Prins van Oranje-Nassau

De erfelijke adellijke titel Prins(es) van Oranje-Nassau is door vele leden uit het geslacht Oranje-Nassau gedragen wier wettelijke afstammelingen waren van prins Willem I van Oranje-Nassau (die zowel Prins van Oranje was als Graaf van Nassau). In de geschiedenis werd deze titel soms afgewisseld met "Prins van Oranje en Nassau" of "Prins van Oranje Nassau" (zonder tussenstreepje).

[bewerk] Vastlegging van prinsentitel in koninklijk besluit

In 1901 trouwde koningin Wilhelmina met Hendrik van Mecklenburg-Schwerin en hiermee dreigde uit de naam "Van Oranje-Nassau" het element 'Nassau' verloren te gaan. Dit werd echter voorkomen door een beroep te doen op een verdrag dat de verschillende takken van het Huis Nassau in 1736 hadden afgesloten. Koningin Wilhelmina bepaalde daarna bij Koninklijk Besluit in 1937 dat de naam Van Oranje-Nassau door alle kinderen van (destijds) prinses Juliana zou worden gedragen "met en benevens den naam, welke Zij aan het Geslacht van Hunnen Vader ontlenen". Daardoor droegen alle nakomelingen van Juliana de titel Prins of Prinses van Oranje-Nassau.

Volgens de huidige Nederlandse Wet lidmaatschap koninklijk huis dragen alleen de Koning der Nederlanden, diens vermoedelijke opvolger (de Prins(es) van Oranje) en de koning die afstand heeft gedaan van het koningschap, de titel Prins(es) van Oranje-Nassau als erfelijke titel. Andere leden van het Koninklijk Huis kunnen deze titel bij Koninklijk Besluit krijgen, al dan als persoonlijke, niet-erfelijke titel. Eveneens bij Koninklijk Besluit kan de persoonlijke titel Prins(es) van Oranje-Nassau worden toegekend aan voormalige leden van het Koninklijk Huis.

Het is gebruikelijk dat een echtgenote van een Prins van Oranje-Nassau ook zijn titel en naam draagt. Aangezien Mabel Wisse Smit getrouwd is met prins Johan Friso mag zij zich ook Prinses van Oranje-Nassau noemen. In praktijk maakt zij hier echter geen gebruik van.

[bewerk] Graaf of Gravin van Oranje-Nassau

Bij het huwelijk van prins Constantijn en Laurentien Brinkhorst in 2001 heeft de Nederlandse regering besloten de verlening van deze niet-erfelijke prinsentitel te beperken. De kinderen van dit prinselijk paar, (Eloise, Claus-Casimir en Leonore), hebben daarom naast het predicaat Jonkheer of Jonkvrouwe van Amsberg, alleen de adellijke titel Graaf of Gravin van Oranje-Nassau verkregen. Emma Luana Ninette Sophie en Joanna Zaria Nicoline Milou, de dochters van prins Johan Friso en Mabel Wisse Smit hebben ook alleen deze graventitel en het Jonkvrouwepredicaat.

Alhoewel de eerste en tweede kamer het eens waren met het besluit van de regering om verlening van de prinsentitel te beperken waren er een hoop vragen. Zo zag de VVD niet in waarom de kinderen van prins Constantijn het met graaf moeten doen terwijl hun vader prins is en ze in theorie nog tot de troon kunnen worden geroepen. De VVD vond de naam- en titelgeving bij het koninklijk huis ook ronduit 'onsamenhangend'. D66 vroeg zich af of één en ander niet in strijd is met het adelsrecht en de ChristenUnie sprak van krenterigheid. De niet-erfelijke prinsentitel is tenslotte ook verleend aan de kinderen van Prinses Margriet. Het is nog niet geheel duidelijk hoe thans de verlening van de titel van 'Prins' of 'Prinses van Oranje-Nassau' geregeld gaat worden.