Zweep

Een zweep is een koord of een riem, meestal met een handvat, bedoeld om mensen of dieren klappen te geven om hun gedrag te controleren of als straf. De zweep is ook een gebruikt instrument bij sadomasochisme.

Het gebruik van de zweep als lijfstraf was in de Westerse wereld eeuwenlang zeer gebruikelijk. Zo kende Groot-Brittannië tot de jaren '50 van de 20e eeuw zweepslagen als straf voor muiters en voor geweldplegers tegen gevangenisbewaarders. Tegenwoordig worden zweepslagen nog toegepast in islamitische landen met de sharia voor delicten als het drinken van alcohol en ontucht door minderjarigen.

Bij de marine op zeilschepen werden vroeger lijfstraffen gegeven tot de eerste helft van de 19e eeuw. Iemand die iets ernstig had gedaan aan boord, o.a. diefstal, een lichte vorm van muiterij, of vechten, werd door de kapitein en/of officieren veroordeeld tot 10, 20 à meerdere zweepslagen, naargelang de ernst van de misdaad. Dit was de "kat met de negen staarten". De zweep had negen strengen met geknoopte uiteinden. Iedereen aan boord moest met de order, "Alle hens aan dek", aanwezig zijn om de geseling bij te wonen. De veroordeelde werd aan een houten grating of het touwwant gebonden en zijn bovenlichaam ontbloot. Met tromgeroffel van de marinesoldaten, werd de spanning erin gehouden. Dan knikte de kapitein aan de bootsman dat hij zijn "werk" moest doen. Het aantal slagen werd geteld. Daarna werd de gevonniste van het want gehaald en onderdeks gebracht, waar zijn bebloedde gestriemde rug door de chirurgijn werd verzorgt. Dit was een waarschuwing voor iedereen aan boord. Daarna zou de dezelfde persoon, bij nog een verdere misdaad, nog strenger gestraft worden, o.a. door kielhalen of het achterlaten op een eiland zoals bij Robinson Crusoe of Alexander Selkirk. Gelukkig zag men in, dat het beter was, de matrozen te motieveren, inplaats altijd direct zware straffen uit te delen.

De knoet was een variant op de "kat met negen staarten", waarbij aan het eind van de staarten zich in plaats van een knoop een ijzeren gewichtje bevond. Honderd a honderdtwintig slagen met de knoet stonden vrijwel gelijk met een doodvonnis.

In de Zuidelijke staten van Noord-Amerika werden de gestrafte negerslaven in de 19e eeuw, door de foreman (ploegbaas) van de plantage-eigenaar met zweepslagen gestraft, in gedwongen bijzijn van andere negerslaven. De slaaf of slavin werd bij ontsnappingspoging of een andere vergrijp, in de ogen van de blanke meesters, een "misdaad", met de zweep bestraft. Na de Amerikaanse burgeroorlog van 1861 tot 1865 werd de lijfstraffen afgeschaft, alsook de slavernij.

Linguïstisch en technisch gezien maakt men een onderscheid tussen een zweep en een gesel (of "flogger"): daar waar een zweep exact 1 (lange) streng aan een handvat heeft, heeft een gesel 2 of meerdere strengen (bijv uit leder, rubber, touw, schoenveters op zelfs kleine kettingen). Het materiaal, de dikte en de vorm van de uiteindes van de strengen bepalen het geluid en de hardheid waarmee slagen aankomen op het slachtoffer. Praktische gesels hebben strengen met een lengte variërend tussen 30 en 60 cm, terwijl zwepen strengen kunnen hebben tot 3 meter lang. Hoe langer de strengen, hoe meer oefening men nodig heeft om het instrument goed te hanteren en op de juiste plaats te laten neerkomen.

Het "klappen" van de zweep ontstaat doordat het uiteinde van de zweep bij een slag door de geluidsbarriere gaat.