt van achter vastgehouden door een engel en aan de zijkanten twee gouden leeuwen. Het geheel rust op een burcht. (zie website links).

De vlag van Breda heeft een rode achtergrond met de drie witte Andreaskruizen.

Het volkslied van de stad Breda is sinds 1991 De Paarse Heide.

Breda staat op de negende plaats van grootste gemeenten in Nederland. Zie ook: Lijst van grootste gemeenten in Nederland.

De gemeente Breda telt 169.981 inwoners (1 augustus 2006, bron: CBS) en maakt deel uit van stedelijk netwerk BrabantStad.

De rivieren Mark en Aa of Weerijs komen samen in Breda. De naam Breda is afgeleid van 'Brede Aa': doordat de rivieren hier samenstromen, wordt deze rivier immers breder.

[bewerk] Kerk

[bewerk] Geografie

De gemeente Breda bevat ook de volgende dorpen en voormalige dorpen: Bavel, Teteringen, Prinsenbeek, Princenhage, Ginneken, Effen en Ulvenhout. Het wordt verder omgeven door de landschappelijke gebieden De Rith, het Liesbos, het Mastbos, het Teteringse Bos en de Lage Vuchtpolder.

[bewerk] Ligging

Door Breda stromen de rivieren de Mark en de Aa of Weerijs. Momenteel is de Mark in het nieuws, omdat de oude loop van deze rivier door de binnenstad van Breda in ere wordt hersteld.

De buurgemeenten van Breda zijn: Alphen-Chaam, Drimmelen, Etten-Leur, Gilze en Rijen, Moerdijk, Oosterhout en Zundert in Nederland en Hoogstraten in België.

Breda heeft een regio-functie in de Baronie van Breda.

Dichtstbijzijnde grote steden zijn Tilburg, Bergen op Zoom en Roosendaal.

De Randstad is vanuit Breda te bereiken via de snelwegen A16 (richting Rotterdam) en A27 (richting Utrecht). De gemiddelde reistijd varieert tussen de 1 uur en 2 uur vanwege de toenemende files.

[bewerk] Indeling

Breda bestaat uit vijf grote stadsdelen:

• Breda Centrum
• Breda West
• Breda Oost
• Breda Noord
• Breda Zuid

Deze stadsdelen zijn weer onderverdeeld in diverse wijken.

[bewerk] Bezienswaardigheden

Enkele belangrijke en meest bezochte bezienswaardigheden van Breda zijn:

• de Grote- of Onze Lieve Vrouwekerk met o.a. het praalgraf Graaf Engelbrecht II van Nassau en andere grafmonumenten van de Heren van Breda op de Grote Markt Breda

• het Kasteel van Breda met de Koninklijke Militaire Academie (KMA) (Opgericht 1828)

• het Spanjaardsgat

• het begijnhof Breda

• het stadhuis van Breda

• het kasteel Bouvigne

• de St. Joost-Kapel
• de Antoniuskerk

[bewerk] Herkenningspunten

• de Havermarkt

• monument van Stadhouder Willem III van Oranje-Nassau te paard

• Chassé theater

Breda is onder meer bekend van:

• de Koninklijke Militaire Academie (KMA) (Opgericht 1828) gevestigd in het Kasteel van Breda
• de voetbalclub NAC Breda
• de Koepelgevangenis
• Turfschip van Breda

• oude Haven

[bewerk] Evenementen

In Breda worden elk jaar verschillende evenementen verspreid over de stad gehouden. Een aantal vindt plaats in het centrum op de Grote Markt en op andere locaties en wijken van Breda.

Enkele belangrijke en jaarlijks terugkerende evenementen van Breda in Breda zijn:

• het Carnaval Breda
• intocht Sinterklaas Breda

[bewerk] Muziekevenementen

• Breda Jazz Festival
• Breda Barst
• Valkenbergconcerten
• Dancetour Breda

[bewerk] Andere evenementen

• Bruisend Ginneken
• Breda Ballon Fiësta
• Kermis Breda
• Breda Culinair
• Breda Hippique
• Harley-dag Breda
• Bevrijdingsfestival Breda

[bewerk] Sport

Misschien wel de bekendste sportclub van Breda is de hoogst acterende voetbalclub, NAC Breda. NAC komt uit in de Eredivisie en speelt haar wedstrijden nu nog in het Rat Verlegh Stadion. NAC heeft een zeer trouwe aanhang die wekelijks op vrijdag of zaterdag het 'avondje NAC' komen bezoeken, alleen uitwedstrijden en risicowedstrijden worden op zondag gespeeld.

De tweede voetbalclub van Breda is vv Baronie. Deze komt uit in de Zondag Hoofdklasse B.

A.V. Sprint, de grootste atletiekvereniging van Nederland, komt ook uit Breda. Bredase Hockey Vereniging Push is een bekende hockeyvereniging. De Bredase Rugby Club (BRC) is gevestigd in Breda Noord.

In Breda worden verschillende belangrijke sportevenementen gehouden zoals:

• de Bredase Singelloop;
• de Haagse Beemden Loop;
• City Golf Breda;
• Breda Hippique.

[bewerk] Parken

In Breda is het Valkenberg bij het kasteel het bekendste park. Aan de ingang van dit park bevindt zich het Baroniemonument uit 1905, dat werd ontworpen door architect P.J.H. Cuypers. Op koninginnedag wordt in dit park een grote kindervrijmarkt gehouden. Een ander groot park bij het centrum is het Wilhelminapark. In dit park staat, ter herinnering aan de Poolse bevrijders, een Duitse Panthertank die door de Polen in 1945 aan de stad werd geschonken.

[bewerk] Vertier

Breda is een bekende uitgaansstad. Er zijn vele soorten eetgelegenheden, zoals eetcafés, restaurants, snackbars. In het centrum rondom de Grote Markt zijn veel restaurants en bars te vinden, vaak ook met een terras. Zodra het mooi weer is en bij evenementen is het hier aardig druk.

Er is ook een casino, het Holland Casino Breda, gevestigd in de voormalige Kloosterkazerne.

Breda beschikt ook over een theater, het Chassé Theater, ontworpen door Herman Hertzberger.

[bewerk] Economie

[bewerk] Industriegebieden

In Breda zijn diverse industriegebieden: De Krogten, Achter Emer, Emerlaken, Steenakker, Doornbos-Oost, Moleneind, Hoogeind, Heilaar-Zuid, Posthoorn en Moskes.

Het hoogste kantoorgebouw is de Eurotoren langs de A16 in Breda-Noord.

[bewerk] Winkelen

In de binnenstad van Breda Centrum liggen de bekende winkelstraten Ginnekenstraat, Torenstraat, Lange Brugstraat met winkelcentrum "'t Sas", Korte Brugstraat, Veemarktstraat en Halstraat. Net buiten het (grotendeels autovrije) centrum vindt men verder de Ginnekenweg, de Haagdijk en de Boschstraat. Zij vormen het stadshart van de stad Breda met o.a. veel winkels. In de Ginnekenstraat is tevens het vrij nieuwe overdekte winkelcentrum "De Barones" met enkele (grote) bekende zaken gevestigd.

Op donderdagavond is er in het centrum van Breda koopavond. In andere delen van de stad zoals de Haagse Beemden is dat op vrijdagavond. De eerste zondag van de maand is meestal koopzondag.

De woonboulevard Breda [2] bevindt zich aan de rand van Breda langs de snelweg A16 en heeft een regio-functie.

[bewerk] Markten

Markt is er op de diverse weekmarkten in Breda. De grootste is op de Grote Markt Breda in het centrum en wel op dinsdag en op vrijdagmorgen. Op zaterdagmiddag is er markt op de Nieuwe Haagdijk. Op woensdag is er een boeken- en antiekmarkt op de Grote Markt. Op dinsdagmorgen is er een speciale biologische markt op het Veemarktplein.

[bewerk] Cultureel

[bewerk] Open Monumentendag

Breda doet ook mee aan de Open Monumentendag. In 2006 is deze gehouden op 9 september. Het thema is Nassaufeest. Er was een feestelijk programma waaronder veel op de Grote Markt Breda, de Grote Kerk, Begijnhof Breda met de Waalse kerk, Stadhuis en het Kasteel van Breda. Er was een concert in de Grote Kerk en een openluchtconcert op het Kasteelplein.

[bewerk] Musea

In Breda zijn verschillende musea:

• Breda's Museum
• Begijnhof Breda Museum
• Generaal Maczek Museum
• Bier Reclame Museum
• de Beyerd (tijdelijk gesloten)
• NAC Museum
• Heemkundig Museum Paulus van Daesdonck
• Lucifer Museum Latent
• Museum Oorlog & Vrede
• Nederlands Centrum voor Handwerken - HCH
• Stichting Princenhaags Museum
• Stedelijk en Bisschoppelijke Museum Grote Markt
• Volkenkundig museum Justinus van Nassau
• Lokaal 01

[bewerk] Bibliotheek

In het centrum bevindt zich de hoofdvestiging van de bibliotheek Breda. In de diverse wijken zijn nevenvestigingen.

[bewerk] Muziek

De Nieuwe Veste is het centrum voor beeldende kunsten, theater, dans en muziek. Het is begin jaren '90 ontstaan uit een fusie tussen de oude muziekschool en centrum 'De Beeldenaar'. De Nieuwe Veste huist boven de hoofdvestiging van de bibliotheek en heeft naast vele les- en praktijklokalen een eigen toneelzaal, concertzaal en opnamestudio.

[bewerk] Media

[bewerk] Dagbladen

Lokaal dagblad in Breda is BN/De Stem. Ook is er het Brabants Dagblad, met een lokaal katern. Dan zijn er nog gratis wekelijkese huis-aan-huis bladen als de Stadskrant en de Bredase Bode. Ook zijn er nog diverse andere kranten die in de diverse wijken worden verspreid zoals het Haagse Beemden Nieuws, Buurtblad de Driesprong, Ons Blad.

[bewerk] Radio en televisie

Voorts is er regionale radio en regionale televisie, verzorgd door Omroep Brabant. Daarnaast zijn er de lokale stations Stadsradio Breda. StadsTVBreda is overgenomen sinds 2006 van de commerciële lokale televisiezender TV&Co.

[bewerk] Onderwijs

In Breda zijn veel soorten scholen, zowel voor basisonderwijs, voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs, Middelbaar beroepsonderwijs, Hoger beroepsonderwijs, wetenschappelijk onderwijs. Bijvoorbeeld;

• De Nassau SG,
• Mencia de Mendoza Breda
• Prisma College
• Newmancollege
• Stedelijk Gymnasium Breda
• Onze Lieve Vrouwe Lyceum
• NHTV
• Academie voor ICT en Media
• Avans Hogeschool
• ROC Breda

[bewerk] Studentenverenigingen

• Alpha (studentenvereniging)
• BIOS (Breda)
• BSRV Scylla
• Phileas Fogg
• De Frisse Jongens
• Vereniging van Gereformeerde Studenten
• Studentenvereniging D'n Straffe Hendrik NHTV Breda
• het Vat
• ’t KAG
• Xenia
• Cesar (Breda)

[bewerk] Geboren in Breda

• Paul Bril (1553/1554 – Rome, 1626), schilder
• Dries van Kuijk (26 juni 1909), manager van Elvis Presley (overleden 1997)
• Hubertus Ernst (8 april 1917), priester en bisschop bisdom Breda
• Wim Boost (2 juli 1918), cartoonist (overleden 2005)
• Marga Minco (31 maart 1920), schrijfster
• Kees Rijvers (27 mei 1926), voetballer, trainer en coach
• Hans van Mierlo (18 augustus 1931), medeoprichter D'66, politicus
• Corry Brokken (3 december 1932), zangeres
• Arnold Heertje (19 februari 1934), hoogleraar
• Onno Ruding (15 augustus 1939), politicus
• Dimitri van Toren (16 december 1940), zanger
• Rein Welschen (29 augustus 1941), oud-burgemeester van Eindhoven
• Wim van den Goorbergh (7 april 1948), econoom en bankier
• Josine van Dalsum, (14 juli 1948), actrice
• Corry Konings (8 september 1951), zangeres
• Oek de Jong (4 oktober 1952), schrijver
• Ruud Benard (8 oktober 1954), deelnemer Big Brother
• Frits Pirard (8 december 1954), wielrenner
• Hans van Tongeren (18 januari 1955), acteur (overleden 1982)
• Bernard Welten (25 februari 1955), Amsterdams hoofdcommissaris
• Ton Lokhoff (25 december 1959), voetballer en voetbalcoach
• Robin de Raaff (5 december 1968), componist
• Tiësto (17 januari 1969), dj
• Karin Brienesse (17 juli 1969), zwemster
• Jurgen van den Goorbergh (29 december 1969), motorcoureur
• Jean-Paul van Gastel (28 april 1972), voetballer
• Beertje van Beers (28 augustus 1972), presentatrice
• Remco van Wijk (7 oktober 1972), hockeyinternational
• Sylvie Meis (13 april 1978), actrice en presentatrice
• Arijan van Bavel (21 februari 1979), acteur (beter bekend als Adje Van Nispen in Mooi weer De Leeuw)
• Lizelotte van Dijk (23 juli 1980), actrice

[bewerk] Bekende Bredanaars

• Pierre Kartner alias Vader Abraham
• Dries van Kuijk alias Colonel Tom Parker
• Ed Nijpels oud burgemeester van Breda
• Tijs Verwest alias DJ Tiësto
• Marieke van Ginneken
• Aukje van Ginneken
• Ronnie Stam, Voetballer NAC Breda

[bewerk] Recreatie

Buiten Breda liggen het Mastbos ten zuiden van Breda en het Liesbos. Ten zuid-oosten van Ulvenhout liggen de Chaamse Bossen. Ook is het in zomer mogelijk om te zwemmen in de Galderse Meren of de Asterdplas.

[bewerk] Verkeer en Vervoer

Momenteel wordt hard gewerkt aan de HSL-Zuid en de verbreding van de A16 rond Breda. De bereikbaarheid van Breda zal hierdoor sterk verbeteren. Via de snelle shuttleverbinding die in 2006 wordt gerealiseerd is Breda verbonden met de Noord-Zuid-lijn van de HSL Zuid naar onder andere Amsterdam Schiphol en via Antwerpen en Brussel naar Parijs gaat.

[bewerk] Wegverkeer

Breda is makkelijk bereikbaar via de snelweg A16 vanuit Rotterdam en ligt niet ver van België dat via de grensovergang Hazeldonk snel bereikbaar is. Breda is eveneens goed te bereiken vanuit Utrecht over de snelweg A27 en vanuit Tilburg over de snelweg A58 richting Etten-Leur, Roosendaal en verder naar Zeeland. De A59 (Zierikzee-'s Hertogenbosch) maakt het vierkant van snelwegen om de stad compleet.

[bewerk] Openbaar Vervoer

In Breda bestaat het openbaar vervoer uit de trein en bus.

[bewerk] Trein

Breda heeft twee treinstation's, namelijk station Breda in het centrum en station Breda-Prinsenbeek in de Haagse Beemden. De omgeving van het centraal station zal in de komende tijd geheel gaan veranderen en verbouwd worden. Voor de zogenaamde Spoorzone worden grote plannen gemaakt.

[bewerk] Bus

Er is een groot busstation bij het centraal station en in het centrum van de stad. Er is een netwerk van stadsbuslijnen, genummerd 1 tot en met 12, die allemaal via Breda Station naar de diverse wijken in Breda rijden. Dit wordt verzorgd door BBA. Met de omliggende gemeenten zijn streekbusverbindingen.

[bewerk] Taxi

Taxi (vervoer)'s zijn verkrijgbaar op verschillende taxi-standplaatsen waaronder die bij het Centraal Station.

[bewerk] Voetveer

Er is in de zomermaanden een voet- en fietsveer over de rivier de Mark tussen Terheijden en een verbinding in het recreatie-gebied buiten de wijk de Asterd in de Haagse Beemden.

[bewerk] Bestuur en Politiek

In de gemeenteraad van Breda hebben sinds de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2006 acht politieke partijen zitting. De zetelverdeling is als volgt: PvdA Breda (11), CDA Breda (8), VVD Breda (7), SP Breda (4), Breda '97 (3), GroenLinks Breda (3), D'66 Breda (2) en Leefbaar Breda/Parel van het Zuiden (1). Het college wordt sinds 20 april gevormd door PvdA, CDA, Breda'97 en GroenLinks.

Zie verder:

• de politiek van Breda
• Lijst van burgemeesters van Breda

[bewerk] Sinterklaas Breda

Rond half november is op een zaterdag de intocht van Sinterklaas [3] per boot over de Mark met als eindpunt het Spanjaardsgat. Daarna volgt een rondrit van Sinterklaas per paard met zijn Zwarte Pieten door Breda-Centrum.

Er is de Stichting Comité Breda die het hele feest organiseert en alles regelt om het geslaagd evenement te maken.

Sinds 2005 is in verband met de werkzaamheden van het terugbrengen van de Mark in de binnenstad het programma wat aangepast. In 2006 zal de intocht plaats vinden op 18 november.

[bewerk] Gezondheidszorg

[bewerk] Informatie

Veel informatie over Breda is verkrijgbaar bij het stadsarchief. Het is de aangewezen plaats voor het zoeken van (achtergrond) informatie over o.a. het ontstaan, de geschiedenis van de stad en zijn gebouwen en bezienswaardigheden.

Zij beschikt over 8 km archief, 1000 meter boeken en tijdschriften, meer dan 400.000 foto's, negatieven, tekeningen en prenten. Ook film, video en geluid, bijvoorbeeld 78-toerenplaten. Ook is er digitaal opgeslagen en internetpresentaties aanwezig.

[bewerk] Toerisme

Sinds juli 1997 wordt de campagne Breda, stad met karakter gelanceerd. Belangrijkste doel van de campagne was ondersteuning van het gemeentelijk beleid en het versterken van het besef van dingen waar Breda en de Bredanaars trots op zijn. Van wat was, wat is en wat komt. Het VVV Breda bevindt zich vlakbij het Station Breda.

Kenmerken volgens de Stadsvisie 1999-2005 van de gemeente Breda zijn o.a.:

• Breda fijne stad om te wonen
• Breda prettige stad om te werken
• Breda goede stad om oud te worden
• Breda gezellige stad om uit te gaan

[bewerk] Stedenbanden

Breda heeft banden met Wrocław, Zakopane en Velines. Via het Koninklijk Huis zijn er banden met Diest, Dillenburg en Orange.

[bewerk] Externe links

• Officiële website van Breda
• Stadsarchief Breda
• VVV-Breda
• Stadsgids Breda
• Foto's
• Foto's straten van Breda

Bron(nen):

Bevolkingsopbouw Breda per 1 januari 2006 (pdf)

Breda
Hoofdplaats: Breda
Dorpen en Gehuchten: Bavel | Effen | Ginneken | Princenhage | Prinsenbeek | Teteringen | Ulvenhout

Wijken in Breda
Breda Centrum: Chassé Park
Breda West: Boeimeer | Haagpoort | Heuvel | Princenhage | Tuinzigt | Westerpark
Breda Oost: Heusdenhout | Brabantpark
Breda Noord: Haagse Beemden | Kesteren | Gagelloop | Kievitsloop | Muizenberg | Paradijs | Heksenwiel | Asterd | De Kroeten | Overkroeten | Hoge Vucht | Wisselaar | Geeren | Biesdonk | Belcrum | Doornbos
Breda Zuid: Ginneken | IJpelaar | Zandberg | Overakker | Blauwe Kei | Ruiterbos | Nieuw Wolfslaar

Gemeenten van provincie Noord-Brabant
Aalburg | Alphen-Chaam | Asten | Baarle-Nassau | Bergeijk | Bergen op Zoom | Bernheze | Best | Bladel | Boekel | Boxmeer | Boxtel | Breda | Cranendonck | Cuijk | Deurne | Dongen | Drimmelen | Eersel | Eindhoven | Etten-Leur | Geertruidenberg | Geldrop-Mierlo | Gemert-Bakel | Gilze en Rijen | Goirle | Grave | Haaren | Halderberge | Heeze-Leende | Helmond | 's-Hertogenbosch | Heusden | Hilvarenbeek | Laarbeek | Landerd | Lith | Loon op Zand | Maasdonk | Mill en Sint Hubert | Moerdijk | Nuenen, Gerwen en Nederwetten | Oirschot | Oisterwijk | Oosterhout | Oss | Reusel-De Mierden | Roosendaal | Rucphen | Schijndel | Sint Anthonis | Sint-Michielsgestel | Sint-Oedenrode | Someren | Son en Breugel | Steenbergen | Tilburg | Uden | Valkenswaard | Veghel | Veldhoven | Vught | Waalre | Waalwijk | Werkendam | Woensdrecht | Woudrichem | Zundert
Nederland | Provincies | Gemeenten