Parsifal
Parsifal is de naam van de laatste opera van Richard Wagner, die er het libretto en de muziek voor schreef. De première vond plaats op 26 juli 1882 in het "Festspielhaus" te Bayreuth onder leiding van Hermann Levi.
Wagner noemde dit werk een Bühnenweihfestspiel, een gewijd werk met christelijk/mythologische thematiek en veel symbolische duidingen. Het gewijde karakter komt ook hierin tot uiting dat Wagner "Parsifal" eigenlijk wilde reserveren om uitsluitend in Bayreuth uitgevoerd te worden, en dat het publiek, als het de wil van de meester volgt, geacht wordt na afloop van de eerste akte niet te applaudisseren maar zwijgend de zaal te verlaten. In Bayreuth wordt deze traditie nog gevolgd maar niet bij alle uitvoeringen in sommige andere theaters waar het publiek minder goed op de hoogte is.
In filosofisch opzicht is "Parsifal" de voortzetting en culminatie van Wagners eerder gecomponeerde muziekdrama's. Na het gebruik van historische en mythologische thema's, wist Wagner met deze opera met buitengewoon inzicht door te dringen tot de kern van het christendom en hield hij zich zelfs bezig met het mysterie van de verlossing van de Verlosser van de mensheid.
Muzikaal is het werk ongetwijfeld vernieuwend maar dramatisch gezien is het voor sommige moderne toeschouwers wat traag en statig, met relatief weinig actie op het toneel. Daarnaast is de duur al gauw 5 a 6 uur, zodat dit stuk te waarderen niet voor iedereen is weggelegd.
De familie Wagner stond niet toe dat het werk buiten Bayreuth zou worden uitgevoerd. Er vonden desondanks uitvoeringen plaats in New York, Monte Carlo en Amsterdam. Pas toen in 1913 het auteursrecht op het werk kwam te vervallen, kon de wereldwijde verspreiding van het werk officieel niet meer worden tegengehouden.
Het verhaal is gebaseerd op de versroman Parzival van Wolfram von Eschenbach. Wagner verbond Parsifal filosofisch met het verhaal van Tristan (zie de opera Tristan und Isolde) en beperkte de rol van Gawan aanzienlijk, zodat het verlossingsstreven van de hoofdpersoon sterker op de voorgrond zou treden. De schrijfwijze "Parsifal" ontleende Wagner aan de historicus Joseph Görres. De naam zou een Perzische achtergrond hebben: letterlijk te vertalen als: "reine gek" of "zuivere dwaas". In de opera "Parsifal" van Wagner noemt Kundry Parsifal Falparsi "töriger Reiner".
