Hassan II van Marokko
Hassan II (* 9 juli 1929, † 23 juli 1999) was koning van Marokko van 1961 tot aan zijn overlijden. Hij was de oudste zoon van Mohammed V (sultan, later koning van Marokko) en diens vrouw Lalla Abla bint Tahar (gehuwd met Mohammed V in 1926).
Koning Hassan studeerde aan het Imperial College te Rabat en de Universiteit van Bordeaux. Aan de laatste werd hij meester in de rechten.
Op 20 augustus 1953 werd Mohammed V samen met zijn familie door de Franse regering verbannen naar Corsica; uiteraard was Hassan hierbij. In januari 1954 werden ze overgebracht naar Madagaskar. Tijdens deze verbanning vervulde Hassan de rol van politiek adviseur voor zijn vader. Op 16 november 1955 keerden ze terug naar Marokko. Hassan bleef zijn rol vervullen en nam, samen met zijn vader, deel aan de onderhandelingen met de Fransen over de onafhankelijkheid van zijn land.
In april 1956 werd Hassan door zijn vader aangesteld als chef-staf van de Koninklijke Strijdkrachten. Tijdens de onlusten dat jaar gaf Hassan leiding aan legeronderdelen die optraden tegen de Imazighen in het Rifgebergte.
In 1957 veranderde Mohammed V de titel van de Marokkaanse soeverein van sultan in koning; op 19 juli van dat jaar werd Hassan uitgeroepen tot kroonprins. Op 3 maart 1961 erfde hij de kroon van zijn vader.
Hassans conservatieve regering verstevigde de dynastie der Alouiten, maar zijn onwil om de politieke macht te delen met de politieke partijen in plaats van te vertrouwen op de elite van de makhzen leidde tot politieke protesten. Als reactie hierop ontbond Hassan het parlement en regeerde hij het land zelfstandig. Het mechanisme van de democratische volksvertegenwoodiging liet hij echter wel bestaan, hoewel inactief. Toen er uiteindelijk wel verkiezingen volgden, werd er opzichtig gefraudeerd ten faveure van de loyale partijen. Dit veroorzaakte stevig onvrede onder de oppositie en vervolgens tot demonstraties en rellen die Hassans troon bedreigden.
Begin jaren 1970 drong de groeiende onvrede door tot het leger en werden er twee aanslagen op zijn leven gepleegd, die hij beide overleefde. De eerste vond plaats in 1970 en werd gepleegd door cadetten van het leger. In 1972 volgde een tweede poging tot coup d'etat waarbij straaljagers van de Koninklijke Marokkaanse Luchtmacht het vuur openden op het vliegtuig van de koning toen hij op weg terug was naar Rabat. De poging vond plaats op bevel van Generaal Oufkir, in die tijd de rechterhand van de koning. De schoten misten echter het vliegtuig en de coup mislukte. Hierna koelden de gemoederen langzaam af, ook omdat Hassan opeens nieuwe instemming vond bij het volk: hij speelde namelijk in op nationalistische gevoelens door een claim te leggen op de Westelijke Sahara in 1975.
De periode van rigide dictatuur onder Hassan II van de jaren 1960 tot '90 wordt de "jaren van lood" genoemd en was een periode waarin duizenden dissidenten werden neergeschoten, gevangengenomen, verbannen of gewoon verdwenen. Hoewel Hassan II begin jaren '90 veel van de parlementaire democratie had hersteld en in 1991 onder druk van de Verenigde Staten honderden politieke gevangenen vrijliet, eindigden de "jaren van lood" pas definitief in 1999, toen Hassans zoon Mohammed VI van Marokko de troon besteeg.
[bewerk] Buitenlands beleid
Koning Hassan II fungeerde vaak als onofficieel diplomatiek kanaal tussen de Arabische wereld en Israël. Hij bracht ook de eerste onderhandelingen tussen vertegenwoordigers van de twee partijen tot stand. Tijdens zijn regering bezette Marokko de Westelijke Sahara na de "Groene Mars" van 1975 en nam het zuidelijk deel bij verdrag over van Mauritanië; deze zaak domineert het Marokkaanse buitenlandbeleid tot de dag van vandaag. De Westsaharaanse bevrijdingsbeweging Polisario opereert sindsdien vanuit Algerije. De verhoudingen met dat land kalfden hierdoor af, na al erg slecht te zijn als gevolg van de Zandoorlog van 1963; tijdens deze oorlog probeerde Marokko delen van het net onafhankelijk geworden Algerije te annexeren.
[bewerk] Familie
Koning Hassan de tweede had vijf kinderen, die hem geschonken werden door zijn vrouw Lalla Latifa Hammou (huwelijk in 1961):
- Prinses Lalla Meryem
- Koning Mohammed VI
- Prinses Lalla Asma
- Prinses Lalla Hasna
- Prins Moulay Rachid
