Fenicisch alfabet

Het Fenicische alfabet is het alfabet dat gebruikt werd door de Feniciërs om hun taal mee weer te geven. Het is minstens 3500 jaar oud en men veronderstelt dat het Griekse alfabet van dit Fenicische alfabet is afgeleid, alsmede het Aramese/Hebreeuwse, Arabische en tal van andere alfabetten.

Doordat de tekens oorspronkelijk in steen werden gebeiteld, zijn de meeste tekens uit dit alfabet – zoals de runentekens – hoekig en recht. Het schrift werd van rechts naar links geschreven. Om en om van rechts naar links en van links naar rechts (zogenaamd boustrophedon, "zoals een os ploegt") wordt het ook wel aangetroffen. Van diverse tekens zijn verschillende varianten, zo wordt de tav wel meer als '+' geschreven dan als 'x', de chet met twee dwarsstreepjes, enzovoorts.

Het Paleo-Hebreeuwse alfabet komt sterk overeen met het Fenicische. Ook bijvoorbeeld het Moabitisch werd met een soortgelijk alfabet geschreven. Pas na vele eeuwen werd voor het Hebreeuws het Aramese alfabet gebruikt, ook wel kwadraatschrift genoemd vanwege de vierkante vorm van diverse letters. Voor beide alfabetten geldt, dat ze volledig uit medeklinkers bestaan.

De Hebreeuwse namen van de tekens suggereren, dat de Fenicische tekens oorspronkelijk pictogrammen waren. Enkele voorbeelden: De eerste letter, aleph, betekent iets als 'rund'. In het teken kan men het hoofd en de hoorns van een rund nog herkennen, als men de hoofdletter A uit ons Latijnse alfabet omdraait, geldt dit ook. Het woord samekh betekent vis. In de Fenicische letter samekh is dan ook een vissengraat te herkennen. Men wijst wel het Proto-Sinaïtische alfabet aan als voorloper van het Fenicische alfabet.

Fenicische inscripties zijn op diverse archeologische sites rond de Middellandse Zee waar Fenicische kolonies zijn gevonden, zoals Biblos (Libanon) en Carthago (Tunesië).

[bewerk] Het Fenicisch alfabet vergeleken met diverse andere alfabetten

Letter	Naam	Betekenis	Transliteratie	Corresponderende letter in het
Letter	Naam	Betekenis	Transliteratie	Hebreeuws	Arabisch	Grieks	Latijn
	ʾāleph	os	ʾ	א	ﺍ	Αα	Aa
	bēth	huis	b	ב	ﺏ	Ββ	Bb
	gīmel	kameel	g	ג	ﺝ	Γγ	Cc, Gg
	dāleth	deur	d	ד	ﺩ	Δδ	Dd
	hē	venster	h	ה	ﻩ	Εε	Ee
	wāw	haak	w	ו	ﻭ	(Ϝ ϝ), Υυ	Ff, Uu, Vv, Ww, Yy
	zayin	wapen	z	ז	ﺯ	Ζζ	Zz
	ḥēth	hek	ḥ	ח	ﺡ	Ηη	Hh
	ṭēth	wiel	ṭ	ט	ﻁ	Θθ
	yōdh	arm	y	י	ﻱ	Ιι	Ii, Jj
	kaph	palm	k	כ	ﻙ	Κκ	Kk
	lāmedh	prikkel	l	ל	ﻝ	Λλ	Ll
	mēm	water	m	מ	ﻡ	Μμ	Mm
	nun	vis	n	נ	ﻥ	Νν	Nn
	sāmekh	vis	s	ס		Ξξ, Χχ	Xx
	ʿayin	oog	ʿ	ע	ﻉ	Οο	Oo
	pē	mond	p	פ	ﻑ	Ππ	Pp
	ṣādē	papyrusplant	ṣ	צ	ﺹ	(Ϻϻ)
	qōph	aap	q	ק	ﻕ	(Ϙϙ)	Qq
	rēš	hoofd	r	ר	ﺭ	Ρρ	Rr
	šin	tand	š	ש	ﺱ	Σσ	Ss
	tāw	teken	t	ת	ﺕ	Ττ	Tt

[bewerk] Alternatieve weergave van het Fenicische alfabet

Aleph - 1	Beth - 2	Gimel - 3	Daleth - 4
He - 5	Waw - 6	Zajin - 7	Chet - 8
Tet - 9	Jod - 10	Kaph - 20	Lamed - 30
Mem - 40	Nun - 50	Samech - 60	'Ajin - 70
Pe - 80	Zade - 90	Qoph - 100	Resch - 200
Schin - 300	Tav - 400