Kielhalen

Kielhalen is een straf die in vroeger tijden door een kapitein van een schip kon worden opgelegd aan leden van de bemanning.

Bij het uitvoeren van de straf kreeg de gestrafte een ijzeren harnas aan. Met een touw werd de gestrafte onder de kiel van het schip door getrokken. Kielhalen kon worden uitgevoerd in de lengterichting van het schip, of overdwars. De eerste methode betekende meestal de dood van de gestrafte.

Om te voorkomen dat hij al te veel zeewater binnenkreeg, werd een spons om zijn arm gebonden waarop hij kon bijten. De scheepsarts (chirurgijn) was altijd in de buurt om de fysieke conditie van de gestrafte in de gaten te houden. Doordat de scheepsromp altijd begroeid was met zeepokken, mosselen en schelpen leverde kielhalen aanzienlijke verwondingen op.

In de film Mutiny on the Bounty (1962), met onder meer Marlon Brando, wordt dit goed weergegeven, hoewel in de film de gestrafte door de bemanning vanaf de raboegspriet in zee werd getrokken en in de lengte van het schip onderdoor werd getrokken. Dat was altijd een zekere verdrinkingsdood. In werkelijkheid gebeurde dat van stuurboord, onder de kiel door, naar bakboord. De gestrafte kon het er nog levend vanaf brengen. Overigens is er aan boord van de Bounty nooit iemand gekielhaald - het is zelfs twijfelachtig of die straf bij de Britse marine bestond.

Kielhalen was een toegestane bestraffing in de Nederlandse Marine. De vroegste vermelding van kielhalen staat in een Nederlandstalige tekst die is opgenomen in het "Diplomatarium Norvegicum" (1050-1590), een instructie uit maart 1537 ([1]).

De tekst hierin luidt:

(...) Voert naede scaerwaeck dat hem oick niemant vervorden en zal dair op toe coomen droncken ofte derten op die punijtie van- den kiel onder doir (...) (d.w.z. dronkenschap tijdens wachturen wordt bestraft met kielhalen)

(...) Voirt datter niemant jeeken en mach met messen bynnen sceeps boert ofte wythaelen dair mede toe slaen op onderde kyel doir (...) (d.w.z. vechten of messentrekkerij wordt bestraft met kielhalen)

Kielhalen is officieel afgeschaft in 1853.