Alfabeto fenicio

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Historia do alfabeto
Idade do Bronce Medio ss –XIX - -XV Protocananeo s. –XIV. Ugarítico s. –XIII. Fenicio s. –XI. Samaritano s. –VI. Arameo s. –IX. Brāhmī s. –VI. Hebreo s. –III. Siríaco s. –II. Avéstico s. -III. Árabe s. IV. Grego s. –VIII. Itálico antigo s. –VIII. Latino s. –VII. umbro s. -VI osco s. -V falisco s. -V alf. alpinos s. -III Rúnico s. II. Copto s. I. Gótico s. IV. Armenio 405. Glagolítico 862. Cirílico s. X. Ibérico s. –III. Celtibérico s. –II. Sudarábico s. –IX. Ge'ez ss. III-IV.
Meroítico s. –III.
Xenealoxía completa

Historia do alfabeto

Idade do Bronce Medio ss –XIX - -XV

Protocananeo s. –XIV.
- Ugarítico s. –XIII.
- Fenicio s. –XI.
  - Samaritano s. –VI.
  - Arameo s. –IX.
    - Brāhmī s. –VI.
    - Hebreo s. –III.
    - Siríaco s. –II.
    - Avéstico s. -III.
    - Árabe s. IV.
  - Grego s. –VIII.
    - Itálico antigo s. –VIII.
      - Latino s. –VII.
      - umbro s. -VI
      - osco s. -V
      - falisco s. -V
      - alf. alpinos s. -III
        
        Rúnico s. II.
    - Copto s. I.
    - Gótico s. IV.
    - Armenio 405.
    - Glagolítico 862.
    - Cirílico s. X.
  - Ibérico s. –III.
    - Celtibérico s. –II.
- Sudarábico s. –IX.
  - Ge'ez ss. III-IV.

Meroítico s. –III.

Xenealoxía completa

O alfabeto fenicio é un antigo alfabeto de tipo abjad utilizado polos fenicios para notar a súa lingua. Foi adaptado por outros pobos do Mediterráneo e deu orixe principalmente a:

o alfabeto grego, do que á súa vez xurdiron:

- o alfabeto etrusco, que deu o alfabeto latino,
- o alfabeto cirílico,
- o alfabeto gótico,
- o alfabeto copto;
- varios alfabetos anatolios como o cario, o lidio, o licio, o panfilio, o frixio e o sidético.

o alfabeto arameo, do que xurdiron:

- o alfabeto hebreo,
- o alfabeto siríaco,
- o alfabeto árabe.

[editar] Historia

É probable que o alfabeto fenicio xurdira a partir dun modelo chamado alfabeto lineal e se utilizara para notar idiomas proto-cananeos, que proviría de simplificacións dos xeroglíficos exipcios. As inscricións máis antigas datan probablemente do século XIII antes da nosa era pero aínda son consideradas como lineais. No século IX, o alfabeto está completamente establecido (o que permite postular como data de separación o 1050 antes da nosa era, entre o modelo lineal e o modelo fenicio).

O alfabeto fenicio segue a orde levantina, que ha transmitir a todos os seus descendentes.

[editar] Lista dos grafemas


Trazado
Nome	ʾālef	bēt	gīmel	dālet	hē	wāw	zayin	ḥēt	ṭēt	yōd	kaf
Transliteración	ʾ	b	g	d	h	w	z	ḥ	ṭ	y	k
Valor	/ʔ/	/b/	/g/	/d/	/h/	/w/	/z/	/ħ/	/tˀ/	/j/	/k/
Trazado
Nome	lāmed	mēm	nūn	sāmek	ʿayin	pē	ṣādē	qōf	rēš	šīn	tāw
Transliteración	l	m	n	s	ʿ	p	ṣ	q	r	š	t
Valor	/l/	/m/	/n/	/s/	/ʕ/	/p/	/sˀ/	/s/	/r/	/ʃ/	/t/

Non coñecemos directamente o nome das letras fenicias. Escolléronse aquí os posibles valores, restituídos a partir do hebreo. A transliteración segue as convencións habituais para as linguas semíticas. Os valores fonolóxicos exprésanse en API. As « enfáticas » das linguas semíticas son interpretadas como antigas exectivas.

[editar] Bibliografía

The World's Writing Systems, baixo a dirección de Peter T. Daniels e William Bright, Oxford University Press, Oxford, 1996 ;
John Healey, « The Early Alphabet », en Reading the Past, obra colectiva, British Museum Press, 1990 ;
André Martinet, « Palatalisation de “g” en arabe », en Évolution des langues et reconstruction, Presses universitaires de France, collection « Sup », section « Le linguiste », Paris, 1975.