Staatsgreep
Een staatsgreep, coup (uit het Frans, kort voor coup d'état) of Putsch is een snelle politieke handeling, waarbij op een niet-reguliere manier het staatsgezag overgaat van het ene regime naar het andere.
Staatsgrepen zijn dus geen regimewisselingen na bijvoorbeeld verkiezingen. Meestal gaat het hem om gewelddadige acties van een oppositiegroep die het tot dan toe erkende gezag afzet. In dat opzicht kun je bepaalde afzettingen zoals die van Saddam Hoessein in Irak of de nazi's door Canada, Rusland, de VS en Groot-Brittannië ook zien als staatsgrepen.
Meestal verstaat men onder 'staatsgreep' het ingrijpen van een politieke groep in een land, waarmee die groep zichzelf installeert als regime. Ook hier is de grens met een afzetting zoals in de eerdergenoemde voorbeelden zeer klein, omdat deze oppositiegroepen vaak door andere landen gesteund worden, zoals in de Koude Oorlog, of recent ook bij Afghanistan toen de Taliban werden afgezet.
Staatsgrepen kunnen ook redelijk vreedzaam verlopen. Met het massale volksprotest -met organisatie van de oppositie- in Servië om Slobodan Milošević af te zetten, om vervolgens Vojislav Koštunica te verkiezen als president, ging niet veel geweld gepaard. Het onderscheid met een bloedloze revolutie is hier echter niet zo groot.
De plegers van een staatsgreep gebruiken zelf de term uiteraard bijna nooit. Zo spraken de militairen van de zonder veel bloedvergieten verlopen 'sergeantencoup' onder leiding van Desi Bouterse op 25 februari 1980 in Suriname aanvankelijk van een 'ingreep', en pas later van een 'revolutie'. De coup in Suriname vond plaats in een sfeer van nationale malaise, politieke machteloosheid en grote ontevredenheid onder de bevolking en ook vooral binnen de lagere rangen van het leger. De sergeanten kregen aanvankelijk dan ook veel steun voor hun 'ingreep' vanuit de bevolking; de internationale politiek stelde zich afwachtend of gematigd-positief op. Eerst na enige tijd, toen de coupplegers met steeds meer geweld hun regime in het zadel wilden houden, werd de aard van de staatsgreep duidelijk. Verhullend taalgebruik onder coupplegers is dan ook duidelijk een manier om de per definitie antidemocratische aard van een staatsgreep te verbergen.
