Latijns alfabet

Het Latijnse alfabet is het alfabet dat voor vrijwel alle westerse spellingen wordt gebruikt, zo ook voor de Nederlandse spelling.

De voorloper van het westerse alfabet is ontwikkeld door de Semitische mensen in Egypte (zie Proto-Sinaïtisch). In gewijzigde vorm is het door de Feniciërs overgenomen. De Grieken hebben daar weer een alfabet van afgeleid, dat echter in een aantal tekens van de voorloper verschilde. Het Klassiek Latijnse alfabet is weer van het Etruskisch en Griekse alfabet afgeleid en telde in de tijd van Cicero 21 letters. Voor het weergeven van Griekse woorden werden later Y en Z toegevoegd. I en V hadden zowel vocalische als consonantische waarde. In de Middeleeuwen kwamen J (consonant=medeklinker) en U (vocaal=klinker) erbij. W is dubbel V om /w/ weer te geven (de bilabiale semivocaal van, bijvoorbeeld, het Engels: wall, well, will, ...).

Tegenwoordig wordt het Latijnse alfabet meestal geacht de volgende 26 letters te bevatten:

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

Men is het er tegenwoordig over eens dat de letters J, U en W aparte letters zijn, hoewel het oorspronkelijk variaties zijn van andere letters.

Diverse talen hebben hier tekens aan toegevoegd. In het Nederlands wordt soms de IJ als aparte letter beschouwd. De meeste naslagwerken kiezen er echter voor om de IJ als een combinatie van de letters I en J te zien, of als spellingsvariant van de Y.

In veel talen zijn extra letters toegevoegd, of letters voorzien van diakritische tekens (accenten) om te voorzien in taalspecifieke schrijfwijzen voor taaleigen klanken. Soms worden deze als aparte letters beschouwd (zoals de Ñ in het Spaans en de Ä in Scandinavische talen) die een eigen plaats in de alfabetische volgorde hebben, en soms worden ze als variaties op bestaande letters beschouwd.

Àà | Áá | Ââ | Ãã | Ää | Åå | Āā | Ąą | Çç | Ĉĉ | Čč | Ćć | Ðđ | Ęę | Ëë | Ĝĝ | Ğğ | Ĥĥ | Įį | Ïï | Iı | Ĵĵ | Łł | Ññ | Õõ | Öö | Őő | Øø | Ǫǫ | Şş | Șș | Šš | Ŝŝ | Țț | Ŭŭ | Üü | Ųų | Ůů | Űű | Žž

Er bestaat een Engelse zin, waarin alle letters van het alfabet zijn terug te vinden 'The quick brown fox jumps over the lazy dog'. Minder bekend is 'Pack my box with five dozen liquor jugs'. In Nederland kent men de (tamelijk onzinnige) zin 'Pa's wijze lynx bezag vroom het fikse aquaduct'.