A ciencia ten nome de muller

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

No verán do 2004 rematouse de preparar a exposición "A ciencia ten nome de muller". A partir desta páxina pódese enlazar a diversas outras xeradas en principio a partir desa exposición. Esta mesma páxina é unha introducción á exposición.

[editar] Como era a Situación das Mulleres

Esta exposición non pretende máis que ser unha homenaxe a persoas que loitaron pola ciencia e polos seus dereitos; persoas escollidas co criterio de ser muller.

Ó longo da historia, a situación das mulleres na sociedade variou co tempo e a cultura na que estaban inmersas. A ciencia non foi unha excepción neste sentido, e pódese notar que non sempre foi a mellor co paso do tempo. Parece ser que as mulleres sumerias (uns 2000 anos a.C.) podían practicar a astronomía, en relación cos cultos da época. Mentres, fai dous séculos tiñan dificultade para desenrolar unha labor parella, a pesares de que na astronomía nunca estiveron tan mal miradas como noutras ciencias.

Atestiguan as crónicas que ó comezo da Idade Media as mulleres podían exercer a medicina e logo foron separadas desta ciencia en occidente, continuando máis tempo nos reinos mahometanos. Así unha tradición de antes do Imperio Romano, onde unha boa parte das fillas dos homes influíntes practicaban a medicina, rompíase ó observar que unha das referencias biográficas citadas foi xulgada e condenada un milenio despois sinxelamente por curar: está rematando no noso tempo unha longa época na que estaba mal visto que as mulleres foran intelixentes e desenvolveran tarefa de ensino, ciencia ou invención.

As mulleres adicadas a unha tarefa científica foron poucas e pouco visibles en tódolos países e en tódalas épocas. Sirva como exemplo que Sánchez Ron, no seu libro sobre historia da ciencia en España nos s.XIX e XX, cita só catro mulleres en tarefas científicas (6 se se considera a Marie Curie e Lise Meitner, extranxeiras) entre máis de mil nomes.

Nembargantes, é evidente que as mulleres, ó longo da historia, e pola propia división de traballo na sociedade, foron protagonistas na química ou na farmacoloxía, por poñer dous exemplos, polo seu uso do lume e transformacións químicas na cociña e a súa labor de recollida de plantas.

Atopamos ademais moitas veces unha polémica sobre autorías ou descubrimentos debido ó segundo plano no que se atopou a muller na historia. Así, mentres que coñecemos a actividade dalgunhas mulleres a través da testemuña do seu marido, tamén estamos seguros que nunha morea de casos invencións ou descubrimentos de mulleres quedan atribuídos a través da historia a homes, con pequena proporción de casos á inversa.

Unha última nota antes de pasar á relación de biografías: a elección das biografías é basada tanto na importancia que se lle asigna no mundo científico como na facilidade para achegar os datos; quere isto dicir que a bó seguro hai moitas mulleres ausentes deste traballo con máis méritos que algunha das que están presentes. Para paliar en parte esta defecto, así como para animar ás novas xeracións, hai un panel especial adicado a ser escrito por ti.

[editar] Listado de biografías

Apelidos/Nome - Materia - Tempo

Agnesi, Maria Gaetana Matemáticas 1718 Italia
Alvariño, Mª de los Ángeles Bioloxía marina 1916 España
Anning, Mary Paleontoloxía 1799 EEUU
Ascaso Ciria, Carmen Bioloxía 1949 España
Bassi, Laura Medicina 1711 Italia
Benedict, Ruth Antropoloxía 1887 EEUU
Blackwell, Elizabeth Medicina 1821 Inglaterra
Brahe, Sophia Astronomía 1556 Dinamarca
Breteuil, Emilie de Física 1706 Francia
Britton, Elisabeth Knight Bioloxía 1858 EEUU
Cavendish, Margaret Física 1623 Inglaterra
Colden, Jane Botánica 1724 EEUU
Cori, Theresa Medicina 1863 EEUU
Crowfoot, Dorothy Química 1910 Inglaterra
Cunitz, Maria Astronomía 1610 Alemania
Curie, Marie Física 1867 Francia
Domínguez Castellano, María Bioloxía 1966 España
Du Pierry, Louise Astronomía 1746 Francia
Dumee, Jeanne Astronomía 1660 Francia
Eglui, Ellen Inventos 1800 EEUU
Elion, Gertrude Bioquímica 1918 EEUU
Felice, Jacoba Medicina 1300 Francia
Fleming, Williamina Astronomía 1857 EEUU
Fossey, Dian Bioloxía 1932 EEUU
Franklin, Rosalind Bioloxía 1920 Inglaterra
Goodall, Jane Bioloxía 1934 Inglaterra
Göppert-Mayer, Maria Física 1906 Alemaña
Green, Catherine Inventos 1800 EEUU
Herschel, Carolina Lucrecia Astronomía 1750 Alemaña
Hipatia Astronomía 370 Exipto
Joliot-Curie, Irène Química 1897 Francia
Jump Cannon, Annie Astronomía 1863 EEUU
Kirch, Maria Margaret Astronomía 1670 Alemania
Knight, Margaret Inventos 1838 EEUU
Kovalewska, Sofia Matemáticas 1850 Rusia
Leakey, Mary Antropoloxía 1913 Inglaterra
Lefebre Inventos 1750 Francia
Lepaute, Nicole-Reine Astronomía 1723 Francia
Levi-Montalcini, Rita Neuroloxía 1909 Italia
Lovelace, Ada Augusta Matemáticas 1815 Inglaterra
Maric, Mileva Matemáticas 1875 Serbia
Masters, Sybilla Inventos 1690 EEUU
Mather, Sarah Inventos 1845 EEUU
McClintok, Barbara Bioloxía 1902 EEUU
Meitner, Lise Física 1878 Alemaña
Mitchell, Maria Astronomía 1818 EEUU
Mortley Montagu, Lady Mary Divulgación 1718 Inglaterra
Noether, Emmy Matemáticas 1882 Alemaña
Nüsslein-Volhard, Christiane Bioloxía 1942 Alemaña
Ruiz de Elvira, Magdalena Divulgación 1950 España
Salas, Margarita Bioloxía 1938 España
Scarpellini, Caterina Meteoroloxía 1808 Italia
Somerville, Mary Divulgación 1780 Inglaterra
Stevens, Nettie Bioloxía 1862 EEUU
Sussman, Rosalyn Medicina 1921 EEUU
Taylor, Janet Astronomía 1804 Inglaterra
Villepreux-Power, Jeanne Bioloxía 1794 Francia
Walker, Mary Medicina 1832 EEUU
Walton, Mary Inventos 1800 EEUU
White, Lidia Botánica 1822 EEUU

Notas:

O 'tempo' ven dado pola data de nacemento, mais nalgúns casos en que se descoñece aproxímase a unha data particular.
A clasificación nas diversas disciplinas é aproximada pola valoración dos seus traballos, podendo en moitos casos clasificarse de xeito diferente segundo outros criterios.
Para o país nótase en xeral aquel onde desenvolveu o seu traballo máis relevante.

[editar] A Actualidade e o Futuro

A demanda mundial de maior innovación e productividade require os mellores coñecementos e habilidades sen ter en conta o sexo, aínda que polo momento se arrastren lacras de discriminación.

No ano 1984 creouse nos EEUU o Women Into Science and Engineering (W.I.S.E.), grupo que anima as rapazas a optar polas carreiras de ciencia e tecnoloxía, incluindo áreas como medio ambiente, medicina, comunicacións, e aeronáutica. A W.I.S.E. está axudando a divulgar a mensaxe que, home ou muller, o mérito individual debe ser a única medida para o recoñecemento e polo tanto para o avance profesional. Aínda hoxe, na súa páxina web (http://www.science-engineering.net/women_engineering.htm) o título principal é un 'chamamento a tódalas mulleres' que fai ver as oportunidades que se ofrecen no campo da ciencia e tecnoloxía.

Outros grupos semellantes seguen o seu camiño: proliferan sociedades de mulleres científicas ou enxeñeiras, e outras que tratan temas máis xerais, como a “Women In Tecnology Internacional” (WITI), asociación de máis de 6000 membros que crece rapidamente e adicada a axudar a independencia económica das mulleres, promover a elección de carreiras científicas e técnicas, e as mulleres en traballos executivos son acompañadas por asociacións máis particulares ou seccións de agrupacións para a promoción da muller no seu interior. Como un exemplo, na páxina web http://www.archsoc.com/kcas/ArchWomen.html trátrase de respostar á pregunta: 'É a arquitectura unha boa ocupación para as mulleres?'

Por outra parte, a nivel internacional organismos como a Axencia Internacional de Enerxía Atómica (A.I.E.D) intentan incrementar a porcentaxe de mulleres no seu seo, correspondendo con outras entidades a nivel nacional e coordinacións internacionais como o Programa da UNESCO 'Mulleres, ciencia e desenvolvemento'

Dentro do movemento mundial de valorización da muller, teñense comprendido, tanto a nivel corporativo como individual, as oportunidades mutuas que ofrecen as mulleres para a ciencia e a ciencia para as mulleres, aínda que se teña mediatizado o seu natural desenvolvemento por residuos antifeministas absurdos. Dende fai xa anos unha porcentaxe nada despreciable de estudantes de enxeñería son mulleres que perseguirán traballos de responsabilidade e ben pagados, como técnicos e enxeñeiros en investigación, desenvolvemento, deseño, ánalise, manufacturación… mentres, as carreiras científicas, aínda que con diferencias entre unhas e outras, teñen xa equiparado o número de estudantes de ambos sexos.

Nembargantes, o mesmo que pasa ó contemplar a historia, todo este movimento non é uniforme, dependendo de factores xeográficos e políticos, relixiosos ou económicos que se entremezclan con outros de diferente tipo social. Aínda que a través do século XX os avances para a equiparación dos sexos, e particularmente no campo da ciencia, foron grandes, vese que a distribución de postos ocupados por mulleres na ciencia varía segundo o nivel acadado. A equiparación está pois pendente.