Wijngaardslak
| Wijngaardslak | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||
| Helix pomatia Linnaeus, 1758 |
De wijngaardslak (Helix pomatia) is een grote huisjesslak die behoort tot de familie van de Helicidae, ook wel tuinslakken genoemd.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
Buiten de Benelux, waar de wijngaardslak vrij zeldzaam is, komt deze soort algemeen voor in grote delen van Europa, en is over de hele wereld uitgezet. In Nederland komt de soort meestal in de buurt van (oude) kloosters voor, omdat monniken hem vrijelijk mochten eten en daarom ook kweekten. Dit dier wordt gezien als een echte delicatesse. Met name in Frankrijk is de wijngaardslak zeer populair op de menukaart, en voornamelijk deze soort. In landen als Servië, Bosnië, Montenegro, Roemenië, Bulgarije, Macedonië en Kroatië worden tegenwoordig slakken gekweekt voor de export, vooral deze soort. Door ontsnapping komen veel soorten hierdoor ook in de vrije natuur voor, en tuinders zijn daar niet blij mee vanwege de vraatzucht aan planten.
In Nederland is de wijngaardslak beschermd, en mag niet worden gevangen, laat staan opgegeten. Een andere bekende eetbare soort komt wel algemeen voor; de segrijnslak (Helix aspersa), die echter kleiner blijft en door de kenners qua smaak minder wordt gewaardeerd. Het huisje van deze soort heeft een diameter van 5 tot 5,5 centimeter en is diepbruin tot oranjebruin van kleur. Het heeft met name bij oudere dieren vele, kleine dwarsgroefjes en maximaal vijf windingen waarvan de binnenste windingen in een punt naar buiten steken.
[bewerk] Algemeen
Het lijf is oranjebruin van kleur en heeft vaak kleine lichtere vlekjes. De twee bovenste voelsprieten bevatten ogen en dienen om mee te zien, de onderste zijn korter en hebben geurzintuigen om naar voedsel te zoeken. Op het menu staan verschillende soorten planten, maar alleen kruidachtige planten worden gegeten. De wijngaardslak komt vooral voor in loof- en gemengde bossen, tuinen, graslanden en wijngaarden. In de herfst zoekt de slak een schuilplaats op, bijvoorbeeld in een houtstapel, en maakt een kalk-achtig dekseltje dat de opening afsluit om zich te beschermen. Zoals bij alle slakken is vorst funest vanwege het waterige lichaam.
[bewerk] Voortplanting
Vrijwel alle slakken zijn hermafrodiet ofwel tweeslachtig en als twee exemplaren elkaar in de juiste stemming tegenkomen vindt paring plaats. Hierbij is één dier passief, en gedraagt zich als vrouwtje, de andere is actief en brengt zaadcellen in het lichaam van de partner. Niet met een penis, maar door een harde, kalkachtige pijl in het lichaam van het 'vrouwtje' te schieten, waarna de zaadcellen de eicellen opzoeken. Nadat de ene slak 'geschoten' heeft, worden de rollen omgedraaid en er vindt dus wederzijdse bevruchting plaats. De eitjes worden in kleine holletjes gelegd en komen na enkele weken uit.
[bewerk] Eetbaarheid
Er zijn wel twintig soorten landslakken die bekend staan als delicatesse, vooral in Frankrijk, en er ook wel andere eetbare zoet- of zoutwaterslakken zijn. Een voorbeeld is de gewone alikruik (Littorina littorea), die in zee leeft en tussen rotsblokken wordt verzameld. De wijngaardslak is echter een van de bekendere soorten eetbare landslakken. Er zijn ook drie soorten wijngaardslakken, die onderling verschillen, te weten;
- Deze soort, de wijngaardslak (Helix pomatia); diameter huisje 40 - 55 millimeter, 25 tot 45 gram vlees, wordt ook wel Escargot de Bourgogne genoemd vanwege de Bourgogne als bekendste vangstgebied.
- De kleinere segrijnslak (Helix aspersa); twee ondersoorten zijn populair, deze wijken iets af van elkaar en hebben een verschillend verspreidingsgebied en andere naam:
- H. a. aspersa; diameter huisje 28 tot 32 millimeter, 7 tot 15 gram vlees, leeft in Middellandse Zeelanden en de Atlantische kust van Frankrijk en wordt Petit Gris genoemd (klein grijs);
- H. a. maxima; diameter huisje 40 tot 45 millimeter, 20 tot 30 gram vlees, komt voor in Afrika en wordt Gros-Gris genoemd (groot grijs);
- de Franse wijngaardslak (Helix lucorum); komt van oorsprong uit de Balkan en Turkije en is in opkomst als eetbare slak.
