Alfons XIII van Spanje
| 1886-1941 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Koning van Spanje | ||||||
|
||||||
|
Alfons Leo Ferdinand Maria Jacobus Isidoor Pascal Anton (Spaans: Alfonso) (17 mei 1886 — 28 februari 1941) was van zijn geboorte tot 1931 koning van Spanje. Zijn moeder Maria Christina baarde hem zes maanden na de dood van zijn vader koning Alfons XII. Kanonnen vuurden 21 saluutschoten af terwijl premier Práxedes Mateo Sagasta de nieuwe koning op een zilveren blad aan het hof presenteerde. Vijf dagen later werd Alfons in een plechtige processie met het gouden vlies om zijn hals naar de koninklijke kapel gebracht om gedoopt te worden met speciaal uit de Jordaan overgebracht water.
Alfons bracht zijn eerste zeven levensjaren voornamelijk door in Madrid en de badplaats San Sebastian waar zijn moeder een paleis had. Maria Christina - die tot zijn zestiende jaar als regentes voor hem optrad - vreesde dat hij tuberculose van zijn vader kon hebben geërfd en zag erop toe dat hij veel tijd buiten doorbracht. Na zijn zevende verjaardag begon zijn opvoeding echt. Hij was een uitstekend student en kreeg les in Frans, Engels, Duits, Italiaans, natuurkunde, scheikunde, militaire en algemene geschiedenis, aardrijkskunde en literatuur. Ook was hij dol op paardrijden, zeilen, zwemmen en militaire oefeningen. Zijn culturele belangstelling was echter niet bijster groot.
Alfons werd in 1902 zestien en nam de regering op zich. Meteen na zijn inhuldiging riep hij het parlement bijeen en berispte de minister van oorlog die militaire academies zou laten sluiten. Hij beloofde voor de regering een lastpost te worden, maar al zijn besluiten moesten ook door een minister worden ondertekend.
[bewerk] Huwelijk
Koning Edward VII van het Verenigd Koninkrijk hield in 1905 een diner ter ere van de Spaanse koning. Daar ontmoette Alfons Edwards nichten, Prinses Patricia Connaught, dochter van Prins Arthur, Hertog van Connaught en Strathearn, en prinses Victoria Eugénie van Battenberg (kleindochter van koningin Victoria). In eerste instantie deed de Koning een huwelijksaanzoek aan Prinses Patricia die hem echter afwees. Hierna verschoof zijn interesse naar Prinses Victoria Eugenie. Maria Christina protesteerde echter tegen een huwelijk vanwege de obscure herkomst van het geslacht Battenberg (zie ook: Alexander van Battenberg) en Victoria's lage adellijke predicaat Doorluchtige Hoogheid. Bovendien leed een broer van Prinses Victoria aan de erfelijke ziekte hemofilie, een risicofactor voor de mogelijke troonopvolger.
Het Spaanse koninklijk huis kondigde op 9 maart 1906 de verloving tussen de twee aan. Veel Spanjaarden hadden hier bezwaar tegen vanwege Victoria's lage komaf en het feit dat ze protestants was. Beide bezwaren werden echter al snel ondervangen. Victoria - bijgenaamd Ena - liet zich katholiek herdopen en Edward VII schonk haar het predicaat Koninklijke Hoogheid zodat ze van voldoende hoge adel was.
Op 31 mei 1906 traden de twee in het huwelijk in de kerk van de heilige Hiëronymus te Madrid. Toen het paar echter naar het koninklijk paleis terugkeerde wierp een anarchist genaamd Matteo Morral een bom naar de koets. Twaalf toeschouwers vonden de dood en nog eens honderd raakten gewond, alsmede enkele paarden. Alfons en Ena bleven echter ongedeerd en de plechtigheid ging gewoon door. De prins van Wales (de latere George V) dronk op hun gezondheid, maar bekende later dat het "niet gemakkelijk was geweest na alle emoties door die verschrikkelijke affaire veroorzaakt".
Het paar kreeg zeven kinderen: Alfonso (1907-1938, leed aan hemofilie), Jaime (1908-1975, was doofstom), Beatrix (1909-2002), een doodgeboren zoon (1910), Maria Christina (1911-1996), de troonopvolger Juan (1913-1993) en Gonzalo (1914-1934, leed aan hemofilie).
[bewerk] Regering
Spanje bleef tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal hoewel Alfons en Ena op persoonlijke titel de geallieerden steunden. Na de oorlog zond de koning het leger naar het protectoraat Marokko om de bevolking aldaar weer onder de duim te krijgen. De Spaanse troepen leden echter een vreselijke nederlaag, die de republikeinen de koning in de schoenen schoven. Naar het voorbeeld van Benito Mussolini beraamde generaal Miguel Primo de Rivera in 1923 een militaire staatsgreep. In september verzocht Rivera de koning om de regering te ontslaan en met behulp van het leger te regeren. De militaristische Alfons was enthousiast over het idee en voldeed snel aan het verzoek. Twee maanden later stelde hij Rivera op een staatsbezoek in Italië trots voor als "mijn Mussolini". Hij maakte zich hiermee bepaald niet populair en er werden vele samenzweringen tegen zijn leven ontmaskerd. Koningin Ena liet zich als ze in zee ging zwemmen altijd door twee gewapende soldaten vergezellen.
In 1930 werden de protesten tegen de monarchie steeds feller en de roep om democratie steeds groter. In 1931 werd Alfons gedwongen gemeenteraadsverkiezingen toe te staan, waarin de republikeinen overweldigend wonnen. Enorme mensenmenigtes gingen de straat op en eisten zijn aftreden. De koning zag zich geen andere keuze dan Spanje te verlaten, maar deed geen afstand van de troon. Op 14 april begon de Tweede Spaanse Republiek.
De Spaanse koninklijke familie verspreidde zich over Europa en Alfons en Ena gingen uit elkaar. De ex-koning hield zich daarna vooral bezig met reizen en het voortzetten van zijn oude bezigheid: het spelen van playboy. Hij stierf op 28 februari 1941. Dit was echter niet het definitieve einde van de Spaanse monarchie: in 1969 wees generaal Francisco Franco Alfons' kleinzoon aan als nieuwe koning. Deze Juan Carlos (zoon van Don Juan) regeert tot op de dag van vandaag.
| Bron(nen): |
|
