Lohengrin
Lohengrin is een opera uit 1850 van de hoogromantische componist Richard Wagner. De basis voor het verhaal is ontleend aan de middeleeuwse legenden van de Heilige Graal.
Acte 1 : Het verhaal gaat over Elsa, wier vader (de hertog van Brabant) sterft. Na het overlijden van de hertog klaagt diens rechterhand, graaf Frederik van Telramund, haar aan wegens broedermoord. Graaf Telramund verdenkt Elsa er namelijk van haar broer vermoord te hebben om zelf over Brabant te kunnen heersen. Tevens eist hij het recht als opvolger van Hertog van Brabant op, samen met zijn Friese echtgenote Ortrud. Wanneer Elsa voor koning Hendrik de Vogelaar wordt gedaagd, die haar op een uitleg vraagt, antwoordt ze met de vertellen over haar droom dat een ridder haar te hulp zou komen. Op het laatste moment verschijnt aan de horizon een een ridder in een bootje, voortgetrokken door een zwaan, op de Schelde. De ridder daagt Graaf Telramund uit tot een duel, met Elsa's hand als inzet. De ridder wint het gevecht maar laat Telramund in leven. Elsa hoort nu de ridder toe, maar op één voorwaarde: ze mag nooit naar zijn naam of afkomst vragen. Elsa belooft dit.
Acte 2 : Telramund is woest, niet alleen omdat hij zijn eer verloren heeft, maar ook omdat hij zijn vrouw Ortrud van leugens verdenkt: zij zou namelijk de broedermoord met haar eigen ogen gezien hebben. Het echtpaar is vastbesloten het hier niet bij te laten: Ortrud wil bij Elsa in de gunst komen om haar te overhalen de verboden vraag te stellen en Frederik van Telramund wil de ridder aanklagen wegend Godsbedrog en in een gevecht verwonden, om hem van zijn vermeende magie te ontdoen. Op de dag van het huwelijk kondigd een gezant van de koning aan dat Telramund verbannen wordt, en de ridder als 'Beschermer van Brabant' over Brabant zal heersen. De dag erop echter, moet hij het leger aanvoeren in het oosten. Wanneer dan de bruiloftsstoet met Elsa voorop de kerk betreed, eist Ortrud voorrang. De koning vraagt Ortrud de reden voor dit tumult, maar Telramund valt hem inrede en beschuldigt de ridder van Godsbedrog en gebiedt hem zich bekend te maken. De edelen zeggen de ridder hun steun toe, maar Telramund doet Elsa twijfelen met gemene woorden. De ridder zit Telramund bij Elsa, en als hij vraagt of Elsa hem de vraag wil stellen, zegt ze toch neen, waardoor het huwelijk zich kan voltrekken.
Acte 3 : Na het huwelijk zijn Elsa en de zwaanridder eindelijk alleen. Elsa kan zich echter niet bedwingen, en vraagt naar zijn naam en oorsprong. Op dat moment komt Telramund gewapend tevoorschijn. De ridder verslaat hem echter, met Telramunds dood tot gevolg. Diep bedroefd door Elsa's vraag, neemt hij zich voor om voor volk en vorst een antwoord te geven. Hij maakt zich bekend als Graalsridder Lohengrin, zoon van Parsifal, de Koning van de Heilige Graal. Nu hij zich bekend heeft gemaakt moet hij terugkeren, waardoor hij de Duitse legers niet kan aanvoeren; hij belooft Koning Hendrik wel de eindzege. Hij belooft dat Godfried (Elsa's broer) na een jaar terug zou keren, en dat hij voor hem zijn gezegende hoorn, zwaard en ring achterlaat. Door het aanroepen van haar heidense goden verklaart Ortrud dat zij Godfried in een zwaan had omgetoverd. Door een gebed van Lohengrin daalt daarop een witte graalsduif uit de Hemel af en bevrijdt Lohengrin de zwaan van zijn ketenen, waarop die weer in Godfried verandert: de nieuwe Hertog van Brabant. Voortgetrokken door de witte duif verdwijnt Lohengrin in zijn bootje achter de horizon. Elsa blijft alleen achter, in de armen van haar broer ...
