Theorieën over de moord op president Kennedy

De moord op president Kennedy in Dallas (Texas) op 22 november 1963 heeft geleid tot het ontstaan van vele complottheorieën. Veel van deze theorieën suggereren een criminele samenzwering waarbij partijen betrokken geweest zouden zijn als de CIA, de KGB, de FBI, de Amerikaanse maffia, vicepresident Lyndon B. Johnson, Fidel Castro, Cubaanse vluchtelingen, personen uit het Amerikaanse leger en/of industrie, de Sovjet-Unie. Zelfs de mogelijkheid dat Kennedy een georganiseerde zelfmoord heeft laten plegen is geopperd.

[bewerk] Achtergrond

In 1964 concludeerde de Warren Commissie dat Lee Harvey Oswald alléén de President had vermoord en dat er van een samenzwering geen sprake was geweest. Bijna onmiddellijk begonnen critici het onderzoek en conclusies van de commissie aan te vallen. De eerste was de advocaat van Oswalds moeder, Mark Lane, die in 1966 het kritische boek Rush to Judgment schreef en verfilmde. Al in december 1963 had hij in An examination of the evidence against Oswald openbaar stelling genomen.[1] In de volgende decennia werd door groepen critici een groot aantal zeer verschillende en elkaar tegensprekende theorieën gepubliceerd.

Een belangrijke gebeurtenis was het proces dat Officier van Justitie Jim Garrison in 1967 aanspande tegen de zakenman Clay Shaw. Hij beschuldigde Shaw ervan deel van een samenzwering om Kennedy te vermoorden te zijn geweest. De jury sprak Clay na minder dan een uur beraadslagen vrij, en Garrisons opvattingen en methodes zijn nog altijd omstreden, maar hij wist wel de aandacht te vestigen op de Zapruderfilm, die voor het proces niet openbaar was gemaakt.

In 1979 onderzocht een commissie van het Huis van Afgevaardigden de moord. Zij keek naar de vele theorieën die inmiddels ontwikkeld waren en achtte geen van hen bewezen. Zij achtte een samenzwering wel waarschijnlijk, voornamelijk op basis van geluidsopnamen gemaakt met een dictabelt op een politiemotor. Dit bewijsmateriaal is echter zeer omstreden. [2]

Begin jaren '90 werd de discussie over mogelijke samenzweringen nieuw leven ingeblazen door filmregisseur Oliver Stone, die de film JFK maakte waarin hij veel van Garrisons theorieën als feiten presenteert. Naar aanleiding van de hernieuwde belangstelling werd de Assassination Records Review Board gevormd, die in 1998 haar eindrapport publiceerde. Daarin concludeerde zij dat veel van de onduidelijkheid over de moord was veroorzaakt doordat de overheid veel documenten geheim had gehouden. ^[3]

Stone's film leidde ook tot pogingen de verschillende complottheorieën te ontzenuwen. Schrijver Gerald Posner schreef het boek Case Closed, waarin hij tot de conclusie komt dat Oswald en diens moordenaar Jack Ruby beiden alleen handelden. De tv-zender ABC zond in 2005 de documentaire Beyond Conspiracy uit, waarin zij tot dezelfde conclusie komt.

[bewerk] Eén schutter

Dealey Plaza in 2003

Het belangrijkste argument dat er één schutter was is het volgende: Op Dealey Plaza waren vele getuigen. Bijna allemaal hoorden ze alle schoten uit dezelfde richting komen. De meerderheid uit die van de Texas School Book Depository, een grote minderheid uit die van de Grassy Knoll. Slechts een handjevol hoorde de schoten uit meer dan één richting komen.
Onder de oorgetuigen die de schoten uit de richting van de School Book Depository hoorden komen waren zeer goede zoals gouverneur Connally.
Een getuige zag een geweer in het raam onmiddellijk nadat de schoten afgevuurd waren. Hij gaf een beschrijving van de schutter die met Oswald overeenkwam. [4]
Bonnie Ray Williams, werknemer van het School Book Depository, hoorde schoten op de verdieping boven hem en kreeg kalk op zijn hoofd. [5]
De Warren Commissie concludeerde dat de schoten van boven en achter de presidentiële limousine waren gevuurd.
Kort na de moord werd een geweer gevonden op de vijfde verdieping, verborgen tussen dozen, en een geïmproviseerde papieren zak. [6] Oswald had toen hij 's ochtends naar zijn werk ging een langwerpige papieren zak bij zich. Hij zei dat hij gordijnrails bij zich had, maar die werden in het pakhuis niet gevonden. [7]
Analyse van de kleding van Kennedy en Connally toonde aan dat beiden geraakt waren door kogels van achteren, die door de voorkant van hun kleding kwamen. [8]
De Zapruderfilm toont dat er bloed komt uit de rechtervoorkant van Kennedy's slaap, maar geen uit de achterkant van zijn hoofd. [9]
De kogel die op Connally's draagbaar werd gevonden en de kogelresten die in de limousine werden gevonden komen overeen met het Mannlicher-Carcano geweer dat in het pakhuis werd gevonden. [10]
Het geweer was besteld onder de naam A.Hiddell. De naam Alek James Hiddell kwam voor op het valse identiteitsbewijs dat Oswald bij zijn arrestatie bij zich had. De FBI vond een afdruk van Oswalds handpalm op het geweer. [11]
De voorruit van de limousine werd aan de binnenkant geraakt, wat betekent dat het schot van achteren kwam. [12]
Er bestaan drie foto's van Oswald met het geweer en een pistool. De foto's zijn onderzocht door de Commissie van het Huis van Afgevaardigden; deze beoordeelde ze authentiek. Oswalds vrouw bevestigde ook het maken van de foto's. [13]
Een recent gemaakte computeranimatie laat zien dat de single bullet theorie wel degelijk mogelijk is geweest en dat deze kogel van achter en boven Kennedy moet zijn afgevuurd. [14]

[bewerk] Twee schutters

De schutting op de Grassy Knoll

Nellie Connally, vrouw van gouverneur Connally en ook inzittende van de limousine, geloofde niet dat haar man en Kennedy door één en dezelfde kogel getroffen waren.
Meer dan vijftig getuigen op Dealey Plaza hoorden schoten uit de richting van de Grassy Knoll, van voor de limousine. [15]
Geheim agent Roy Kellerman, die ook in de limousine zat, meende dat Kennedy vier en Connally drie keer geraakt was. Hij zag een groot gat in het achterhoofd van de president. [16]
Geheim agent Clint Hill, die na de aanslag bovenop de president dook, beschreef dat de rechterachterkant van het hoofd van Kennedy weg was. Het lag op de achterstoel van de auto. [17] [18]
Dr.McClelland, die in het ziekenhuis Kennedy onderzocht, verklaarde dat een deel van de hersenen van de president weg waren. [19]
Verschillende getuigen zagen een gat in de ruit van de limousine en niet enkel een barst zoals de Warren Commissie schreef. [20]
Op Kennedy's overlijdenscertificaat wordt een plek vermeld waar hij geraakt zou zijn, die niet overeenkomt met wat te zien zou zijn op foto's van zijn shirt [21] en jasje. [22]

[bewerk] Complottheorieën

Afhankelijk van het opinieonderzoek gelooft slechts 17 tot 32% van de Amerikaanse bevolking het officiële verhaal, hetgeen reden is voor vele verschillende complottheorieën. Of zij zijn beïnvloed door de constante stroom van complottheorieën waar allerlei "onderzoekers" al decennialang grof geld mee verdienen natuurlijk. Met name de theorie over de magische kogel die Kennedy twee keer trof, tevens Connally verwondde en vervolgens zonder een krasje werd teruggevonden, wordt door slecht geïnformeerde mensen als bijzonder ongeloofwaardig beschouwd. Inmiddels is immers aangetoond (zie hiervoor de PBS-documentaire uit 2005) dat die kogel helemaal niet zo'n wonderlijke weg aflegde. Uit computeranimaties bleek dat de kogel gewoon een rechte lijn volgde. [23]

De Zapruderfilm wordt vaak aangehaald in complottheorieën omdat men zegt dat deze aantoont dat er ook van voren werd geschoten.

In het algemeen wordt gesproken van een combinatie van de volgende groeperingen, die mogelijk aandeel hebben gehad in de moord op John F. Kennedy en ieder hun redenen hadden:

[bewerk] Lyndon B. Johnson

Er waren veel geruchten dat John F. Kennedy niet verder wilde met Johnson als vicepresident. Ironisch is dat Richard Nixon dit ook gezegd heeft toen hij er door een journalist naar werd gevraagd. Johnson was in vier schandalen verwikkeld, waaronder die betreffende Bobby Baker en Billie Sol Estes, waar het ging om corruptie, valsheid in geschrifte, en bij de laatstgenoemde samenwerking met georganiseerde misdaad en getuigen die onder verdachte omstandigheden waren overleden. Het onderzoek naar de schandalen werd gestopt nadat Johnson president werd.

[bewerk] CIA

De geheime dienst was uitgegroeid tot een enorme organisatie, echter het hoofd, Allen Dulles, tevens lid van de Warrencommissie, was door Kennedy ontslagen na de mislukte invasie van Cuba. Ook had Kennedy verschillende malen gezegd de organisatie in duizend kleine stukjes te zullen versplinteren. Dit was naar aanleiding van het Varkensbaai incident in Cuba.

[bewerk] FBI

J. Edgar Hoover en Robert F. Kennedy, de broer van John F. Kennedy, mochten elkaar niet en Hoover was het er niet mee eens dat Kennedy de baas over hem was. Er waren plannen Hoover als directeur te verwijderen. Hoover leidde persoonlijk het moordonderzoek en werd kort daarna voor het leven tot directeur benoemd.

[bewerk] Amerikaanse maffia

Kennedy wilde de maffia hard aanpakken, maar de organisatie had veel macht, ook binnen de politiek. Sinds enkele decennia had de maffia, zowel joods als Italiaans, zijn illegale praktijken naar het Cubaanse Havana verplaatst. Fidel Castro had de maffia in 1959 zijn land uitgewerkt, en met een communistische leider zou er voor de maffia voorlopig geen plek zijn in Havana. Kennedy zag ervan af Castro's regime omver te werpen, waardoor de situatie voor de maffia uitzichtloos leek. In de ogen van de georganiseerde misdaad zou het verwijderen van JFK een kapitalistisch Cuba weer een stap dichterbij brengen, zodat Havana weer kon worden uitgebuit. Niet iedereen binnen de top van de maffia was voor de dood van Kennedy. Dit zou dan immers een regelrechte oorlogsverklaring aan Robert Kennedy zijn, die de maffia al wilde aanpakken, maar nu niet zou rusten voordat ze helemaal uitgeschakeld waren.

Op 2 mei 2006 werd er een aflevering van het Nederlandse tv-programma van Peter R. de Vries aan de moord op John F. Kennedy gewijd. De Nederlander Wim Dankbaar, die jarenlang onderzoek heeft gedaan naar de moord, komt met nieuwe opmerkelijke feiten. De moord zou door de maffia in samenwerking met de CIA gepleegd zijn. Veel hooggeplaatste figuren in de toenmalige Amerikaanse regering hadden direct belang bij de moord op Kennedy. Niet Lee Harvey Oswald, maar James Files, een hitman voor de Maffia zou het fatale schot hebben gelost. De aanslag zou zijn uitgevoerd door in totaal 4 schutters.

Tevens zou Lee Harvey Oswald volgens Dankbaar geen communist zijn, maar juist een CIA-medewerker die in opdracht van zijn werkgever net deed alsof hij communist was om zo te kunnen infiltreren in communistische kringen. Tijdens de documentaire zijn ook interviews met James Files te zien, die het fatale schot zegt te hebben gelost met een toen zeer modern Remington Arms Fireball XP-100-handgeweer. James Files zit levenslang in de gevangenis voor een poging tot moord op een politieagent.

[bewerk] Banken

Tot nu toe leende de Amerikaanse overheid het geld van de Federal Reserve, een particuliere bank die rente vroeg voor niet bestaand geld. Kennedy begon in overeenstemming met de Amerikaanse grondwet zelf geld te drukken en geen rente te betalen. Uiteraard werd de beslissing nadien weer teruggedraaid.

[bewerk] Rusland

De KGB van de Sovjet-Unie zou de moord op Kennedy hebben gepleegd, in opdracht van Nikita Chroesjtsjov, die bang was dat de onberekenbare Kennedy een heuse atoomoorlog zou uitlokken. Deze theorie is te vinden op de Engelstalige wikipedia bij Kennedy's Assassination's Theory's. De KGB zou overigens volgens het Mitrochin-archief via een vervalste brief van Lee Harvey Oswald de CIA de moord in hun schoenen hebben willen schuiven.

[bewerk] Militair-industrieel complex

Deze term komt uit de laatste toespraak van Dwight D. Eisenhower en gaat over de macht van de wapenindustrie en de samenwerking met Defensie. Deze groepering was niet blij dat zowel Cuba als ook Vietnam werd genegeerd en was bang dat Kennedy zich uit Vietnam wilde terugtrekken.

[bewerk] Fidel Castro

Verschillende malen was geprobeerd Castro te vermoorden en de samenwerking was niet bepaald plezierig te noemen.

Op 6 januari 2006 werd op het Duitse televisiekanaal ZDF een documentaire vertoond die de theorie dat Fidel Castro opdracht zou hebben gegeven tot de moord weer naar voren brengt.

De Duitse journalist Wilfried Huisman was onder meer op het spoor gekomen van een zekere Oscar Marino, voormalig agent van de Cubaanse geheime dienst G-2. Deze vertelde hem dat zijn dienst Oswald, een man die overliep van wrok en ressentiment, gebruikt had om de aanslag te plegen.

Fidel Castro had opdracht gegeven tot die aanslag uit wraak voor de diverse (mislukte) moordaanslagen die de CIA op hem had beraamd (op instigatie van JFK's broer Robert).

Kennedy's opvolger Johnson, die zich nog goed herinnerde hoe een crisis om Cuba kort tevoren bijna tot een wereldoorlog had geleid, vond dat deze affaire geen oorlog waard was (het Amerikaanse publiek zou, als het de ware toedracht had gekend, waarschijnlijk zo opgewonden zijn geraakt dat een oorlog tegen Cuba moeilijk te vermijden zou zijn geweest; die oorlog zou op zijn beurt weer gemakkelijk hebben kunnen escaleren tot een oorlog met de Sovjet-Unie). Hij beval daarom dat alle sporen naar de werkelijke opdrachtgever moesten worden uitgewist. De schuld moest dus op een "op eigen houtje handelende gek" worden geworpen. Het is meer dan waarschijnlijk dat Oswald vervolgens op last van de CIA werd vermoord, om te voorkomen dat bij zijn verhoor en berechting de ware toedracht toch zou uitlekken.

Een wrang aspect zou zijn dat Kennedy zojuist begonnen was met pogingen de relatie met Fidel Castro weer wat te verbeteren, of ten minste de escalatie van het conflict te beëindigen, maar het is mogelijk dat de moordaanslag toen al bij G-2 "in de pijpleiding zat" en niet meer tijdig kon worden gestopt.

Huisman vermeldt ook een KGB-document dat zijn theorie bevestigt.

De documentaire draagt echter niet meer bewijs aan voor de theorie van Huisman dan er is voor vele andere opvattingen.

[bewerk] Ex-Cubanen

Deze groep wilde graag Cuba terug, maar de bevrijding van Cuba was onder Kennedy geen optie meer. Met name binnen de geheime diensten had deze groep zeer veel macht gekregen.

[bewerk] Israël

Na de gevangenisstraf van Menachim Ben, een voormalige jood die nu christen is, zou de Mossad wel eens achter de moord op Kennedy kunnen zitten. Hun motief zou zijn dat Kennedy het niet eens was met het opbouwen van een chemische wapenfabriek en daarbij was het volk diep verontwaardigd, toen Kennedy zei dat de joden zich net als de nazi's gedroegen.

[bewerk] De Texaanse oliemaatschappij

Voor zijn dood had Kennedy een paar oliehandelaren te kennen gegeven om een nieuw belastingplan op de olie-industrie toe te passen. Uit cijfers blijkt dat de olie-industrie 187.000.000 dollar per maand omzet maakt. Kennedy wilde per maand 30.000.000 dollar aan belasting heffen op de oliemaatschappijen. Zodoende kon hij meer steun bieden voor het arme bevolking in Amerika en diverse Derde Wereld-landen. Voor de handelaren zelf, o.a. George H.W. Bush, was dit pure broodroof en dus onacceptabel.

[bewerk] Zelfmoord

Ook geloven sommige mensen dat Kennedy zelfmoord pleegde: ze vonden het vreemd dat de weduwe Jacqueline Bouvier Kennedy niet bepaald rouwig was ten tijde van de begrafenis. De theorie is dat Kennedy aan haar medegedeeld had dat hij bang was vanwege zijn ziekte een afschuwelijk einde te moeten meemaken en dat hij zich ten tijde van de rit door Dallas door een hitman op zijn eigen verzoek liet doodschieten.

[bewerk] Aristoteles Onassis

Volgens president Charles de Gaulle zou de moord op Kennedy het plan geweest zijn van de invloedrijke Aristoteles Onassis. Deze zou in samenwerking met de Illuminati groep de moord hebben bedacht. Motief waren zijn amoureuze gevoelens tegenover Jacqueline Bouvier. In 1968 is Onassis met de weduwe getrouwd.

[bewerk] Zuid-Vietnam

Ook houdt men rekening dat de moord op John F. Kennedy een soort wraakactie was voor de dood van president Ngo Dinh Diem van Zuid-Vietnam op 1 november 1963. President Ngo Dinh Diem had ontdekt dat de VS in opdracht van Kennedy samenwerkte met zijn vijanden. De president had toen al plannen om Kennedy te doden, maar het was hijzelf die als eerste vermoord werd.

[bewerk] Vrijmetselarij

Dit wordt beweerd door gelovige tegenstanders van de vrijmetselarij.

[bewerk] Zuid-Afrika

Deze theorie is te verwaarlozen, maar mag zeker niet vergeten worden, aangezien Kennedy bekend stond als een echte negersympathissant. Dit kwam voor de Zuid-Afrikaanse gouverneur Hendrik Verwoerd niet goed uit. De VS was een van de weinige landen die na het Bloedbad van Sharpeville van 1960 nog internationele zaken deed met Zuid-Afrika en wanneer Kennedy vond dat Zuid-Afrika geen steun verdiende, zou de blanke heerschappij daar problemen mee krijgen.

Voor al deze theorieën zijn argumenten en tegenargumenten te vinden. De vele onduidelijkheden en tegengestelde verklaringen blijven aanleiding geven tot allerlei speculaties.

[bewerk] Voetnoot

^ Eindrapport Assassination Records Review Board

Categorieën: Moord op John F. Kennedy | Complottheorie