Archeologie

Opgravingen in Amsterdam, 2006.
Bron: bureau Monumenten & Archeologie, Amsterdam

Archeologie (Grieks: αρχαιος – oud, uit oude tijden, λόγος – leer) of oudheidkunde is de wetenschap die door bestudering van materiële overblijfselen uit het verleden inzicht tracht te krijgen in oude culturen; hun ontwikkeling, hun wederzijdse beïnvloeding, enz. De archeologie kent een praktische kant (veldwerk; het verrichten van opgravingen) en een theoretische kant (analyse, datering en conservering van het vondstmateriaal, het op grond van vondsten opstellen, verbeteren en/of bevestigen van theorieën, enz.). Onterecht wordt de archeoloog soms gezien als een (schat)graver, hij is bovenal een deskundige, vaardig in het verrichten van wetenschappelijk onderzoek.

Archeologie in Nederland

Archeologie in Vlaanderen

Inhoud

1 Geschiedenis van de archeologie
- 1.1 De eerste opgravingen
- 1.2 Het begin van de moderne archeologie
2 Interne links
3 Archeologen
4 Externe links

[bewerk] Geschiedenis van de archeologie

Archeologie ontstond toen men zich ging realiseren dat legenden, mythen, volksverhalen, de Bijbel en klassieke schrijvers geen betrouwbare bron vormden van kennis over het verre verleden van de mens. Archeologie heeft in deze periode een hele weg afgelegd om de wetenschap te worden zoals men deze de dag van vandaag kent. Maar de wetenschap staat niet stil, en archeologie evolueert nog steeds.

[bewerk] De eerste opgravingen

De eerste echte opgraving wordt toegeschreven aan Thomas Jefferson, in zijn latere leven de derde president van de Verenigde Staten. Hij trok in 1784 een sleuf rond een graf op zijn eigendom in Virginia. In de streek van Jefferson geloofden de mensen dat deze graven afkomstig waren van geheimzinnige heuvelbouwers. Hij kwam tot de conclusie dat deze heuvels waren gebouwd door inheemse indianen die het gebruikten als graf. Jefferson was ver voor op zijn tijd, hij deed alles zeer nauwkeurig. Zijn methode werd overgenomen door de latere Noord-Amerikaanse opgravers.

[bewerk] Het begin van de moderne archeologie

Archeologie begon zich pas af te tekenen als een wetenschap in het midden van de 19de eeuw. De Schotse geoloog James Hutton bestudeerde in zijn Theory of the Earth (1785) de stratificatie van sedimenten. Hutton toonde aan dat de stratificatie van sedimenten te maken had met allerlei processen die nog steeds bezig waren in de zee, rivieren en meren. Hij legde daarmee de basis voor het uniformitarianisme. Charles Lyell argumenteerde in zijn Principles of Geology (1833) dat de oude geologische condities gelijkwaardig waren aan de huidige.

Een Frans inspecteur Jacques Boucher de Perthes, werkzaam in de Sommevallei, publiceerde in 1841 een artikel waarbij hij de associatie aantoonde tussen menselijke werktuigen (vuistbijlen) en uitgestorven diersoorten. Hij concludeerde hieruit dat er lang voor de Bijbelse vloed, al sprake was van een menselijke bestaan. De ideeën van Jacques Boucher de Perthes kwamen overeen met deze van een andere grote wetenschapper van de 19de eeuw met name Charles Darwin.