Ramn
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
| Ramn |
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||||||||
| Systematikk | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
| Vitskapleg namn | ||||||||||||||
| Corvus corax Linné, 1758 |
Ramn (Corvus corax) er ein stor svart fugl i kråkefamilien.
Innhaldsliste |
[endre] Utsjånad og atferd
Ramnen er den største av kråkefuglane våre. Lengda er 64 cm og vekta kan bli opp til 800–1500 gram. Ramnen er vakker med dei svartglinsande fjøra sine. Nebbet er stort og kraftig og stjerten er lang og avrunda. Vengene er slanke. Ramnen er ein meister til å fly. Han kan til og med mobbe ørnar i lufta, utan å «tape», men på bakken må han ofte overlate kadaveret til kongeørn og havørn. Ramnen er redd for menneske. Ramnen og andre kråkefuglar blir rekna som dei klokaste fuglane. Dei er flinke til å lære og tilpasse seg nye omgjevnader
[endre] Mat
Ramnen et for det meste døde dyr. Ofte samlast det mange ramnar (og kråker) på eit kadaver og eter det heilt reint. Når ramnen er svolten, et han nesten alt som går an å ete. Han kan også plyndre reira til andre fuglar. Om vinteren finn vi han ofte på søppelplassar.
[endre] Tilhaldsstad
Ramner kan leva i ulike område, frå Arktis i nord til ørken og stillehavsøyar i sør. Dei fleste fuglane føretrekk skogsområde med ope land i nærleiken, eller å halda til ved kysten. I Noreg finn vi ramnen over heile landet. Han var mykje vanlegare før. Vi finn han ved kysten, på fjellet og i skogen.
[endre] Hekking
Alt i februar begynner ramneparet å stelle på reiret som nesten alltid ligg på ei fjellhylle. Det er svært sjeldan at ramnen byggjer reir i eit tre. Under paringa utfører dei mange akrobatiske «øvingar» i lufta. Skaparevnet held saman året rundt heile livet. Både hannen og hoa samlar saman kvistar, greiner, mose, jord og gras til reiret. Reiret fôrast ofte med hår frå kadaveret. Reiret blir brukt år etter år. Ofte byggjer ramnen på reiret slik at det kan bli ganske stort til slutt. Hoa er aleine om ruginga, men då er hannen påpasseleg med å gi hoa mat. Han fôrar også hoa og ungane ei lita periode. Ramnen legg fire til seks egg. Rugetida er 20–21 dagar. Ungane forlet reiret etter 35–40 dagar.
[endre] Ramnen i kulturen
Ramnen er ein myteomspunnen fugl, som mellom anna er blitt rekna som verdas skapar i nokre nordamerikanske mytologiar. I tillegg til å ha rykte på seg for å vera klok er fuglen óg blitt tillagd overnaturlege eigenskaper. Ramnen skulle mellom anna kunne varsle ulukke, som krig og død. På norrønt blei ordet ramn ofte brukt i kenningar om strid og blodbad.
[endre] Norrøn tid
Ramner var viktige i norrøn tid, frå fugleparet Hugin og Munin som tente Odin i den norrøne gudetrua, til Ragnar Lodbrok og Harald Hardråde, som brukte fuglane som symbol på fanene sine. Vikingane måla óg ramner på segla sine. Også den keltiske gudinna Morrigan er forbunden med ramner.
[endre] Bibelen
Ramner blir nemnde som ureine fuglar to stader i det gamle testamentet. Dei har likevel vore til hjelp for viktige personar i Bibelen. Noa slepte ut ei ramn frå arken sin for å speida etter land, og profeten Elias blei gjeven mat av ramnene etter orde frå Gud.
[endre] Ramnene i Tower
Ei nyare legende om ramner seier at England vil bestå så lenge desse fuglane held til i Tower i London. I dag tek ein vare på fleire slike vingestekka fuglar der. Sjølv om legenda kan høyrast gammal ut, har nyare forsking vist at ho truleg blei funnen på under Viktoriatida, og tårnet har vore ramnelaust fleire gonger gjennom historien, utan at England fall. Siste gong ein måtte reintrodusera fuglar dit var under andre verdskrigen.
