Günter Grass

Günter Grass (Danzig (tegenwoordig Gdansk, Polen), 16 oktober 1927) is een Duitse schrijver van Duits-Kasjoebische afkomst. In 1999 ontving hij de Nobelprijs voor de literatuur.

Inhoud 1 Leven 2 Bibliografie 3 Literatuur 4 Referenties

[bewerk] Leven

Grass groeide op in een koopmansgezin. Volgens eerdere berichten werd hij tijdens de Tweede Wereldoorlog opgeroepen voor de hulptroepen van de luchtmacht. Dit bleek echter onjuist, in augustus 2006 maakte hij bekend dat hij zich op 15-jarige leeftijd vrijwillig aanmeldde voor dienst op een U-boot. Daar werd echter niemand meer aangenomen, waarna hij dienst nam bij de Arbeitsdienst. Op 17-jarige leeftijd werd hij voor de militaire dienstplicht opgeroepen en diende bij de Waffen-SS ^[1], waar hij dienst deed bij de 10e SS-Pantserdivisie "Frundsberg". Grass werd 8 mei 1945 in (het vandaag Tsjechische) Mariënbad gevangen genomen bleef tot 24 april 1946 in Amerikaans krijgsgevangenschap. In de periode 1947/1948 voltooide hij in Düsseldorf een opleiding tot steenhouwer. Daarna studeerde hij van 1948 tot 1952 aan de Kunstakademie van Düsseldorf tekenen en beeldhouwen. Deze opleiding zette hij van 1953 tot 1956 voort aan de Hogeschool voor Beeldende Kunsten in Berlijn bij de beeldhouwer Karl Hartung.

In de jaren 1956/1957 exposeerde Grass in Stuttgart en in Berlin-Tempelhof. Daarnaast begon hij te schrijven. In de periode tot 1958 schreef hij vooral kort proza, gedichten en theaterstukken. Deze laatste kunnen worden gerekend tot het poëtisch of absurd theater. In een zeer beeldende stijl is ook de roman De blikken trommel geschreven. Deze is later door Volker Schlöndorff verfilmd.

In de in 1959 gepubliceerde roman De blikken trommel, waarin hij voor de eerste keer historische gebeurtenissen met zijn surrealistische-groteske beeldspraak confronteert, heeft Grass zijn stijl gevonden.

In de jaren 1960 engageerde hij zich voor de Sociaal-Democratische Partij (SPD) van Willy Brandt.

Toen hij in augustus 2006 zelf openbaarde als dienstplichtige lid te zijn geweest van de Waffen-SS, leidde dit in Duitsland tot heftige debatten.

[bewerk] Bibliografie

Verhalend werk

• 1959 Die Blechtrommel (Ned. vert. Koos Schuur 1964: De blikken trommel)
• 1961 Katz und Maus (Ned. vert. Hermien Manger 1963, Jan Gielkens 1997: Kat en muis)
• 1963 Hundejahre (Ned. vert. Koos Schuur 1965: Hondejaren, later: Hondenjaren)
• 1969 Örtlich betäubt (Ned. vert. C. Schuur-Kaspers 1969: Plaatselijk verdoofd)
• 1972 Aus dem Tagebuch einer Schnecke (Ned. vert. C. Schuur-Kaspers 1973: Uit het dagboek van een slak)
• 1977 Der Butt (Ned. vert. Peter Kaaij 1981: De bot)
• 1979 Das Treffen in Telgte (Ned. vert. Peter Kaaij 1984: Trefpunt Telgte)
• 1980 Kopfgeburten oder Die Deutschen sterben aus (Ned. vert. Jan Gielkens, Hans van Megen en Ton Naaijkens 1980: Kopgeboorte of De Duitsers sterven uit)
• 1986 Die Rättin (Ned. vert. Peter Kaaij 1988: De rattin)
• 1992 Unkenrufe (Ned. vert. Jan Gielkens 1992: Onheilspad)
• 1995 Ein weites Feld (Ned. vert. Jan Gielkens 1996: Een gebied zonder eind)
• 1999 Mein Jahrhundert (Ned. vert. Jan Gielkens 1999: Mijn eeuw)
• 2002 Im Krebsgang (Ned. vert. Jan Gielkens 2002: In krabbengang

Nederlandse verzamelbundel met verspreid proza: Linkshandig (1987), vertaald door Hans van Megen

Drama

• 1956 Die bösen Köche
• 1958 Onkel, Onkel; 4 akter
• 1966 Die Plebejer proben den Aufstand; treurspel
• 1970 Theaterspiele; met:
  • Hochwasser [1963]; (2 akter); Onkel, Onkel [1965]; Noch zehn Minuten bis Buffalo; Die bösen Köche [1961];
  • Die Plebejer proben den Aufstand [1966]; Davor; (13 scènes)
• 1987 Theaterspiele; (onder redactie van: Angelika Hille-Sandvoss); met:
  • Beritten hin und zurück [1958]; Hochwasser [1957]; Onkel, Onkel [1957]; Noch zehn Minuten bis Buffalo [1957]; Die bösen Köche [1957];
  • Stoffreste [1959]; Zweiunddreissig Zähne [1958]; Goldmäulchen [1964]; Poum oder die Vergangen

Lyrisch werk

• 1956 Die Vorzüge der Windhühner
• 1960 Gleisdreieck
• 1967 Ausgefragt
• 1971 Gesammelte Gedichte; (onder redactie van: Heinrich Vormweg)
• 1987 Gedichte und Kurzprosa; (onder redactie van: Volker Neuhaus | Anita Overwien-Neuhaus)
• 1987 Mit Sophie in die Pilze gegangen
• 1988 Die Gedichte 1955-1986
• 1993 Novemberland; sonetten
• 1983 Ach Butt, dein Märchen geht böse aus (Ned. vert. Peter Kaaij 1984: Ach bot, je sprookje loopt slecht af)
• 2003 Letzte Tänze
• 2004 Lyrische Beute (verzamelbundel)
• Nederlandse verzamelbundel: Van horen zeggen (1994), keuze en vertaling Jan Gielkens

Brieven

• 1968 Briefe über die Grenze. Versuch eines Ost-West-Dialogs met: Pavel Kohout
• 2003 Günter Grass - Helen Wolff. Briefe 1959 - 1994

Autobiografie

• 2006 Beim Häuten der Zwiebel

Overig

• 1963 Die Ballerina
• 1965 Rede über das Selbstverständliche; (bij de Georg Büchner Preis [Darmstadt])
• 1967 Der Fall Axel C. Springer am Beispiel Arnold Zweig
• 1968 Ausgewählte Texte, Abbildungen, Faksimiles, Bio-Bibliographie; (Theodor Wieser e.a.)
• 1968 Geschichten; (publicatie onder pseudomiem van: Artur Knoff)
• 1968 Über das Selbstverständliche
• 1969 Günter Grass. Literat im Wahlkampf
• 1974 Der Bürger und seine Stimme
• 1978 50 erfolgreiche Musterreden für betriebliche Veranstaltungen, Jubiläen, u.s.w.
• 1978 Denkzettel; (politieke redes en opstellen 1965-1976)
• 1980 Aufsätze zur Literatur
• 1980 Über meinen Lehrer Döblin; (opstellen)
• 1987 Gespräche mit Günter Grass; (in 10 delen)
• 1988 Rede vom Verlust. Über den Niedergang der politischen Kultur im geeinten Deutschland; (dagboek)
• 1988 Zunge zeigen; (dagboek); (Ned. vert.: 1989; Tongen van schaamte; door: Peter Kaaij)
• 1990 Begleitheft zur Ausstellung der Stadt
• 1990 Deutscher Lastenausgleich; (Ned. vert.: 1990; Schuldenlast; door: Jan Gielkens)
• 1990 Ein Schnäppchen namens DDR; een laatste rede voor het klokkenluiden
• 1990 Tierschutz
• 1990 Totes Holz
• 1994 Angestiftet, Partei zu ergreifen
• 1996 Der Schriftsteller als Zeitgenosse; (heruitgave onder red. van Daniela Hermes)
• 1996 Vatertag; (eerder verschenen als 'Achten Monat' in 'Der Butt'
• 1997 Der Kampf um die Polnische Post
• 1997 Fundsachen für Nichtleser
• 1997 Rede über den Standort
• 1998 Meine Grune Wiese; (verhalen)
• 1998 Zeit, sich einzumischen. Die Kontroverse um Günter Grass und die Laudatio auf Yasar Kemal in der Paulskirche
• 1999 Für- und Widerworte
• 1999 Vom Abenteuer der Aufklärung. Werkstattgespräche mit Harro Zimmermann
• 2000 Ohne Stimme Reden zugunsten des Volkes der Roma und Sinti
• 2002 Das literarische Werk; (heruitgave in 18 delen onder red. van: V. Neuhaus | D. Hermes
• 2002 Wörter auf Abruf
• 2005 Hans Christian Andersens Märchen - gesehen von Günter Grass
• 2006 Beim Häuten der Zwiebel (autobiografie)

• 1965 Es-Pe-De. 'Dich singe ich Demokratie'. Loblied auf Willy
• 1982 Zeichnungen und Texte, 1954-1977; (red.: Anselm Dreher)
• 1984 Radierungen und Texte, 1972-1982; (red.: Anselm Dreher)
• 1984 Widerstand lernen; (red.: Oskar Lafontaine)
• 1987 Essays, Reden, Briefe, Kommentare; (red.: Daniela Hermes)
• 1987 Gespräche mit Günter Grass; (in 10 delen onder red.: Klaus Stallbaum)
• 1991 Vier Jahrzehnte; (red.: G. Fritze Margull)
• 1995 Gestern, vor 50 Jahren; (met: Kenzaburo Oë)
• 1998 Rotgrüne Reden; (red.: Hans-Jochen Tschiche | Reinhard Höppner)
• 2001 Fünf Jahrzehnte; vervolg op 'Vier Jahrzehnte'; (G. Fritze Margull)
• 1979 Atelier des métamorphoses: entretiens avec Nicole Casanova; (Nicole Casanova); (Ned. vert.: 1980; Het atelier. Günter Grass in gesprek met Nicole Casanova; door: Jef Geeraerts)

Nederlandse verzamelbundel: Schrijver, burger, sociaal-democraat. Opstellen en toespraken over literatuur en politiek (1976), vertaald door Peter Kaaij

Vertalingen

• 1986 Tagesreste; (een vertaling van: 'Dagrest'; Judith Herzberg 1984; poëzie)

Beeldende kunst

• 1975 Gravures 1972 - 1975
• 1988 Calcutta Zeichnungen
• 1986 In Kupfer, auf Stein; (met vert. Ned. teksten van Bab Westerveld [1988])

[bewerk] Literatuur

• 1976 Ein Materialienbuch; Geißler, Rolf
• 1993 Günter Grass; Neuhaus, Volker
• 1997 Günter Grass. TEXT + KRITIK; Arnold, Heinz Ludwig
• 2002 Günter Grass; Vormweg, Heinrich
• 2002 Günter Grass; Raddatz, Fritz J.

[bewerk] Referenties