Bożogrobcy

Z Wikipedii

Bożogrobcy
Pełna nazwa	Bracia Krzyżowi Pańskiego Grobu Jerozolimskiego
Nazwa łacińska	Fratres Cruciferi Domini Sepulchri Hierosolymitani
Skrót zakonny	OESSH
Kościół	Kościół katolicki
Dewiza	Deus lo vult
Założyciel	Gotfryd de Bouillon
Data założenia	1099
Rok zatwierdzenia	1114
Liczba zakonników (rok)	19 000 (2005)
Liczba Polaków (rok)	100 (2005)
witryna zakonu

Bożogrobcy, Zakon Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego, w Polsce znany także jako Zakon Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Chrystusowego (oficjalna, łac. nazwa: Ordo Canonicorum Regularium Custodum Sacrosant Sepulchri Domini Hierosolymitani) to zakon wywodzący się z założonej w 1099 r. przez Gotfryda z Bouillon kapituły. Początkowo zakon stanowiło 20 kanoników sprawujących służbę duszpasterską i 50 rycerzy krzyżowych wywodzących się z najlepszych domów rycerskich. Podlegali oni zwierzchnikowi kościoła łacińskiego w Ziemi Świętej czyli biskupowi Jerozolimy. W czasach stacjonowania w Palestynie (do XIII wieku) do ich podstawowych obowiązków należało oprowadzanie pątników, obrona Grobu Chrystusa oraz uczestniczenie w wyprawach przeciw niewiernym. Kapituła składała się z duchownych i rycerzy, jednak szybko dominującą rolę zaczęli odgrywać kapłani. Regułę św. Augustyna nadał im patriarcha Arnulf z Rohez (1114 r.) W 1122 r. zatwierdził ją papież Kalikst II.

Spis treści 1 Zakon na świecie 2 Zakon w Polsce - Miechowici 3 Bożogrobcy współcześnie 4 Zobacz też 5 Linki zewnętrzne 6 Bibliografia

[edytuj] Zakon na świecie

Po upadku Akki, zakon rozwijał się w Europie, a siedzibą przeora generalnego stała się Perugia. W 1471 r. zakon liczył 2080 członków. W I połowie zakon posiadał 88 klasztorów, a pod koniec XV w. już blisko 200 placówek skupionych w kongregacje rozmieszczone w Lombardii, Toskanii, Królestwie Neapolu, Niemczech, Węgrzech, Czechach i Polsce. W Europie bożogrobcy szerzyli kult Grobu Pańskiego i nabożeństwa pasyjne oraz prowadzili działalność charytatywną. Strój zakonny stanowi biały habit z czerwonym krzyżem jerozolimskim na lewej piersi.

Zakon przeżył poważny kryzys pod koniec XV wieku. Papież Innocenty VIII w 1489 roku inkorporował bożogrobców do zakonu joannitów (Kawalerów Maltańskich). Zakon bożogrobców został zniesiony w większości krajów europejskich, przetrwał jednak m.in. w Hiszpanii i Polsce. Na świecie zakon przez kilka wieków wegetował. Odżył dopiero po reaktywacji łacińskiego Patriarchatu Jerozolimy w 1847 na mocy konkordatu między Stolicą Apostolską a Turcją. Został zreformowany przez św. Piusa X w 1907 i następnie przez Piusa XII w 1940.

[edytuj] Zakon w Polsce - Miechowici

Do Polski bożogrobców sprowadził w 1163 r. możnowładca Jaksa z rodu Gryfitów, który ufundował im klasztor miechowski (Miechów, stąd używana w Polsce nazwa miechowici). Zakon szybko się rozwijał, otrzymując liczne nadania od książąt, możnowładców i biskupów. W okresie walk Władysława Łokietka ze zwolennikami rządów czeskiego króla Wacława miechowici poparli tych drugich, czym narazili się na kilka najazdów. Społeczność zakonną tworzyli wówczas głównie Czesi i Niemcy, a Wacław II był wielkim protektorem zakonu w Czechach. Po jego śmierci klasztor popierał przeciwników rządów Łokietka, w tym niemieckich mieszczan krakowskich pod wodzą wójta Alberta. W 1311 r. wojska książęce wypędziły bożogrobców z Miechowa i obsadziły klasztor zbrojną załogą. W 1314 r. zakonnicy powrócili do Miechowa. Zmiana władz klasztoru (wybór Polaka na to stanowisko, co stało się później regułą) doprowadziła do złagodzenia stosunku Łokietka do bożogrobców i do zwrotu majątków zakonnych. W 1374 r. prepozyt miechowski został wikariuszem generalnym na całą Polskę i kraje sąsiednie. W czasach Wielkiej Schizmy Zachodniej (1378-1418) uwolnił się od zwierzchnictwa patriarchy opowiedział się po stronie papieża i uzyskał papieską konfirmację. Odtąd klasztor miechowski był podporządkowany Stolicy Apostolskiej.

Do XVI wieku powstało łącznie 32 ośrodki zakonu w Polsce. Aż do drugiej połowy XVI w. wszystkie one podlegały bezpośrednio prepozytowi z siedzibę w Miechowie. Prepozyt miechowski podlegał bezpośrednio patriarsze jerozolimskiemu, który zatwierdzał jego wybór. Później jednak, dla lepszej kontroli działalności zakonu i sprawniejszego zarządzania konieczny stał się podział na cztery prowincje: małopolską, wielkopolską, mazowiecką i ruską. W 1774 r. kongregacja miała w Polsce 88 kapłanów i 19 kleryków.

Polscy bożogrobcy prowadzili działalność charytatywną i duszpasterską, przy ich konwentach organizowano parafie i szpitale. Spopularyzowali pochodzący z tradycji jerozolimskich zwyczaj budowania w kościołach na okres Wielkiego Tygodnia tzw. grobu Pańskiego, organizowali nabożeństwa pasyjne. Poza swoimi pierwszoplanowymi zadaniami Bożogrobcy w XVIII w. przejęli pod swoją opiekę część szkół pojezuickich. Strój zakonny polskich bożogrobców w tym okresie to czarny habit z czerwonym krzyżem patriarchalnym.

Początek wieku XIX przyniósł stopniową likwidację zgromadzenia, najpierw w zaborze pruskim, a następnie austriackim. W 1819 r. w ramach działań Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Królestwa Polskiego kierowanej przez Stanisława Kostkę Potockiego doszło do kasaty domu generalnego w Miechowie. Ostatni zakonnicy działali jeszcze do połowy XIX w.

[edytuj] Bożogrobcy współcześnie

Współcześni Damy i Rycerze Grobu Świętego w procesji świątecznej

Wnętrze dawnego kościoła bożogrobców w Leżajsku

Obecnie zakon jest stowarzyszeniem duchownych i świeckich, nie związanych ślubami zakonnymi , działa w 40 krajach, a jego wielkim mistrzem jest kardynał Carlo Furno. Bożogrobcy aktywnie wspierają katolików w Ziemi Świętej np. dotują w około 50 % zwyczajny budżet patriarchy łacińskiego Jerozolimy. Utrzymują i prowadzą w Ziemi Świętej blisko 100 szkół podstawowych i zawodowych, do których mogą uczęszczać dzieci niezależnie od pochodzenia i wyznawanej wiary.

Bożogrobcy formalnie powrócili do Polski w latach 90. XX wieku. W wyniku wieloletnich starań polskiej emigracji, 8 grudnia 1995 r. mianowano Kardynała Józefa Glempa Wielkim Przeorem i utworzono zwierzchnictwo bożogrobców w Polsce. Zwierzchnikiem Zakonu w Polsce jest prof. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski, a kanclerzem Przeoratu Polski Włodzimierz Krysiak.

[edytuj] Zobacz też

• Wielcy Mistrzowie Zakonu Bożogrobców
• Ortodoksyjny Zakon Obrońców Bożego Grobu

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona zakonu w Polsce
• Bożogrobcy w Niemczech
• Bożogrobcy w USA

[edytuj] Bibliografia

• Affek M.(red.) - "Bożogrobcy w Polsce", Instytut Wydawniczy PAX, 1999
• Sypkowie A. i R. - "Zamki i warownie ziemi sandomierskiej", Wyd. Trio / Ag. Wyd. EGROS, Warszawa 2003
• Woźniak M. - „Kim byli i kim są dzisiaj Bożogrobcy ?”, Tyg. Kat. „Niedziela” edycja gnieźnieńska, nr 29 / 2000