Ridderorde
 |
Er wordt getwijfeld aan de feitelijke juistheid van een of meer onderdelen van dit artikel.
Raadpleeg de bijbehorende overlegpagina voor meer informatie, en pas na controle desgewenst het artikel aan. |
Een ridderorde is een organisatie of groep mensen die zichzelf als zodanig omschrijft. De ridderorden zijn te verdelen in:
- liefdadige ridderorden
- adelsorden
- huisorden
- militaire orden
- orden van verdienste
- damesorden
- Pseudo-Orden al zal geen enkele orde zichzelf zo noemen.
Inhoud |
[bewerk] Liefdadige ridderorden en adelsorden
Een ridderorde kan elementen van de verschillende eerste ordenstypen verenigen. De Souvereine Militaire Orde van Jeruzalem en Malta, de Duitse Orde en de Orde van Sint Lazarus zijn liefdadige organisaties. De ridders en de andere graden, rangen en functies komen als ridderorde bij elkaar. Zij leggen zich in groepsverband toe op liefdadigheid en organiseren ook bijeenkomsten met een gezellig karakter zoals liefdadigheidsbals.
De katholieke Souvereine Militaire Orde van Jeruzalem en Malta en de protestantse Nederlandse Johanniterorde zijn orden die in principe adellijke leden verenigen. Zij leggen zich toe op liefdadigheid, maar het verenigen van edellieden is ook een van de oogmerken van de orde.
De Orde van Sint Lazarus is een oecumenische liefdadige organisatie die zich bezig houdt met de leprabestrijding. Deze orde laat ook niet-adellijke leden toe.
[bewerk] Huisorden
Een huisorde is een orde die alleen toegankelijk is voor leden van een bepaalde familie en de door het hoofd van die familie uitverkoren relaties en dienaren. Regerende vorsten mogen hun huisorden op eigen gezag toekennen. Een huisorde valt buiten de politieke verantwoordelijkheid van de ministerraad. De Huisorde van Oranje is een voorbeeld van een huisorde. De leden van de Familie van Oranje-Nassau zijn in deze orde opgenomen, alsook verdienstelijke relaties en personeel van het hof. De Kroonorde, onderdeel van deze huisorde, speelt een rol bij het protocol rond de staatsbezoeken.
[bewerk] Militaire orden
In de middeleeuwen, ten tijde van de kruistochten, organiseerden ridders zich in militaire orden die gezamenlijk ten strijde trokken. Voorbeelden daarvan zijn de Tempeliers, De Orde van Calatrava, de Duitse Orde, de Orde van Malta en de ridderorden die zoals de Orde van Sint Jacob van het Zwaard in Spanje en Portugal de Moren bevochten. Ook na de kruistochten bleef een aantal van deze ridderorden bestaan. Zij verenigden nu de adel.
In de 18e eeuw stelden diverse Europese vorsten militaire ridderorden in. Deze onderscheidingen waren bedoeld om dappere en verdienstelijke officieren te kunnen belonen. Het verlenen van orden was goedkoper dan de landgoederen en de kostbare geschenken die de vorst anders had moeten schenken. De ridder werd door het ereteken dat hij droeg ook aan de vorst gebonden.
De eerste van deze Militaire Orden van Verdienste waren de Oostenrijkse Orde van Maria Theresia, de Franse Orde van de Heilige Lodewijk en de Orde "Pour le Mérite" van Pruisen. Het Duitse IJzeren Kruis was tot 1939 geen ridderorde. De Nederlandse Militaire Willemsorde was in de 19e eeuw een militaire orde, maar wordt nu alleen nog voor dapperheid in de strijd toegekend. Een ridderorde en een onderscheiding zijn twee verschillende begrippen.
[bewerk] Orden van verdienste
De Orde van het Legioen van Eer en de Orde van Oranje-Nassau zijn voorbeelden van moderne ridderorden die alleen voor verdienste worden toegekend. De leden van deze orden komen niet bij elkaar.
[bewerk] Damesorden
In de 18e eeuw ontstond behoefte aan Damesorden. De meeste ridderorden lieten immers geen vrouwelijke leden toe. In de traditie van de tijd legden de damesorden zich vooral toe op goede werken en religie. De damesorden hadden ook een politiek doel; het creëren van een band tussen het vorstenhuis en adellijke vrouwen. De, vaak met prachtige edelstenen versierde, kruizen droegen ook bij aan de pracht en praal van het hof.
In de 19e eeuw ontstonden ook damesorden die als orden van verdienste, natuurlijk voor goede werken, kunnen worden gezien. Ook nu bestaan er nog damesorden, al laten vrijwel alle ridderorden nu ook voor vrouwen toe.
[bewerk] Bijzondere orden
De Orde van de Kousenband is een orde die waarschijnlijk begonnen is als een toernooigezelschap van twee teams van 12 ridders. Deze orde is uitgegroeid tot een exclusieve orde waarvan het lidmaatschap door de Britse koning wordt verleend aan vooraanstaande onderdanen en bevriende vorsten. Verdienste speelt daarbij hoogstens een ondergeschikte rol. Men noemt een dergelijke orde ook wel een "hoforde".
De orde "Pour le Mérite" heeft het karakter van een exclusieve vereniging van kunstenaars en wetenschappers.
Ridderorden kunnen ook een politiek doel dienen. Dan verenigen zij leden die een gemeenschappelijk doel of belang nastreven. De Orde van het Heilige Graf is een oude ridderorde die de belangen van de Heilige Stoel dient en de band tussen de katholieken en de Heilige stad Jeruzalem versterkt.
[bewerk] Pseudo-orden
Er zijn ook pseudo-orden. Deze ridderorden hebben als louter doel hun leden of een politieke organisatie meer aanzien te verschaffen of zijn opgericht als scherts. Het lidmaatschap van sommige pseudo-orden kan verkregen worden in ruil voor een aanzienlijke financiële bijdrage.
[bewerk] Zie ook
- Militaire onderscheiding
- [1] een lijst van legitieme orden die door het overleg van hun grootmeesters is opgemaakt.
