Tilburg
Tilburg is ook de naam van een gemaal (en boerderij) ten zuiden van Winsum, zie Tilburg (gemaal)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tilburg (Brabants: Tilbörg)(
uitspraak (info·uitleg)) is een gemeente en moderne (industrie)stad in Noord-Brabant. Op 1 juli 2006 had de gemeente Tilburg 200.085 inwoners (bron: CBS) en de stad zelf 179.917 inwoners; de stad is hiermee zesde stad van Nederland. Hiermee wordt het de tweede gemeente in Noord-Brabant (na Eindhoven) en de zesde gemeente in Nederland met een inwoneraantal boven de 200.000. De gemeente Tilburg omvat ook de dorpen Berkel-Enschot en Udenhout. Tilburg maakt deel uit van stedelijk netwerk BrabantStad.
[bewerk] Geschiedenis
Tilburg is ontstaan uit gehuchten en kleine dorpen, zogenaamde herdgangen, die met elkaar in verbinding stonden. De oude dorpskernen zijn nog steeds terug te vinden in de namen van verschillende oude wijken zoals Heuvel, Korvel, Veldhoven, Broekhoven en Goirke. Pas in 1809 krijgt Tilburg stadsrechten. De stad is eind negentiende eeuw groot geworden door de textielindustrie die zich vestigde tussen de herdgangen in. Na het verdwijnen van deze tak van industrie in de jaren zestig vestigde moderne industrie zich op industrieterreinen aan de rand van de stad. Vanaf de jaren tachtig worden de lege plekken in de stad, waar voorheen de textielfabrieken stonden, opgevuld met woonwijken.
In de volksmond werden Tilburgers altijd Kruikenzeikers genoemd. (De carnavalsnaam van Tilburg, Kruikenstad, is hiervan afgeleid). Dit omdat de inwoners vroeger in kruiken urineerden. De kruiken met urine werden verkocht aan de zeventiende-eeuwse textielindustrie, die de urine nodig had voor het wassen van wol. Sinds de negentiende eeuw worden chemicaliën ingezet voor de bewerking van textiel. Het "Kruikenzeiken" duurde echter voort tot diep in de 19e eeuw.
Koning Willem II verbleef graag in Tilburg. Over de plaats merkte hij eens op: "Hier adem ik frank en vrij." In zijn opdracht werd een paleis gebouwd in het centrum van de stad. Hij heeft er echter zelf nooit in kunnen verblijven omdat hij stierf voor de voltooiing ervan. Het paleis werd door de koninklijke familie overgedragen aan de gemeente op voorwaarde dat er een Hogere Burger School (HBS) in gevestigd zou worden. Deze "Rijks HBS Koning Willem II" bestaat nog steeds als Willem II College, echter in een ander gebouw. De bekendste leerling van deze HBS is Vincent van Gogh, die de school bezocht in de periode 1866-1868. Het paleis maakt tegenwoordig deel uit van het gemeentehuis.
Met het Sint-Odulphuslyceum, gesticht in 1899, heeft Tilburg de oudste Noord-Brabantse katholieke middelbare school voor jongens waaraan geen internaat verbonden was. Inmiddels is de school gemengd. De schoolkrant De Pit bestaat sinds 1937 en is een van de oudste schoolkranten van Nederland. Tegenover het Sint-Odulphuslyceum staat sinds augustus 2005 de nieuwste middelbare school van Brabant: De Nieuwste School. Zowel het Sint-Odulphus als De Nieuwste School ressorteren onder OMO; de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs.
In 1900 werd Tilburg in beroering gebracht door de moord op Marietje Kessels. Na drie dagen vermissing werd het lijk van de 12-jarige fabrikantsdochter in de Noordhoekkerk aangetroffen. Een van de drie hoofdverdachten, de pastoor, bleef bij het gerechtelijk onderzoek volledig buiten schot. De zaak is altijd onopgehelderd gebleven.
In Tilburg is vanaf 1993 een duidelijk hoogbouwbeleid ontwikkeld. Daaruit zijn twee hoge gebouwen voortgekomen die naar Nederlandse begrippen als wolkenkrabbers kunnen worden beschouwd, te weten het hoofdkantoor van Interpolis en de Westpoint-woontoren. Het laatste gebouw is 143,1 meter hoog en was daarmee korte tijd de hoogste woontoren van Nederland, een titel die inmiddels is overgenomen door het Rotterdamse Montevideo. Inmiddels is in Tilburg een tweede woontoren in aanbouw die 101 meter hoog zal worden en de naam 'De Stadsheer' heeft gekregen. Deze woontoren maakt onderdeel uit van het project 'Het Haestrechtkwartier'. Een gebied gelegen in de stationszone, direct ten westen van het centraal station, bestaande uit vier kantoren, een parkeergarage en een woontoren.
In de jaren zestig van de vorige eeuw profileerde Tilburg zich als "Hart van Brabant". Daarna afficheerde de stad zich met de slogan "Tilburg, moderne industriestad". Inmiddels is die slogan ingeruild voor het symbool "T".
[bewerk] Tilburgse pronkstukken
- Tilburg is bekend door de sportclubs, zoals de voetbalclub Willem II, de hockeyclubs T.H.J.C. Weredi TMHC Forward en Tilburg en de ijshockeyclub Trappers.
- de Universiteit van Tilburg
- het pop-podium 013
- La Vida (oude Noorderligt)
- de Rockacademie
- het museum voor moderne kunst De Pont en het Scryption, museum voor alles wat met schrift te maken heeft.
Een bekende figuur uit de Tilburgse geschiedenis was Cees Robben, die de "Prent van de Week" verzorgde en daarmee Tilburg een uniek imago gaf.
[bewerk] Bezienswaardigheden
- Oude Markt
- Voormalige stadhuis
- Heuvelkerk (Sint-Josephkerk)
- Sint-Dionysiuskerk ('t Heike)
- Sint-Dionysiuskerk ('t Goirke)
[bewerk] Cultuur
Vooral in de Theaters Tilburg is er een schouwburg, een concertzaal, een studio en een filmfoyer aan de Schouwburgring.
[bewerk] Musea in Tilburg
Enkele bekende musea zijn:
- De Pont
- Museum Scryption
- Natuurmuseum Brabant
- Textielmuseum
- Poppen en Speelgoed Museum Tilburg
- Dierenpark Reptielenhuis De Oliemeulen
[bewerk] Evenementen
- Carnaval
- het jaarlijkse City Sounds Festival
- het jaarlijkse Festival Mundial
- Tilburgse Kermis
- boekenmarkt Rond het Paleis, laatste zondag van augustus
- Tilburg Ten Miles
[bewerk] Economie
Rond 1960 was de economie in Tilburg sterk afhankelijk van de textielindustrie. Rijke families die hierachter stonden waaronder onder andere: Mutsaerts, van de Kimmenade en Van Thiel. Toen steeds meer fabrieken hun poorten sloten, werd het hoog tijd voor veranderingen. In de afgelopen 25 jaar is een goed economisch klimaat opgebouwd.
De industrie is nu modern en veelzijdig. Allerlei ondernemingen, waaronder diverse uit het buitenland, hebben hier hun hoofdkantoor gevestigd. Enkele belangrijke bedrijfstakken zijn transport, logistiek, fijnmetaal, elektronica, levensmiddelen, medische technologie en wijndistributie. Maar ook de dienstensector en het midden- en kleinbedrijf hebben zich goed ontwikkeld.
Tilburg bezit ook één van de grootste en modernste industrieparken van Nederland. Er liggen 7 industriezones:
- Vossenberg
- Kraaiven
- Katsbogten
- Kanaalzone
- Loven
- 't Laar
- Kreitenmolen-Udenhout
Goed voor in totaal 7600 bedrijven en bijna 100.000 werknemers. Belangrijke industrietakken zijn onder andere de chemische industrie en de voedingsmiddelenindustrie. Door het Wilhelminakanaal te verbreden wil Tilburg zich als transportstad nog duidelijker profileren.
[bewerk] Verkeer en vervoer
Tilburg heeft drie stations: van oost naar west eerst station Tilburg, dan Tilburg West, en ten slotte Tilburg Reeshof, dat in 2003 werd voltooid om de afgelegen wijk Reeshof te ontsluiten. Intercity-treinen stoppen alleen op station Tilburg. Het Tilburgse stadsbusnet T-bus wordt geëxploiteerd door BBA.
In tegenstelling tot veel andere steden van vergelijkbare grootte ligt Tilburg slechts aan één belangrijke snelweg. Dat is de A58 Vlissingen – Breda – Eindhoven).
Er wordt echter hard gewerkt om Tilburg over de weg beter bereikbaar te maken. Thans wordt gebouwd aan een ringweg rond de stad. Deze moet rond 2010 klaar zijn. Ook zijn er concrete plannen om Tilburg via Dongen met de A27 richting Utrecht te verbinden. Tussen 2010 en 2013 zal de N261 (Tilburg-Waalwijk) tot snelweg worden omgebouwd. Soortgelijke plannen zijn er ook voor de N65 (Vught-Tilburg).
[bewerk] Bestuur en Politiek
In de gemeenteraad van Tilburg hebben sinds de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2006 tien politieke partijen zitting. De zetelverdeling is als volgt:
- PvdA - 11
- CDA - 7
- SP - 5
- Lijst Smolders - 5
- VVD - 4
- GroenLinks - 3
- D66 - 1
- Tilburgse Volkspartij - 1
- Algemeen Belang - 1
- Tilburgse Ouderen Partij - 1.
Het college wordt gevormd door PvdA, CDA en GroenLinks.
[bewerk] Burgemeesters van Tilburg
- Martinus Cornelis van Dooren (27 mei 1809 - 15 juni 1811)
- Willebrordus Antonius Dams (15 november 1811 - 18 juni 1815)
- Johan Adriaan van Meurs (1 januari 1816 - 31 december 1830)
- Adrianus Antonius Vissers (7 april 1831 - 1 januari 1837)
- Hendrik Bernard Beckers (1 januari 1837 - 24 augustus 1849)
- Franciscus Suys (20 augustus 1849 - 1 januari 1869)
- Johannes Franciscus Jansen (10 januari 1869 - 9 november 1901)
- Willem Mutsaers (23 december 1901 - 12 februari 1907)
- Godefridus Raymundus Cornelis Maria Raupp (6 juni 1907 - 21 juli 1915)
- Frans Lodewijk Gerhard Zeno Maria Vonk de Both (14 november 1915 - 21 november 1939)
- Jan van de Mortel (20 januari 1940 - 25 september 1944)
- Harmanus Hondius (25 september 1944 - 27 oktober 1944)
- Jan van de Mortel (27 oktober 1944 - 15 januari 1946)
- Eduard Hendrik Joan Baron van Voorst tot Voorst (27 april 1946 - 1 juni 1957)
- Cees Becht (1957 - 1975)
- Henk Letschert (1975 - 1988)
- Gerrit Brokx (1988 - 1997)
- Johan Stekelenburg (1997 - 22 september 2003)
- Ruud Vreeman (2004 - tot heden)
[bewerk] Afkomstig uit Tilburg
- Peerke Donders, priester
- Marc-Marie Huijbregts, cabaratier
- Green Lizard, grungerockband
- Krezip, popband
- Karla Peijs, politicus
- Cees Robben, kunstenaar
- Rob Stenders, diskjockey
- VOF de Kunst, band
- Henny Vrienten, muzikant
- Driek van Vugt, politicus
Voor een uitgebreider overzicht van personen, zie het artikel 'Lijst van personen die in Tilburg zijn geboren'.
[bewerk] Organisaties gerelateerd aan Tilburg
[bewerk] Tilburgse of aan Tilburg gerelateerde lekkernijen
- De Kermiskoek
- Unense Broeder
- Schrobbeler
- Peerke's Nat
- Tilburgs Praotwaoterbier
- Tilburgs Knipoogske likeur
- Le Roi Guillaume II (Willem II)-wijn
- Reeshofnat-bier
[bewerk] Overige kernen
[bewerk] Externe links
|
|
 |
|---|---|
| Stad: Tilburg | |
| Dorpen: Berkel-Enschot | Udenhout | |
|
|
|
|---|---|
|
Aalburg | Alphen-Chaam | Asten | Baarle-Nassau | Bergeijk | Bergen op Zoom | Bernheze | Best | Bladel | Boekel | Boxmeer | Boxtel | Breda | Cranendonck | Cuijk | Deurne | Dongen | Drimmelen | Eersel | Eindhoven | Etten-Leur | Geertruidenberg | Geldrop-Mierlo | Gemert-Bakel | Gilze en Rijen | Goirle | Grave | Haaren | Halderberge | Heeze-Leende | Helmond | 's-Hertogenbosch | Heusden | Hilvarenbeek | Laarbeek | Landerd | Lith | Loon op Zand | Maasdonk | Mill en Sint Hubert | Moerdijk | Nuenen, Gerwen en Nederwetten | Oirschot | Oisterwijk | Oosterhout | Oss | Reusel-De Mierden | Roosendaal | Rucphen | Schijndel | Sint Anthonis | Sint-Michielsgestel | Sint-Oedenrode | Someren | Son en Breugel | Steenbergen | Tilburg | Uden | Valkenswaard | Veghel | Veldhoven | Vught | Waalre | Waalwijk | Werkendam | Woensdrecht | Woudrichem | Zundert |
|
| Nederland | Provincies | Gemeenten | |
