Mabel Wisse Smit
Prinses Mabel van Oranje-Nassau (voorheen Mabel Martine Wisse Smit, geboren Mabel Martine Los) (Pijnacker, 11 augustus 1968) is een Nederlands econoom en echtgenote van prins Johan Friso.
Inhoud |
[bewerk] Jeugd en studies
Mabel Wisse Smit is de oudste dochter van Henk Los en Flos Kooman. Ze heeft een zus (Nicoline), en een halfzus uit het tweede huwelijk van haar moeder (Eveline, tophockeyster voor de Amsterdamse dames en jong oranje) Toen ze negen was overleed haar vader tijdens een schaatstocht. Haar moeder hertrouwde met de bankier Peter Wisse Smit, en Mabel nam later diens achternaam aan.
Ze volgde het gymnasium te Hilversum. Daarna studeerde zij economie en politieke wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Ze liep stage bij de Verenigde Naties, Shell, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de ABN AMRO, en studeerde cum laude af.
[bewerk] Carrière
Tijdens haar studie toonde Mabel grote interesse voor de wereldwijde mensenrechtensituatie. Ze liep onder meer stage bij de Verenigde Naties in New York. In 1994 richtte ze de European Action Council for Peace in the Balkans op, een een non-gouvernementele organisatie die zich inzet voor vrede op de Balkan. In 1995 was Mabel Wisse Smit medeoprichter van War Child Nederland (1995), dat zich inzet voor kinderen in oorlogsgebieden. In 1997 werd ze directeur van het Open Society Institute in Brussel, een stichtingen-netwerk van de Amerikaanse filantroop George Soros en draagt bij aan het bevorderen van democratie, mensenrechten en de promotie van de onafhankelijke rechtsstaat. Het Zwitserse World Economic Forum rekende haar tot de 100 "Global Leaders for Tomorrow".
In juli 2004 sprak Mabel op een internationale conferentie over aids in Thailand als afgevaardigde van het Open Society Institute. Hier uitte ze felle kritiek op met name het aids-beleid van de Verenigde Staten.
[bewerk] Mohammed Sacirbey
In 1993 kreeg ze een verhouding met de getrouwde Mohammed Sacirbey, op dat moment VN-ambassadeur voor Bosnië-Herzegovina. Ze zou toen bijna door de geheime dienst van Belgrado zijn ontvoerd. Volgens het NIOD-rapport over Srebrenica wezen ambtenaren Sacirbey en Wisse Smit aan als de enige twee personen buiten het Nederlandse politieke en ambtelijke circuit die invloed uitoefenden op het Nederlandse beleid ten aanzien van de Balkan.
[bewerk] Huwelijk met tweede zoon Koningin
Tijdens de begrafenis van prins Claus op 15 oktober 2002 in de Nieuwe Kerk te Delft mocht Wisse Smit met leden van het Koninklijk Huis mee de grafkelder in, hoewel zij op dat moment officieel nog niet meer dan "een goede relatie" van het Koninklijk Huis was. Op 30 juni 2003 werd de verloving met prins Johan Friso bekend gemaakt. Het huwelijk vond plaats op 24 april 2004 in Delft. Het werd sober gevierd in verband met het overlijden van de grootmoeder van prins Friso, koningin Juliana, een maand eerder (20 maart). Bij haar huwelijk is haar volledige naam: Mabel, Prinses van Oranje-Nassau, Gravin van Oranje-Nassau, Mevrouw van Amsberg - Wisse Smit. Ze geeft er echter de voorkeur aan haar eigen naam te gebruiken.
In de Oude Kerk in Delft heeft dominee Carel ter Linden het huwelijk van Friso en Mabel ingezegend. Getuigen van de bruidegom bij de kerkelijke inzegening waren zijn beide broers en zijn vrienden Lodewijk Beijst en Dante Weijerman en zijn nichtje Sophie von der Recke (dochter van de jongste zus van prins Claus). Mabel Wisse Smit had als getuigen in de kerk haar zussen Eveline en Nicoline en haar vriendinnen prinses Laurentien (die haar aan Friso voorstelde), Willemijn Verloop (directeur van de Stichting War Child, die het publiekelijk voor Mabel opnam in de Bruinsma-affaire) en Andrea Knap-Kleeman.
[bewerk] Affaire-Bruinsma
Mabel Wisse Smit kreeg in 2003 grote bekendheid in Nederland doordat in de openbaarheid kwam dat ze in de periode 1989-1990 bevriend zou zijn geweest met wijlen drugsbaron Klaas Bruinsma en misschien zelfs een relatie met hem had gehad. Dat Wisse Smit contact had gehad met Bruinsma, was al in 2001 bekend bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst, die toenmalig minister-president Wim Kok in augustus van dat jaar meldde dat zij "enige oppervlakkige zeilcontacten heeft gehad met de heer Bruinsma." Omdat de relatie nog erg pril was, zag Kok destijds geen reden voor ingrijpen.
Nadat Prins Johan Friso en Wisse Smit op 30 juni 2003 hun verloving bekend hadden gemaakt, schreef het tijdschrift Quote op 20 augustus dat Wisse Smit in haar studententijd contact had gehad met Bruinsma. Via de Rijksvoorlichtingsdienst verklaarde Wisse Smit dat het ging om een oppervlakkig contact, dat ze had verbroken toen ze begreep dat Bruinsma in de drugshandel zat. Op 30 september schreef het Algemeen Dagblad dat Wisse Smit volgens een lijfwacht van Bruinsma diens vriendin was geweest. Op 2 oktober 2003 zond misdaadjournalist Peter R. de Vries in zijn televisieprogramma een interview met de tot dan onbekende Charlie da Silva uit. Deze voormalige lijfwacht van Bruinsma verklaarde dat Wisse Smit meerdere malen met Bruinsma had geslapen en dat hij het paar ontbijt op bed had gebracht. Tot Bruinsma's dood in 1991 zou Wisse Smit diens grote liefde zijn geweest. Wisse Smit liet al voor de uitzending een ontkennende verklaring uitgaan via de Rijksvoorlichtingsdienst, maar gaf impliciet toe dat zij met Bruinsma veel langer bevriend was geweest dan zij eerder had beweerd.
Op 5 oktober 2003 verklaarde Ottolien Lels via de Volkskrant dat zij, en niet Mabel, een liefdesrelatie had gehad met Bruinsma. Ook Geurt Roos, een andere voormalige lijfwacht van Bruinsma, liet een ontlastende verklaring uitgaan. Op 9 oktober verscheen op initiatief van voormalig eurocommissaris Emma Bonino in de Volkskrant een open brief waarin elf buitenlandse vrienden van Wisse Smit, onder wie Bernard Kouchner (voormalig VN-gezant voor Kosovo) en haar werkgever Soros, het voor haar opnamen. Diezelfde avond volgde een tweede uitzending van het programma van De Vries, waarin Da Silva zijn beweringen herhaalde. Ook voerde De Vries andere getuigen op.
Op 10 oktober 2003 maakte premier Jan Peter Balkenende bekend dat de regering geen toestemmingswet zou indienen bij de Staten-Generaal. Deze toestemmingswet was nodig om het recht op troonsopvolging te behouden. Nu moest prins Johan Friso kiezen tussen het recht op troonsopvolging en zijn aanstaande echtgenote. Hij koos ervoor het huwelijk door te laten gaan. Prins Johan Friso maakt sinds de huwelijksdatum geen deel meer uit van het Koninklijk Huis, maar nog wel van de Koninklijke Familie. Johan Friso en Mabel hebben tijdens een televisieinterview wel duidelijk aangegeven dat zij beschikbaar blijven om Koningin Beatrix en -na haar abdicatie- ook Willem-Alexander en Máxima te ondersteunen in hun representatieve taken.
Niet Wisse Smits vermeende liefdesrelatie met Klaas Bruinsma maakte parlementaire toestemming onmogelijk, maar het feit dat het paar naar de mening van premier Balkenende "onvolledige en onjuiste" informatie had verstrekt over de duur en de aard van de relatie aan de koningin en de premier. Tot driemaal toe had Wisse Smit aan de premier verklaard dat ze Klaas Bruinsma slechts een enkele maal via het zeilen had ontmoet, en dat ze de contacten had verbroken zodra ze vernam dat Klaas Bruinsma in de onderwereld actief was. Later gaf ze aan de premier toe dat de contacten met Klaas Bruinsma langer hadden geduurd en intensiever waren geweest. Wel ontkende ze nog steeds dat ze een liefdesrelatie heeft gehad met Klaas Bruinsma. In een brief gaf het paar toe "naïef en onvolledig" te zijn geweest en bood het hiervoor zijn verontschuldigingen aan aan de koningin, de premier en de regering.
Mabel heeft Friso in het najaar van 2000 verteld over haar relatie met Bruinsma, maar omdat ze nooit bij diens criminele activiteiten betrokken is geweest, zag de prins hierin geen beletsel voor een huwelijk. Het paar besloot niet geheimzinnig te doen over Mabels verleden, maar wel zo weinig mogelijk details bekend te maken aan derden. Dat deden ze ook niet tegenover de koningin. Het paar wilde hiermee het oprakelen van "pijnlijke herinneringen waarvan Mabel hoopte dat ze tot het verleden behoorden", te vermijden. Voor de Nederlandse monarchie was dit een unieke uitkomst: nog niet eerder werd een verzoek tot indienen van een toestemmingswet door de regering ingetrokken. Opmerkelijk is ook dat koningin Beatrix, die doorgaans niets van affaires moet hebben, haar aanstaande schoondochter door dik en dun bleef steunen.
Op 19 april 2004 gaf het paar een televisie-interview, waarbij het herhaalde naïef te zijn geweest, maar geen werkelijke openheid van zaken gaf.
In een later interview tussen Mabel en Paul Rosenmöller werd haar, naar eigen zeggen voor het eerst, rechtstreeks gevraagd of zij een liefdes- of seksuele relatie met Bruinsma gehad heeft, waarop zij zeer stellig ontkende dat er ooit iets tussen hen gebeurd was. In mei 2006 gaf Mabel in een interview met NRC Handelsblad toe dat zij wel op de hoogte was geweest van Bruinsma's criminele activiteiten.
