Spreuken
Het boek Spreuken is een van de boeken in de Hebreeuwse Bijbel. In het Oude Testament hoort het bij Poëzie en wijsheid. In de Tenach, hoort het bij de Geschriften.
De Hebreeuwse naam van het boek is Misjlei, hetgeen vertaald kan worden met allegorie of woorden van wijsheid. "Misjlei" is een afkorting van "Mísjlê Sjelomo" (Spreuken van Salomo), de titel in de Masoretische tekst. In de Vulgata werd de naam: "Liber Proverbiorum".
Inhoud |
[bewerk] Auteur en ontstaan
Evenals bij veel andere bijbelboeken, zijn er twee zienswijzen. In de moderne opvatting (bijv. C. H. Toy) is het duidelijk dat de auteur spreuken die reeds in omloop waren verzamelde zoals deze tot hem kwamen, en ze ook aanpaste en uitbreidde met eigen spreuken.
In het bijzonder zijn er sterke aanwijzingen dat de spreuken aanpassingen zijn van oudere Egyptische wijsheidsliteratuur. Ook is het mogelijk dat het boek zich door de tijd heen ontwikkelde, waarbij latere auteurs aanvulden met wat er in hun tijd leefde. De samenstelling wordt door moderne theologen vaak na de ballingschap geplaatst.
Klassieke theologen, zowel rooms-Katholieke als protestantse, houden graag vast aan een auteurschap van Salomo, waarbij een gedeelte in de tijd van Hizkia aan het boek is toegevoegd. (Hoofdstuk 25:1).
[bewerk] Inhoud
In het algemeen betekent het Hebreeuwse woord Mashal (meervoud Míshlê) een representatief gezegde, dat wil zeggen: iets wat in één geval geldt maar op meerdere situaties toepasbaar is. Hiernaast verwijst het ook naar de gebruikte dichtvorm: zinnen geconstrueerd als parallellismen, dat wil zeggen dat de tweede zin dezelfde opbouw, en vaak woorden, vertoont als de eerste zin, en daarvan een herhaling of een tegenstelling vormt.
Het is een verzameling moralistische en filosofische uitspraken in dichtvorm. Het boek bevat een praktische levensfilosofie, en is een compilatie en aanpassing van volksspreekwoorden.
Het boek wordt gewoonlijk in drie delen verdeeld:
- Hoofdstuk 1-9, waarin wijsheid als het hoogste goed wordt voorgesteld;
- Hoofdstuk 10-24;
- Spreuken van Salomo "die de mannen van Hizkia, de koning van Juda, verzamelden" (Hoofdstuk 25-29).
Deze worden gevolgd door twee aanvullingen
- "De woorden van Agur" (Hoofdstuk 30);
- "De woorden van koning Lemuel" (Hoofdstuk 31).
Van de namen Agur en Lemuel is verder niets bekend.
[bewerk] Relaties met andere bijbelboeken
Het boek I Koningen vermeldt in 4:32 dat Salomo meer dan 3000 spreuken schreef. Degene die in dit boek vermeld staan, kunnen niet meer dan een selectie hieruit vormen. In het Nieuwe Testament zijn er meer dan dertig citaten uit dit boek.
