Alpes Poeninae

Het Romeinse rijk ca. 120, met de provincia Alpes Poeninae in het rood.

Alpes Poeninae is de Latijnse naam van een voormalige Romeinse provincie in het zuiden van de Alpen.

Inhoud

1 Ligging
2 Geschiedenis
3 Steden en economie
4 Etymologie van het woord Poeninae

[bewerk] Ligging

De provincie Alpes Poeninae was de derde en laatste van de drie miniprovincies die de Alpen rijk waren (samen met Alpes Cottiae en Alpes Maritimae). Van de drie lag Alpes Poeninae het verst verwijderd van de Middellandse Zee. De noordelijke grens van de provincie was het meer van Genève. De provincie lag dus op het grondgebied van het huidige Zwitserland en Italië.

[bewerk] Geschiedenis

Anders dan de andere twee miniprovincies had Alpes Poeninae geen groot strategisch belang. Waar de andere twee werden veroverd om een landroute naar Gallië veilig te stellen, werd deze provincie veroverd omdat ze in de weg lag. Volgens Titus Livius woonden er 4 belangrijke stammen op het grondgebied: de Veragres, Sedunes, Nantuates en de 4de is onbekend. Livius beschreef de inwoners als half-Germaans.

Toen Tiberius en Drusus in 15 v. Chr. de hele Alpen bij het Romeinse Rijk voegden, zagen beide veldheren de provincie als een doorgang naar Raetia. Daarom werden de 4 stammen eerst bestuurlijk bij die provincie gerekend. Toch behielden de stammen een verregaande vorm van autonomie, wat zeer ongewoon was voor de Romeinen.

Rond 47 stichtte Claudius de Romeinse kolonie Forum Claudii Vallensium, nabij het Keltische Octodurus. Die kolonie werd de hoofdstad van de provincie Alpes Poeninae. Rond die datum werden de 4 stammen ook bijeengevoegd tot 1 grote: de Civitas vallensis(Vallensis was een plaatselijk naam die vandaag verder leeft in het Franse Valois).

De echte datum van de stichting van de aparte provincie Alpes Poeninae en afscheiding van Raetia blijft onduidelijk. Er zijn namelijk geen documenten teruggevonden die daarover handelen. Meestal wordt het jaar 47 genomen, aangezien toen de hoofdstad werd gesticht. Anderen denken dat die splitsing er pas gekomen is in de 2de helft van de 2e eeuw.

[bewerk] Steden en economie

[bewerk] Etymologie van het woord Poeninae

De naam van deze provincie is een etymologisch mysterie. Waar Alpes vandaan komt is duidelijk: de provincie lag namelijk in de Alpen, waarvan de Latijnse naam Alpes was. Over Poeninae bestaat er echter grote onzekerheid. Zelfs in de oudheid werd daarover gediscussieerd. Er zijn drie plausibele hypotheses:

Volgens Titus Livius heeft de naam absoluut niets te maken met poenicus (deze naam gaven de Romeinen aan de Feniciërs). Die naam zou de regio gekregen hebben omdat Hannibal op deze plaats door de Alpen trok, tijdens de Tweede Punische Oorlog.
Le grand Gaffiot, een bekende Latijn-Franse woordenboek, geeft deze verklaring wel.
Een andere hypothese zegt dat poeninae afkomstig is van de Keltische god Penn. Die god had een relatief grote aanhang in deze regio en had een heiligdom op de col Grand-Saint-Bernard.